Σχέση γιαγιάς-εγγονιού: Η επιστημονική εξήγηση που βρίσκεται πίσω από τις καραμέλες που έδινε κρυφά

Μια μελέτη του Πανεπιστημίου Emory στην Ατλάντα της Τζόρτζια δείχνει ότι οι γιαγιάδες σχετίζονται με τα εγγόνια τους με διαφορετικό τρόπο από ό,τι με τους δικούς τους απογόνους. (Συγγνώμη, γονείς: Αυτή η υποψία που έχετε εδώ και καιρό ότι η μαμά σας αισθάνεται πιο κοντά στα παιδιά σας; Μπορεί τελικά να είναι αλήθεια!)

Η γιαγιά δεν είναι η προσωπική μας βοηθός για να προσέχει τα παιδιά και να κάνει όλες τις δουλειές

Οι γιαγιάδες αγαπούν περισσότερο τα εγγόνια τους;

Ενδιαφερόμενος να μελετήσει την εξελικτική αξία της γιαγιάς, ο James Rilling, καθηγητής ανθρωπολογίας, ψυχιατρικής και επιστημών συμπεριφοράς στο Emory, μέτρησε την εγκεφαλική λειτουργία περίπου 50 γυναικών με τουλάχιστον ένα βιολογικό εγγόνι ηλικίας 3-12 ετών.

Η μελέτη χρησιμοποίησε λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού για να σαρώσει τους εγκεφάλους των γιαγιάδων καθώς κοιτούσαν φωτογραφίες του εγγονιού, των γονέων του παιδιού και εικόνες ενός άσχετου παιδιού και ενήλικα.

«Όταν οι γιαγιάδες έβλεπαν φωτογραφίες των εγγονών τους , ενεργοποιούσαν ιδιαίτερα περιοχές του εγκεφάλου που έχουν εμπλακεί στη συναισθηματική ενσυναίσθηση, όπως ο νησιωτικός (insular cortex) και ο δευτερογενής σωματοαισθητικός φλοιός», δήλωσε ο Rilling για τα ευρήματά του, τα οποία δημοσιεύθηκαν τον περασμένο μήνα στο περιοδικό Proceedings of the Royal Society B. Με απλά λόγια, η «συναισθηματική ενσυναίσθηση» είναι η ικανότητα να αισθάνεσαι τα συναισθήματα που αισθάνεται ένα άλλο άτομο, δήλωσε ο Rilling.

Κάτι άλλο συνέβη όταν η ομάδα των γιαγιάδων κοίταξε φωτογραφίες των απογόνων τους (των γονέων, των εγγονών). «Όταν έβλεπαν εικόνες του ομόφυλου γονέα του εγγονιού, ο οποίος συχνά αλλά όχι πάντα ήταν το ενήλικο βιολογικό παιδί της ίδιας της γιαγιάς, ενεργοποιούσαν ιδιαίτερα περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται με τη γνωστική ενσυναίσθηση, όπως ο προκοιλιακός μυελός», είπε.

Η γνωστική ενσυναίσθηση (που ονομάζεται επίσης θεωρία του νου) είναι η κατανόηση σε γνωστικό επίπεδο του τι σκέφτεται ή αισθάνεται κάποιος και γιατί -ίσως ακόμη και να προσπαθείτε να μπείτε στη θέση του- αλλά υπάρχει λιγότερη κοινή συναισθηματική εμπειρία από ό,τι με τη συναισθηματική ενσυναίσθηση.

Προηγουμένως, ο Rilling και η ομάδα του διεξήγαγαν μια παρόμοια μελέτη όπου έβαλαν τους πατέρες να κοιτάξουν φωτογραφίες των παιδιών τους . Σε σύγκριση με τα δεδομένα από εκείνη την ομάδα μπαμπάδων, οι γιαγιάδες παρουσίασαν ισχυρότερη ενεργοποίηση από τους μπαμπάδες σε περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη συναισθηματική ενσυναίσθηση και σε περιοχές που εμπλέκονται στην ανταμοιβή και τα κίνητρα.

