Επιλόχειος κατάθλιψη: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Ο ερχομός ενός παιδιού φέρνει μεγάλες αλλαγές στη ζωή της γυναίκας που γίνεται μητέρα. Πολλές φορές, η έλευση ενός μωρού στην οικογένεια μπορεί να συνοδεύεται από αντικρουόμενα συναισθήματα για μία γυναίκα, που εναλλάσσονται από την απόλυτη ευτυχία και ευφορία ως την εξάντληση και την απελπισία. Αρκετές γυναίκες, μετά τον τοκετό, αισθάνονται άγχος για το πόσο ικανές είναι στο να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις καθώς και για το ότι δεν είναι χαρούμενες για το μωρό τους. Μάλιστα, συνήθως, ντρέπονται να μιλήσουν για το πώς νιώθουν, για τα συναισθήματα απελπισίας και δυσφορίας. Πολλές φορές, τα αρνητικά συναισθήματα είναι τόσο έντονα που αρκετές γυναίκες εκδηλώνουν συμπτώματα επιλόχειας κατάθλιψης.

Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό γυναικών, περίπου 80%, μέσα στην πρώτη εβδομάδα που ακολουθεί τον τοκετό παρουσιάζουν επιλόχεια μελαγχολία, γεγονός που γίνεται αντιληπτό ως ένα φυσιολογικό στάδιο προσαρμογής της μητέρας στη νέα κατάσταση ζωής. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά αυτής της μελαγχολίας είναι η συναισθηματική αστάθεια, το κλάμα, η θλίψη, το άγχος και η έλλειψη συγκέντρωσης, τα οποία διαρκούν περίπου 3 εβδομάδες.

Η επιλόχεια κατάθλιψη παρουσιάζεται λίγο μετά τον τοκετό, με σταδιακή έναρξη, μπορεί όμως να συμβεί και ξαφνικά, οποιαδήποτε στιγμή στον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό. Το ποσοστό των γυναικών που βιώνουν επιλόχεια κατάθλιψη είναι αντίστοιχο με το ποσοστό των γυναικών που εμφανίζουν μία καταθλιπτική διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή τους, δηλαδή 10%-20%.

Ποια είναι όμως τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης και πότε πρέπει κανείς να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό;

Τα συμπτώματα της επιλόχειας κατάθλιψης διαφέρουν από τα συμπτώματα της κατάθλιψης στο γεγονός ότι η συμπτωματολογία ξεκινάει κάτω από πολύ συγκεκριμένες συνθήκες, δηλαδή, την περίοδο της εγκυμοσύνης και της λοχείας. Τα συμπτώματα αυτά είναι:

• έντονη θλίψη
• απελπισία
• ευσυγκινησία
• διαταραχές στον ύπνο (δυσκολία να κοιμηθεί ή τάση να κοιμάται πολλές ώρες)
• διαταραχές στις διατροφικές της συνήθειες (μειωμένη ή αυξημένη όρεξη αντίστοιχα)
• μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
• αδυναμία να πάρει ευχαρίστηση από καταστάσεις που της έδιναν χαρά παλιότερα
• αδυναμία να σχετιστεί με το μωρό και να το φροντίσει
• σκέψεις να κάνει κακό στον εαυτό της, το σύντροφο της ή ακόμα και στο μωρό

Πολλές φορές, οι ενοχές για τη συναισθηματική κατάσταση, την οποία βιώνει, την απομονώνουν και τη φορτίζουν ακόμα περισσότερο συναισθηματικά, με αποτέλεσμα να αδυνατεί και η ίδιο να ζητήσει βοήθεια.

Η γυναίκα που βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση παρουσιάζει υποτονική επιθυμία ή και αποστροφή για το σεξ. Ο σύντροφος, από την άλλη, μπορεί να εκφράζει τη διάθεση του για σεξουαλική επαφή, κάτι στο οποίο η ίδια δεν μπορεί να ανταπεξέλθει. Έτσι, μπορεί να αισθανθεί «αποτυχημένη» τόσο ως μητέρα, όσο και ως σύζυγος... Όσο η γυναίκα βιώνει καταθλιπτικά συναισθήματα δεν μπορεί να ανταποκριθεί σεξουαλικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ερωτική ζωή του ζευγαριού να φθίνει και οι σύντροφοι να απομακρύνονται τόσο σεξουαλικά όσο και συναισθηματικά.

Ποια είναι τα αίτια της επιλόχειας κατάθλιψης;

Τα αίτια της επιλόχειας κατάθλιψης περιλαμβάνουν τόσο βιολογικούς όσο και ψυχολογικούς παράγοντες. Όσον αφορά στο βιολογικό επίπεδο, μετά τον τοκετό τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης μειώνονται αισθητά, ενώ αυξάνονται απότομα τα επίπεδα της προλακτινης, κάτι που φαίνεται να επηρεάζει την ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας. Η ψυχολογική φόρτιση την περίοδο αυτή είναι μεγάλη και πολλές γυναίκες δεν είναι προετοιμασμένες για τα έντονα συναισθήματα που συνοδεύουν τη μητρότητα. Η αύξηση του άγχους και του στρες, ως αποτέλεσμα των νέων υποχρεώσεων που σχετίζονται με τη φροντίδα του νεογέννητου, οι αυξημένες οικονομικές απαιτήσεις και οι αλλαγές στο δυναμικό της σχέσης του ζευγαριού είναι πολύ πιθανό να πυροδοτήσουν την εμφάνιση ορισμένων καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

Ποιος είναι ο ρόλος του συντρόφου;

Μεγάλη σημασία στο στάδιο αυτό παίζει το περιβάλλον της γυναίκας και κυρίως ο σύντροφος της. Τίποτα δε βοηθάει περισσότερο μία μητέρα τις πρώτες εβδομάδες στο σπίτι από ένα σύντροφο που τη στηρίζει συναισθηματικά και πρακτικά. Η σωματική κούραση και η έλλειψη ύπνου δημιουργούν επιπλέον εκνευρισμό στη γυναίκα. Για αυτό, είναι απαραίτητο ο άνδρας να συμβάλλει όσο είναι δυνατόν στη φροντίδα του μωρού, προκειμένου να αποφορτίζεται και η σύντροφος του. Επιπλέον, ο άνδρας είναι σημαντικό να κατανοήσει ότι δεν ευθύνεται ο ίδιος για την συναισθηματική απομάκρυνση, την έλλειψη ενέργειας και τη μειωμένη διάθεση της συντρόφου του. Χρειάζεται πράγματι υπομονή και δύναμη και για τον άνδρα προκειμένου να διαχειριστεί αυτήν την κατάσταση. Όταν βλέπει ότι η σύντροφος του βουλιάζει σε αρνητικά συναισθήματα είναι σημαντικό να την υποστηρίξει και να την παροτρύνει να ζητήσει βοήθεια. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία στη διαδικασία αυτή είναι η ευαισθητοποίηση και η συναισθηματική προετοιμασία των ζευγαριών από έναν ειδικό για τον ερχομό του νέου μέλους, καθώς με αυτόν τον τρόπο μπορεί αυτή η κατάσταση να καταστεί πιο διαχειρίσιμη ή ακόμα και να προληφθεί η εμφάνιση της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας.

_{πηγή: Κέντρο Ελέγχου Κατάθλιψης}