Οι ρόλοι που παίρνουμε στην ενήλικη ζωή επηρεάζουν τον τρόπο που επικοινωνούμε με τους άλλους

Η συνδιαλεκτική ανάλυση αποτελεί μια θεραπευτική προσέγγιση, η οποία κυρίως χρησιμοποιείται για θεραπεία ζεύγους. Ο Berneπρωτεργάτης και εισηγητής της μεθόδου, υποστηρίζει πως ότι η ανθρώπινη προσωπικότητα συντίθεται από τρείς καταστάσεις του εγώ:

1. το παιδί,
2. τον γονέα
3. τον ενήλικο

Α) Το Παιδί περιλαμβάνει το μέρος των πρώιμων εμπειριών μας που αποτελούν εσωτερικά γεγονότα, δηλαδή τι «είδε, ένιωσε, άκουσε και κατάλαβε» ο καθένας από εμάς χωριστά στα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής μας, όταν ήμασταν ακόμη αδύναμοι και εξαρτημένοι, όταν η σκέψη μας ήταν προ-λογική αλλά συγχρόνως όταν ακόμη είχαμε έντονη περιέργεια και δίψα για εξερεύνηση.

Το Παιδί χωρίζεται σε:

• Φυσικό Παιδί – έχει σταθερές βιολογικές και ψυχολογικές ανάγκες, μεταβαλλόμενες επιθυμίες και συναισθήματα
• Υπάκουο Παιδί – έχει μάθει να υπακούει στις απαιτήσεις των γονέων
• Επαναστατημένο Παιδί – επαναστατεί στις απαιτήσεις των γονέων

Β) Ο Γονέας περιλαμβάνει το μέρος πρώιμων εμπειριών μας, τις οποίες έχουμε ο καθένας αποκομίσει από τους γονείς μας και από τα άλλα πρόσωπα που ασκούσαν κάποια εξουσία πάνω μας στα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής μας. Στις εμπειρίες μας αυτές περιλαμβάνονται κάποιες νουθεσίες και κανόνες συμπεριφοράς που μας δίδαξαν τα πρόσωπα αυτά, τα διάφορα «μη, απαγορεύεται, πρέπει και οφείλεις», τα οποία χρησιμοποίησαν για τη διαπαιδαγώγησή μας.

Ο Γονέας χωρίζεται σε:

• Τροφοδοτικός Γονέας - ενδιαφέρεται για τις ανάγκες των άλλων και παρέχει φροντίδα, θέτοντας ταυτόχρονα όρια
• Επικριτικός Γονέας – επικρίνει, απαγορεύει, κατευθύνει τους άλλους, δίχως να τους αφήνει να αυτονομηθούν και να αναλάβουν ευθύνες

Γ) Ο Ενήλικος αποτελεί το μέρος της προσωπικότητας μας, το οποίο συλλέγει πληροφορίες και τις επεξεργάζεται με τρόπο λογικό και κατάλληλο για κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Επίσης, η συμπεριφορά του είναι δικαιολογημένη για κάθε περίσταση και δεν λειτουργεί με παρορμητισμό.

Στην ενήλικη ζωή μας, σε κάθε διαπροσωπική αλληλεπίδραση είτε όταν εισάγουμε ένα ερέθισμα, είτε όταν δίνουμε κάποια υπόκριση, ενεργούμε με βάση μια από τρείς καταστάσεις: ως Παιδί, ως Γονέας και ως Ενήλικος. Πολλές φορές όμως χρησιμοποιούμε και τα υπόλοιπα που κάποτε ήταν χρήσιμα, όμως τώρα δυσκολεύουν τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.

Για να επιτύχουμε υγιή σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων θα πρέπει η επικοινωνία των καταστάσεων του εγώ τους να είναι παράλληλη ή συμπληρωματική, στις διασταυρούμενες συναλλαγές, υπάρχει πρόβλημα επικοινωνίας.

Νίνα Καραμολέγκου
Licensed Counselling Psychologist, MSc, Cognitive Behavioural Psychotherapist, MPH

Instagram: nina_karamolegou

Email: ninaka7@yahoo.com