Ο Rilling δήλωσε ότι είναι σημαντικό να σημειωθεί εδώ ότι υπήρξε κάποια διαφοροποίηση από άτομο σε άτομο εντός των ομάδων. Για παράδειγμα, ορισμένοι πατέρες σημείωσαν υψηλότερη βαθμολογία στην ενσυναίσθηση από ό,τι οι γιαγιάδες.

Γιαγιά και παππούς: 4 λόγοι που τους κάνουν σημαντικούς στην ανατροφή των παιδιών

Ως ανθρωπολόγος, ο Rilling βρίσκει αυτό το θέμα απόλυτα συναρπαστικό. «Με ενδιαφέρουν παρατηρώ τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι μοιάζουν και διαφέρουν από άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά», δήλωσε. «Μια ενδιαφέρουσα διαφορά είναι ο τρόπος με τον οποίο μεγαλώνουμε τους απογόνους μας. Οι μητέρες των μεγάλων πιθήκων μεγαλώνουν τους απογόνους τους ολομόναχες. Οι ανθρώπινες μητέρες, από την άλλη πλευρά, συνήθως δέχονται βοήθεια στην ανατροφή των απογόνων τους».

Η πηγή αυτής της βοήθειας μπορεί να ποικίλλει αρκετά μεταξύ και εντός των ανθρώπινων κοινωνιών, αλλά οι γιαγιάδες αποτελούν σημαντική πηγή βοήθειας σε πολλές οικογένειες και ο Rilling δήλωσε ότι «υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι οι γιαγιάδες μπορούν να συμβάλουν στην ευημερία των εγγονών ».

Με βάση το έργο προηγούμενων βιολόγων, στις δεκαετίες του 1980 και 1990, η ανθρωπολόγος Kristen Hawkes πρότεινε μια θεωρία που η ίδια και η ομάδα της ονόμασαν «υπόθεση της γιαγιάς». Πρόκειται για την ιδέα ότι τα θηλυκά άτομα του ανθρώπου, σε αντίθεση με εκείνα των άλλων μεγάλων πιθήκων, επιβιώνουν πολύ μετά την αναπαραγωγική τους ηλικία, ώστε να μπορούν να βοηθήσουν στην ανατροφή διαδοχικών γενεών παιδιών. (Σίγουρα, η μαμά σας λατρεύει να νταντεύει τα παιδιά σας, αλλά με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζει επίσης την επιβίωση των γονιδίων της).

Όσο για τη μοναδική επιρροή που φαίνεται να έχουν τα εγγόνια στις καρδιές των γιαγιάδων τους, ο λόγος που κρύβεται πίσω από αυτό είναι ακόμα υπό συζήτηση. Ένας κουρασμένος γονιός θα μπορούσε να υποθέσει ότι έχει να κάνει με το γεγονός ότι η γιαγιά μπορεί να κακομαθαίνει τον μικρό Έζρα ή την Εύα όσο θέλει και μετά να τα στέλνει πίσω στο σπίτι στη μαμά και τον μπαμπά στο τέλος της νύχτας. (Η απόσταση κάνει την καρδιά να μεγαλώνει περισσότερο, ειδικά όταν πρόκειται για καθημερινά ξεσπάσματα).

Ο Rilling πιστεύει ότι αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα ιδέα, αλλά επισήμανε κάτι άλλο. «Νομίζω ότι μπορεί να έχει να κάνει περισσότερο με τον «χαριτωμένο» φαινότυπο των παιδιών, ο οποίος πιθανότατα έχει σχεδιαστεί από την εξέλιξη για να κάνει τους ενήλικες να τα βρίσκουν αξιαγάπητα και να θέλουν να τα φροντίζουν», είπε.

