«Πώς θα εξηγήσουμε στο παιδί τη μεγάλη οικονομική κρίση»; Από την ψυχολόγο Αλεξάνδρα Καππάτου

Η αγανάκτηση, η οργή και ο θυμός των πολιτών κατά του καθεστώτος της θυματοποίησής τους ξεχειλίζει. Δυσεπίλυτος γρίφος παραμένει το αύριο: τι θα γίνει, πώς θα καταφέρουμε να καλύψουμε τις υποχρεώσεις μας, το δάνειο του σπιτιού μας, πώς θα σπουδάσουν τα παιδιά μας κλπ.; Τα ερωτήματα, δεκάδες, οι απαντήσεις, αόριστες: «Ίσως», «Θα δούμε», «Θα προσπαθήσουμε». Ο πολίτης αναρωτιέται ποιος ευθύνεται γι' αυτή την κατάσταση, γιατί πρέπει να είναι μαζική η ευθύνη, ποιoς επιτέλους θα τιμωρηθεί για την κατάσταση της οικονομίας, ποιοι είναι αυτοί που γέμισαν τις τσέπες τους σε βάρος των υπολοίπων. Η ψυχική ισορροπία επηρεάζεται από την αγωνία του μέλλοντος.

Μία βασική σταθερά που προκαλεί ασφάλεια στον μέσο άνθρωπο, όπως η εργασία, υποσκάπτεται, ταλανίζεται η αξιοπρέπειά του, αρχέγονοι φόβοι ξυπνούν, και το αύριο φαντάζει απειλητικό, μαύρο, άγριο. Πλανάται ο φόβος της ανεργίας ή της ελαστικής εργασίας που τα τελευταία χρόνια έχουν μπει στη ζωή μας, η αγωνία ότι χάνουμε κεκτημένα δικαιώματα. Η έννοια της αντίδρασης φαίνεται δύσκολη, μάταιη -είμαστε υποχρεωμένοι να πειθαρχήσουμε. Τι χειρότερο όμως για έναν άνθρωπο να χάνει την πίστη και την ελπίδα στο αύριο, να μην μπορεί να ονειρευτεί ή να σχεδιάσει! Οι αγχώδεις διαταραχές, οι παντός είδους ψυχοσωματικές εκδηλώσεις αλλά και η κατάθλιψη καιροφυλακτούν, αναζητώντας το ιδανικό έδαφος στον ψυχισμό των ταλανισμένων πολιτών για να εγκατασταθούν.

Μάρτυρες όλων αυτών είναι τα παιδιά, που με ανησυχία και αγωνία ακούνε συνέχεια από τους ανοιχτούς δέκτες των τηλεοράσεων, χωρίς να μπορούν να κατανοήσουν τι σημαίνουν κρίση, ύφεση, διεθνές νομισματικό ταμείο, γιατί λένε για μας άσχημα πράγματα κλπ. Οι γονείς τους φαίνονται ανήσυχοι, όλο συζητούν μεταξύ τους και με φίλους για τις περικοπές των εισοδημάτων τους.

Η ευθύνη για τη διαφύλαξη της ισορροπίας των παιδιών είναι τεράστια. Τα παιδιά χρειάζονται απαντήσεις γι' αυτά που συμβαίνουν με απλά λόγια, προσαρμοσμένα στην ηλικία τους. Εξηγήστε την αλήθεια της οικογένειάς σας, τι περικοπές θα χρειαστεί να κάνετε και τους λόγους για τους οποίους θα συμβεί αυτό. Διαβεβαιώστε τα ότι είστε δίπλα τους και ότι η οικογένειά σας είναι ενωμένη σαν γροθιά, ακόμη κι αν χρειαστεί να αλλάξετε κάποια πράγματα στη διαβίωσή σας. Ο στενός δεσμός μεταξύ γονιών και παιδιών λειτουργεί σαν ασφαλιστική δικλείδα και γίνεται ανάχωμα σε αυτό το τσουνάμι.