Πώς μπορούν τα ανήλικα παιδιά να αποποιηθούν κληρονομιά;
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς.
Φλέγον ζήτημα στις ημέρες μας αποτελεί η αποποίηση των ανηλίκων τέκνων από κληρονομιά που το παθητικό της υπερτερεί του ενεργητικού.
Σε πολλές περιπτώσεις οι ανήλικοι και οι γονείς τους νομίζουν λανθασμένα ότι η προθεσμία αποποίησης ξεκινά με την ενηλικίωση.
Στην περίπτωση όμως που η αποποίηση κληρονομιάς δεν γίνει εντός συγκεκριμένης προθεσμίας, οι ανήλικοι θα βρεθούν να κληρονομούν ακίνητα που βαρύνονται με χρέη ή να κληρονομούν τα χρέη που έχει αφήσει στο δημόσιο ή τις τράπεζες ο συγγενής τους που απεβίωσε.
Άρα γίνεται σαφές ότι αν το ανήλικο δεν αποποιηθεί μέσα στην 4μηνη προθεσμία που τάσσει ο νόμος, γίνεται αυτομάτως κληρονόμος της περιουσίας του θανόντος και μόνο έχει το δικαίωμα όταν κλείσει τα δεκαοκτώ (18) έτη να αποδεχθεί πλέον συμβολαιογραφικά την κληρονομιά με το ευεργέτημα της απογραφής.
Αν δεν το πράξει μέσα στο έτος της ενηλικίωσής του είναι κληρονόμος που ενέχεται έναντι των δανειστών με το σύνολο της περιουσίας του αντί με την κληρονομιαία περιουσία.
Ευεργέτημα της απογραφής
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η κληρονομία που επάγεται σε ανήλικο θεωρείται ότι γίνεται αποδεκτή πάντοτε με το ευεργέτημα της απογραφής (άρθρο 1527 Αστικού Κώδικα).
Με τον τρόπο αυτό (δηλαδή με το ευεργέτημα της απογραφής), ο κληρονόμος δεν αποποιείται την κληρονομιά, αλλά η κληρονομιά αποτελεί χωριστή ομάδα περιουσίας, ανεξάρτητη από την άλλη περιουσία που έχει ο κληρονόμος (επομένως οι υποχρεώσεις που έχει κληρονομήσει θα καλυφθούν από το ενεργητικό της κληρονομιάς).
Σε περίπτωση, ωστόσο, που οι γονείς επιθυμούν να αποποιηθούν την κληρονομία για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου τους, που είναι και η πιο ορθή επιλογή όταν βέβαια το παθητικό της κληρονομιάς είναι μεγαλύτερο από το ενεργητικό της, ακολουθείται ειδική διαδικασία.
Συγκεκριμένα, στο άρθρο 1526 του Αστικού Κώδικα ορίζεται ότι οι γονείς δεν μπορούν χωρίς την άδεια του δικαστηρίου να επιχειρήσουν στο όνομα του τέκνου τις πράξεις που απαγορεύονται και στον επίτροπο ανηλίκου χωρίς άδεια του δικαστηρίου, ενώ στο άρθρο 1625 του Αστικού Κώδικα προβλέπεται ότι ο επίτροπος δεν έχει δικαίωμα να αποποιείται κληρονομία στο όνομα του ανηλίκου χωρίς την άδεια δικαστηρίου.
Άδεια δικαστηρίου
Συνεπώς, από τον συνδυασμό των ανωτέρω άρθρων, προκύπτει ότι επί ανηλίκου υπό γονική μέριμνα απαιτείται άδεια του δικαστηρίου προκειμένου να αποποιηθεί ο γονέας στο όνομα του ανηλίκου την κληρονομιά που έχει επαχθεί στον ανήλικο.
Η αίτηση για την έκδοση της ανωτέρω απόφασης κατατίθεται από τους γονείς του ανηλίκου στη γραμματεία του κατά τόπον αρμόδιου Ειρηνοδικείου, που είναι το Ειρηνοδικείο στην περιφέρεια του οποίου κατοικεί ο ανήλικος.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το ζήτημα της προθεσμίας εντός της οποίας θα πρέπει να λάβει χώρα η αποποίηση. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον νόμο, ο κληρονόμος μπορεί και πρέπει επί ποινή ακυρότητας να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε αποκλειστική προθεσμία τεσσάρων (4) μηνών που αρχίζει από τότε που πληροφορήθηκε την επαγωγή και το λόγο της.
Έτσι, αναφορικά με τον ανήλικο που βρίσκεται υπό γονική μέριμνα το στοιχείο της γνώσης, προκειμένου να αρχίσει να τρέχει η αποκλειστική προθεσμία της αποποίησης, κρίνεται από το πρόσωπο του γονέα που την ασκεί. Δηλαδή, η τετράμηνη προθεσμία ξεκινά από τότε που οι γονείς του ανήλικου έμαθαν ότι το τέκνο τους κατέστη κληρονόμος.
Τετράμηνη προθεσμία
Η σχετική αίτηση πρέπει να υποβληθεί από τους γονείς εντός της τετράμηνης προθεσμίας προς αποποίηση, διαφορετικά η παρέλευσή της συνεπάγεται πλασματική κτήση της κληρονομίας σε βάρος του ανηλίκου, έστω και αν ο ανήλικος κληρονομεί με το ευεργέτημα της απογραφής, υποχρεούμενος εντός ενός (1) έτους από της ενηλικιώσεώς του να συντάξει την απογραφή ώστε να μην εκπέσει αυτού.
Για αυτό λοιπόν, εφιστάται προσοχή σε όλους τους γονείς να ενημερωθούν εγκαίρως για το νομικό πλαίσιο που ισχύει σε περίπτωση επαγωγής κληρονομίας στο ανήλικο τέκνο τους, ώστε να αποφύγει το ανήλικο τέκνο την επιβάρυνση με υπέρογκα χρέη από την κληρονομιά.
Δημήτριος Ν. Αυλωνίτης
Δικηγόρος, LL.B.
Δημητσάνας 42, Αθήνα, 11 522
τηλ. 210 3314536, fax: 210 3235632
κιν. 6972205516, e-mail: info@avlonitislaw.gr
http://www.avlonitislaw.gr