Γιατί είναι εντάξει να θέσετε όρια ανάμεσα στους παππούδες και στα παιδιά

Ρωτήσαμε τους ειδικούς: Τις ίδιες τις γιαγιάδες

Οι γιαγιάδες με τις οποίες μιλήσαμε είχαν τις δικές τους θεωρίες. Η Marion Conway, γιαγιά τριών παιδιών και μπλόγκερ στο The Grandma Chronicles, πιστεύει γενικά ότι υπάρχει περισσότερη «ανάπτυξη, ενθουσιασμός και ευχαρίστηση» που μπορεί να βιώσει κανείς με τα εγγόνια της. «Δεδομένου ότι δεν είσαι πραγματικά μια φιγούρα εξουσίας για τα εγγόνια σου - μάλλον είσαι ένας προαγωγός ή υποστηρικτής - και οι δύο είστε πιο ανοιχτοί σε μια σχέση χωρίς άγχος», δήλωσε στη HuffPost.

Η Donne Davis, η ιδρύτρια της διαδικτυακής κοινότητας γιαγιάδων GaGa Sisterhood με έδρα την Καλιφόρνια, δήλωσε ότι συνδέεται με τα τρία εγγόνια της διαφορετικά επειδή τα βλέπει ως μια καθαρή αρχή, όσον αφορά τις σχέσεις. «Το διαφορετικό είδος εγγύτητας που νιώθω με τα παιδιά μου σε σχέση με τα εγγόνια μου βασίζεται στην κοινή μας ιστορία», είπε. «Η γονεϊκότητα μπορεί να είναι μια πιο αντιθετική σχέση με αγώνες εξουσίας, καθορισμό ορίων, κάποιο εγωισμό και οριστική ευθύνη για το πώς θα εξελιχθεί το παιδί σου». Δεν το έχεις αυτό τόσο πολύ με τα εγγόνια σου, εξήγησε η Davis. «Απλώς τα αγαπάς άνευ όρων και θεωρείς ότι ό,τι κάνουν και λένε είναι υπέροχο και εξαιρετικό», είπε.

Δώρα για την γιαγιά: 10 απίθανες ιδέες εκτός από λουλούδια

Η Lisa Carpenter, γιαγιά έξι παιδιών στο Κολοράντο και συγγραφέας του βιβλίου «A Love Journal: 100 Things I Love About Grandma», συμφωνεί ότι οι γιαγιάδες μπορούν να κάνουν “τα διασκεδαστικά πράγματα” και να αποφεύγουν τα “ακανθώδη ζητήματα της ανατροφής των παιδιών”. (Το έχουν κάνει αυτό με τα δικά τους παιδιά). Η Carpenter δήλωσε ότι η μελέτη ανταποκρίνεται σε κάποιο βαθμό στις δικές της εμπειρίες, αν και δεν θα έλεγε ότι αισθάνεται απαραίτητα πιο συνδεδεμένη με τα εγγόνια της σε σύγκριση με τα ενήλικα παιδιά της. «Απλώς έχω συνολικά διαφορετικά συναισθήματα για τους δύο, πέρα από το ότι αγαπώ και νοιάζομαι έντονα και για τους δύο», είπε. «Η μεγαλύτερη διαφορά είναι ότι τα εγγόνια μου τείνουν να μου προκαλούν έντονα συναισθήματα χαράς και ευχαρίστησης σε σύγκριση με τα ενήλικα παιδιά μου», εξήγησε. «Ακόμη και μια έντονη περιέργεια για το ποια είναι, τι συμβαίνει στο μικρό τους μυαλό, τι τα ενδιαφέρει, ποιοι και τι θα γίνουν».

Όσο συναρπαστικά κι αν είναι όλα αυτά, η Carpenter παραδέχεται ότι στο τέλος μιας μεγάλης, διασκεδαστικής ημέρας με τα εγγόνια της, χαίρεται που έχει τις νύχτες της για τον εαυτό της. «Συνήθως, μέχρι να κουραστούν τα παιδιά και να κουραστεί η γιαγιά, είναι ώρα να φύγουν τα παιδιά και οι γονείς να ασχοληθούν με την ιδιοτροπία και το κλάμα, ενώ η γιαγιά ξεκουράζεται», λέει. «Τότε είναι που αυτή η γιαγιά έχει ισχυρότερα συναισθήματα για τα ενήλικα παιδιά της - συναισθήματα ευγνωμοσύνης!».

^{Πηγή: buzzfeed.com}