Μύθος το γυναικείο βιολογικό ρολόϊ;
Συχνά πυκνά ακούμε για το βιολογικό ρολόϊ της γυναίκας που υποδεικνύει ότι ο χρόνος μετρά αντίστροφα όσον αφορά τη δυνατότητά της να αποκτήσει ή όχι παιδί.
Τι είναι αυτό όμως αυτό το περίφημο βιολογικό ρολόι και πόσο αξιόπιστο είναι; Η ιδέα του «βιολογικού ρολογιού», αποτελεί πρόσφατη επινόηση, που χρονολογείται στη δεκαετία του 1970, όπως εξηγεί η εφημερίδα The Guardian. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον αμερικανικό Τύπο το 1978, για να επικρατήσει στη συνέχεια σε όλο τον κόσμο. Η χρήση του, όμως, αποκρύπτει μια σκοτεινή πλευρά. Σύμφωνα με την «Καθημερινή» αντί να βασίζεται σε ουσιαστικές επιστημονικές μελέτες, το «βιολογικό ρολόι» προκύπτει από ιατρικές έρευνες που έδειξαν κατά τη δεκαετία του 1970 ότι η γονιμότητα των Αμερικανών ανδρών περιοριζόταν σημαντικά, όπως έδειχνε ο αριθμός σπερματοζωαρίων τους.
Την ίδια στιγμή, η δυναμική επανεμφάνιση των γυναικών στην αγορά εργασίας, σε συνδυασμό με τα αιτήματα του μαχητικού φεμινιστικού κινήματος, οδήγησαν μερίδα συντηρητικών αρθρογράφων και εκδοτών στις ΗΠΑ να προωθήσουν με πάθος την ιδέα ότι οι γυναίκες οφείλουν να τεκνοποιούν σε νεαρή ηλικία, θέτοντας την επαγγελματική σταδιοδρομία τους σε δεύτερη μοίρα.
Το 1982, η ηθοποιός Τζάκλιν Σμιθ, μία από τις πρωταγωνίστριες της σειράς «Αγγελοι του Τσάρλι», εμφανίσθηκε στο εξώφυλλο του περιοδικού Time, επιδεικνύοντας υπερήφανη τη φουσκωμένη της κοιλιά.
Στο σχετικό άρθρο, ο δημοσιογράφος προειδοποιούσε: «Για πολλές γυναίκες, το βιολογικό ρολόι της γονιμότητας χτυπάει επίμονα. Κάτω από επιστρώσεις κουλτούρας και υποκουλτούρας, η ανάγκη των χρωμοσωμάτων κάνει πολλές επιτυχημένες γυναίκες να αναθεωρούν τις προτεραιότητές τους».
Ο αρθρογράφος προέβαλε έτσι την ύπαρξη του φανταστικού αυτού ρολογιού ως απόδειξη ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να παρεκκλίνουν από τους παραδοσιακούς τους ρόλους και να μην αμφισβητούν την πατριαρχία. Το άρθρο υπονοούσε επίσης ότι, ανεξάρτητα από τις φεμινιστικές θεωρίες και τις επιτυχίες του κινήματος για την απελευθέρωση των γυναικών, το «ασθενές φύλο» δεν μπορούσε να ξεφύγει από τη βιολογική του μοίρα, καθώς το ίδιο το γυναικείο σώμα θα απαιτούσε αναπαραγωγή. Στην πραγματικότητα, η συζήτηση για το «βιολογικό ρολόι» αποτελεί , σύμφωνα πάντα με το άρθρο, ύπουλη προπαγάνδα κατά της απασχόλησης των γυναικών. Σε μία χώρα όπως οι ΗΠΑ, η νομοθεσία της οποίας δεν προβλέπει γονεϊκή άδεια ούτε και καμία αρωγή στις νέες μητέρες, ο συνδυασμός μητρότητας και επαγγελματικής σταδιοδρομίας είναι ανέφικτος.
Ο ρόλος του «βιολογικού ρολογιού» ήταν να καταστήσει φυσιολογικό και αναπόφευκτο στα μάτια της αμερικανικής –και κάθε άλλης δυτικής– κοινωνίας το γεγονός ότι τα βάρη και οι ευθύνες της αναπαραγωγής πέφτουν αποκλειστικά στους ώμους των γυναικών.
«Αν δεν προγραμματίσεις σωστά τη ζωή σου, κινδυνεύεις να μείνεις μόνη και δυστυχής», υποστηρίζει σιωπηλά η θεωρία του «βιολογικού ρολογιού».
Η τεχνητή αυτή άποψη δημιουργεί μεγάλη ψυχική ένταση στις γυναίκες και δηλητηριάζει τις σχέσεις πάμπολλων ζευγαριών. Την ίδια στιγμή, η επικράτηση ολοένα και πιο προηγμένων μεθόδων εξωσωματικής γονιμοποίησης (αλλά και κατάψυξης ωαρίων), που θα μπορούσαν να επιμηκύνουν την αναπαραγωγική ηλικία, αφορά αποκλειστικά τις πολύ εύπορες γυναίκες.
