Πότε η σύζυγος μπορεί να ζητήσει συμμετοχή στα αποκτήματα του γάμου;

Ο γάμος, από νομική σκοπιά, δεν μεταβάλλει την περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων, δηλαδή τις περιουσιακές σχέσεις τους, με την επιφύλαξη της επιλογής του συστήματος της κοινοκτημοσύνης από τους συζύγους.

Σύμφωνα με το άρθρο 1397 Αστικού Κώδικα: «Με την επιφύλαξη των διατάξεων που ακολουθούν, ο γάμος δεν μεταβάλλει την περιουσιακή αυτοτέλεια των συζύγων». Το σύστημα αυτό βοηθά στην ασφάλεια των συναλλαγών και συνεπάγεται την ατομική ευθύνη του καθενός συζύγου απέναντι στους δανειστές και ελευθερία συναλλαγής.

Γάμος και περιουσία

Κατά τη διάταξη του άρθρου 1400 του Αστικού Κώδικα, αν ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί και η περιουσία του ενός συζύγου έχει αυξηθεί κατά τη διάρκεια του γάμου, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιοδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτής της περιουσίας, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης, το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρεται δε ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή. Η αγωγή που ασκείται στην περίπτωση αυτή ονομάζεται αγωγή συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.

Η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται αναλογικά και στην περίπτωση της διάστασης των συζύγων που διήρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια. Στην αύξηση της περιουσίας δεν υπολογίζεται ό,τι αυτοί απέκτησαν από δωρεά, κληρονομιά ή κληροδοσία ή µε διάθεση των αποκτημάτων από αυτές τις αιτίες.
Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου είναι υποχρέωση προσωποπαγής, προστατεύεται δηλαδή μόνο ο δικαιούχος σύζυγος, όχι οι κληρονόμοι του και δικαιούται μόνον ο ίδιος να ασκήσει αυτήν την αξίωση, ενώ σκοπός της αποτελεί η προστασία του οικονομικά ασθενέστερου δικαιούχου συζύγου.

Σκοπός της αξίωσης είναι η προστασία του οικονοµικά ασθενέστερου μέρους, το οποίο δεν φρόντισε για διάφορους λόγους, να απαιτήσει κατά την διάρκεια του γάμου την περιουσιακή επαύξηση στην οποία συνέβαλε ο ίδιος. Και είναι συνηθισμένο στην πράξη, να αποφεύγει ο σύζυγος ο οποίος συμβάλλει στην περιουσιακή επαύξηση, να απαιτήσει την απόδοση της χρηματικής αποτίμησης της, αφού συνήθως θεωρεί ότι αυτή θα χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση των αναγκών που προκύπτουν στην δηµιουργηθείσα κοινότητα βίου και σε καµία περίπτωση δεν σκέφτεται το ενδεχόμενο της λύσης του γάµου.

Υπολογισμός αποκτημάτων

Κρίσιμα χρονικά διαστήματα για τον υπολογισμό της αξίας των αποκτημάτων, δηλαδή της αύξησης της περιουσίας ενός εκ των συζύγων κατά τη διάρκεια του γάμου, η οποία οφείλεται στη συμβολή του άλλου συζύγου, θεωρούνται ο χρόνος της τέλεσης του γάμου και ο χρόνος λύσης ή ακύρωσης αυτού.
Η συμβολή μπορεί να έχει γίνει με κάθε τρόπο, άμεσα ή έμμεσα (εργασία στο σπίτι, επίβλεψη και ανατροφή των παιδιών που εξασφαλίζει περισσότερο χρόνο στον άλλο σύζυγο για κερδοφόρο επίδοση στο επάγγελμά του, απασχόληση με τα οικιακά, κλπ.)

Στην περίπτωση που έχουν αυξηθεί οι περιουσίες και των δύο συζύγων, γεννώνται δύο αμοιβαίες αξιώσεις για συμμετοχή στα αποκτήματα, οι οποίες δύνανται να υπαχθούν σε συμψηφισμό, αφού υπολογιστεί η συμβολή (δηλαδή η βοήθεια) του κάθε συζύγου στην επαύξηση της τελικής περιουσίας του άλλου συζύγου, ενώ τυχόν ζημία που έχει προκληθεί από τον ένα σύζυγο στον άλλον λαμβάνεται υπόψη μόνο για τον υπολογισμό της τελικής περιουσίας και όχι για τον υπολογισμό της συμβολής.

Το χρονικό διάστημα που προβλέπει ο νόμος για την άσκηση της αγωγής, είναι στην περίπτωση της έκδοσης αμετάκλητης δικαστικής απόφασης διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου, δύο (2) έτη από αυτήν για να μπορέσει να ασκήσει την αγωγή συμμετοχής στα αποκτήματα. Αν αυτή η διετής προθεσμία παρέλθει άπραγη, τότε το σχετικό δικαίωμά του αποσβέννυται.

Δημήτριος Ν. Αυλωνίτης
Δικηγόρος, LL.B.
κιν. 6972205516
e-mail: info@avlonitislaw.gr
http://www.avlonitislaw.gr

Διαβάστε επίσης

Τι δικαιώματα έχει ο σύζυγος στην περιουσία του άλλου συζύγου μετά τη λύση του γάμου;
Συναινετικό διαζύγιο με συμβολαιογραφική πράξη: Τι προβλέπει ο νέος νόμος