Παιδικοί φόβοι. Ολα όσα πρέπει να ξέρουμε, συμβουλεύει η ψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου

Όταν αξιολογούμε λοιπόν κάποια κατάσταση ως επικίνδυνη, τότε ένας ολόκληρος μηχανισμός από σωματικά ερεθίσματα μπαίνει σε άμεση λειτουργία και μας βοηθά να αποφεύγουμε τον πραγματικό κίνδυνο. Όλα τα παιδιά έχουν αναπτυγμένο αυτόν τον σωτήριο μηχανισμό φόβου και είναι φυσιολογικό να φοβούνται διάφορα ερεθίσματα, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξής τους.

Συγκεκριμένα:

• 0-2 χρόνια. Φοβάται τους δυνατούς ήχους ή θορύβους, τον αποχωρισμό από τους γονείς του, τους ξένους όταν το πλησιάζουν, τα μεγάλα αντικείμενα.
• 2-4 χρονών. Φοβάται τα ζώα, τα έντομα, τους δυνατούς θορύβους, να μένει μόνο του, το μπάνιο, την εκπαίδευση της τουαλέτας, τα τέρατα, τα φαντάσματα.
• 4-6 χρονών. Φοβάται τον ύπνο, το σκοτάδι, τα τέρατα, δείχνει συστολή προς τους αγνώστους, φόβο για την απώλεια ενός γονιού, φόβο για το διαζύγιο.
• Μετά τα 6 χρόνια, οι φόβοι αγγίζουν την καθημερινή ζωή. Το παιδί φοβάται μήπως χτυπήσει, να μείνει μόνο του στο σπίτι, τις καταιγίδες, ενώ παράλληλα παρουσιάζεται ο φόβος για το θάνατο κάποιου από τους γονείς του.
• Από τα 8-9 χρόνια οι φόβοι βαθμιαία ελαττώνονται. Οι φόβοι του έχουν πιο ορθολογική βάση, νιώθει φόβο για το πώς θα τα πάει στο σχολείο, για την απόρριψη από τα συνομήλικα παιδιά, ανησυχεί περισσότερο για το θάνατο, τους κλέφτες και τον πόλεμο.
• Μέχρι τα 11 χρόνια, και τα αγόρια και τα κορίτσια τείνουν να εκπροσωπούνται ισότιμα στους φόβους. Μετά τα 11 χρόνια, τα αγόρια μειώνουν πιο γρήγορα τους φόβους τους από τα κορίτσια. Υπολογίζεται ότι το 90% των παιδιών ηλικίας από 2-14 ετών παρουσιάζουν τουλάχιστον ένα συγκεκριμένο φόβο που είναι φυσιολογικός.

Τι θα πρέπει να κάνετε:

• Να σέβεστε τα συναισθήματα και τους φόβους του παιδιού σας.
• Να το ρωτάτε γιατί φοβάται στην συνέχεια να μιλάτε για αυτό, χωρίς να το επικρίνετε.
• Δώστε του την στήριξη που χρειάζεται, ώστε σταδιακά να αντιμετωπίσει τους φόβους του.
• Προσπαθείτε να του δημιουργείτε αίσθημα ασφάλειας.
• Να καλλιεργείτε από νωρίς την εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
• Να του εξηγείτε ότι όλα τα παιδιά της ηλικίας του αισθάνονται τους ίδιους φόβους.
• Να το βοηθάτε να έρχεται σταδιακά σε επαφή και να αντιμετωπίζει το φοβογόνο ή την κατάσταση που φοβάται. Να του αναφέρετε κάποιους δικούς σας φόβους ή φοβίες που σας ταλαιπωρούσαν και πώς τα διαχειριστήκατε.
• Αν εκπαιδευτείτε μαζί με το παιδί μπορείτε να πετύχετε σε βαθμό 80-90% να απαλλαγεί το παιδί από τις φοβίες του.
• Να απευθύνεστε σε ειδικό αν βλέπετε ότι το παιδί σας υποφέρει από κάποια φοβία.

Τι θα πρέπει να αποφύγετε:

• Να είστε υπερπροστατευτικοί μαζί του.
• Να αντιδράτε υπερβολικά.
• Να χρησιμοποιείτε τον εκφοβισμό ως μέσο διαπαιδαγώγησης.
• Να το υποχρεώνετε με τη βία να αντιμετωπίζει αυτό που φοβάται.
• Να το υποτιμάτε ή να το κοροϊδεύετε.

Από το βιβλίο «Οι γονείς κάνουν τη διαφορά» της ψυχολόγου-παιδοψυχολόγου, Αλεξάνδρας Καππάτου.