Αλλαγή επωνύμου του παιδιού: Πώς μπορεί να γίνει και τι δικαιολογητικά χρειάζονται

Σύμφωνα με την με αριθμό 962/2011 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η αλλαγή του επωνύμου δεν απόκειται στην ιδιωτική βούληση, αλλά γίνεται ύστερα από απόφαση του Νομάρχη, εφ όσον συντρέχουν συγκεκριμένοι και σοβαροί λόγοι, ικανοί να δικαιολογήσουν τη μεταβολή του επωνύμου. Αυτό γίνεται γιατί το επώνυμο, το οποίο έχει καθοριστικό ρόλο στην ταυτοποίηση του προσώπου, ενδιαφέρει την δημόσια τάξη και τις ειδικότερες εκφάνσεις της.

'Οσον αφορά το επώνυμο του τέκνου, το άρθρο 1505 του Αστικού Κώδικα ορίζεται ότι «οι γονείς υποχρεούνται να έχουν προσδιορίσει το επώνυμο των παιδιών τους με κοινή αμετάκλητη δήλωσή τους. Η δήλωση γίνεται πριν το γάμο, είτε σε συμβολαιογράφο είτε στο λειτουργό, ενώπιον του οποίου θα τελεσθεί ο γάμος. Ο λειτουργός οφείλει να ζητήσει την σχετική δήλωση. Το οριζόμενο επώνυμο, κοινό για όλα τα παιδιά, μπορεί να είναι είτε το επώνυμο του ενός από τους γονείς είτε συνδυασμός των επωνύμων τους, που σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα».

Αν οι γονείς παραλείψουν να δηλώσουν το ακριβές επώνυμο που θα έχουν τα παιδιά τους, τότε αυτά θα έχουν το επώνυμο του πατρός τους. Περιθώριο αλλαγής της γνώμης των μελλονύμφων υπάρχει μόνο μέχρι την τέλεση του γάμου. Αν η δήλωση γίνει μετά τον γάμο ή σε αναρμόδιο πρόσωπο, είναι άκυρη και ως εκ τούτου τα παιδιά θα πάρουν το επώνυμο του πατρός τους. Το ίδιο θα συμβεί και εάν οι γονείς διαφωνούν και παντρευτούν χωρίς να έχουν υποβάλει προηγουμένως την κοινή δήλωση για το επώνυμο των τέκνων.

Στην θεωρία και νομολογία του Οικογενειακού Δικαίου, το επώνυμο που διαλέγουν οι γονείς κρατείται ως κοινό για όλα τα τέκνα τους. Μπορεί να είναι το επώνυμο του ενός από αυτούς ή σύνθετο επώνυμο, που θα αποτελείται από τα επώνυμα και των δύο γονέων, χωρίς να έχει σημασία ποιό θα προηγείται, όπως ορίζεται στο άρθρο 1502 παρ. 2 του Αστικού Κώδικα.

Ειδικότερα μάλιστα εάν κάποιος από τους γονείς έχει περισσότερα από ένα επώνυμα, για τη σύνθεση του επωνύμου του παιδιού θα χρησιμοποιηθεί το ένα μόνο από αυτά, αφού στο νόμο ορίζεται ότι το επώνυμο του παιδιού σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα.

Είναι δε ελεύθεροι οι γονείς να επιλέξουν το επώνυμο μόνο του πατέρα ή μόνο της μητέρας, να συνδυάσουν τα επώνυμα πατέρα και μητέρας, να καθορίσουν τη σειρά του διπλού επωνύμου (πρώτα του πατέρα ή πρώτα της μητέρας), αρκεί το επώνυμο του παιδιού να μην περιλαμβάνει περισσότερα από δύο επώνυμα.
Πάντως εάν για οποιονδήποτε λόγο τα παιδιά προσλάβουν επώνυμο, το οποίο οι γονείς δεν επιθυμούσαν ή κάποιος θελήσει να αλλάξει το επώνυμό του ή των ανηλίκων παιδιών του, παρέχεται εκ του νόμου το δικαίωμα αλλαγής επωνύμου, αρκεί να αποδειχθεί η ύπαρξη σοβαρού λόγου.

Η διοίκηση πολύ δύσκολα εγκρίνει τα αιτήματα αλλαγής επωνύμου και η συμπεριφορά της αυτή δεν παραβιάζει το άρθρο 5 παρ. 1 του
Συντάγματος (περί του δικαιώματος ανάπτυξης της προσωπικότητας), διότι το επώνυμο ενδιαφέρει κατεξοχήν την δημόσια τάξη και ως εκ τούτου δεν αντίκεινται στο Σύνταγμα ρυθμίσεις που επιτρέπουν την μεταβολή του μόνο σε περίπτωση συνδρομής σοβαρού λόγου.

Περαιτέρω μάλιστα, το ονοματεπώνυμο ως προστατευόμενο αγαθό και ως τμήμα του περιεχομένου του δικαιώματος της προσωπικότητας, αποτελεί φραστικό σύμβολο, μέσω του οποίου εξατομικεύεται το πρόσωπο στον εξωτερικό κόσμο και ειδικά στις συναλλαγές, διακρινόμενο έτσι από
άλλα πρόσωπα.

Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την αλλαγή επωνύμου είναι τα κάτωθι:

1. Αίτηση του ενδιαφερόμενου ή των γονέων του (ή του γονέα) που ασκούν τη γονική μέριμνα ή του επιτρόπου, επαρκώς αιτιολογημένη, στην οποία να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο, ονοματεπώνυμο γονέων, διεύθυνση κατοικίας (πόλη, οδός, αριθμός, ταχ. κώδικας), έτος και τόπος γέννησης, επάγγελμα, αριθμός αστυνομικής ταυτότητας και τόπος έκδοσής της. Στην αίτηση να ορίζεται λεπτομερώς ο σκοπός και οι λόγοι της επιδιωκόμενης μεταβολής, καθώς και το επώνυμο που επιθυμεί να λάβει ο ενδιαφερόμενος. Η αίτηση απευθύνεται στο Δήμαρχο του Δήμου στον οποίο είναι εγγεγραμμένος ή υπάγεται ο αιτούμενος.
2. Πιστοποιητικό εγγραφής του ενδιαφερόμενου στο μητρώο αρρένων ή το δημοτολόγιο (από το οποίο να προκύπτει ο τόπος, το έτος γέννησης και η οικογενειακή του κατάσταση).
3. Βεβαίωση του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών από την οποία να φαίνεται ότι ο ενδιαφερόμενος δεν διώκεται για αξιόποινη πράξη. Εκδίδεται από το Πρωτοδικείο της περιφέρειας της μόνιμης εγκατάστασής του.
4. Αντίγραφο ποινικού μητρώου (εκδίδεται από την Εισαγγελία Πρωτοδικών, στην περιφέρεια της οποίας γεννήθηκε ο αιτών, και αν ο αιτών γεννήθηκε στο εξωτερικό, από το Υπουργείο Δικαιοσύνης).
5. Προκειμένου για άνδρες, πιστοποιητικό στρατολογικής κατάστασης Τύπου Β΄(από το κατά τόπον στρατολογικό γραφείο).
6. Γραμμάτιο κατάθεσης από οποιαδήποτε Δ.Ο.Υ. του τέλους αλλαγής επωνύμου (ύψους 15 €).
7. Επικυρωμένο αντίγραφο αστυνομικής ταυτότητας.

Δημήτριος Ν. Αυλωνίτης
Δικηγόρος, LL.B.
Δημητσάνας 42, Αθήνα, 11 522
τηλ. 210 3314536, fax: 210 3235632
κιν. 6972205516, e-mail: info@avlonitislaw.gr
http://www.avlonitislaw.gr