Χαμένη στη μητρότητα… Πού πήγε η γυναίκα που ήσουν κάποτε;
Η μετάβαση στον ρόλο της μητέρας είναι μια εμπειρία για την οποία σχεδόν καμία γυναίκα δεν έχει προετοιμαστεί τόσο συναισθηματικά όσο και ψυχικά.
Στη διαδικασία ανακάλυψης του εαυτού, προσπαθείς να κατανοήσεις την νέα σου ταυτότητα, εκτός του μητρικού σου ρόλου. Όταν γίνεσαι μητέρα, η προηγούμενη ταυτότητά σου δεν υφίσταται πια και είναι σαν να σου έχουν δώσει μια λευκή κόλλα πάνω στην οποία θα δημιουργήσεις κάτι καινούργιο.
Πολλές μαμάδες έχουν σκεφτεί πόσο διαφορετικά ήταν τα πράγματα πριν αποκτήσουν αυτό το ρόλο. Συχνά πυκνά μου λένε ότι προ των παιδιών, ένοιωθα ότι έχουν τον έλεγχο της ζωής τους σε όλους τους τομείς. Ήταν επιλογή τους να εργάζονται τρελές ώρες και τους άρεσε. Δεν ανησυχούσαν για τα ξενύχτια δουλειάς και μπορούσαν να ανταποκριθούν σε κάθε πρόταση για εξόρμηση ακόμα και την τελευταία στιγμή. Η ζωή ήταν περιπετειώδης και αυθόρμητη, ο ελεύθερος χρόνος δεν είχε πρόγραμμα και δεν πολυσκέφτονταν τι θα μαγειρέψουν.
Με τον ερχομό των παιδιών, τα πράγματα είναι λιγάκι διαφορετικά. Είτε έχεις επιλέξει να μείνεις στο σπίτι για να μεγαλώσεις τα παιδιά σου είτε οι συνθήκες το απαιτούν, ο ρόλος της μαμάς σε θέλει να ανεβαίνεις το ένα βουνό μετά το άλλο. Είναι πολύ εύκολο να χάσεις τον εαυτό σου αν αφήσεις να σε «κατασπαράξει» η μητρότητα.
Σε κάποιες παίρνει αρκετό καιρό για να αναρωτηθούν αν ο ρόλος της μητέρας είναι ο μόνος που έχουν. Την ίδια στιγμή που η σημαντικότερη δουλειά είναι να προσφέρεις τη σωστή φροντίδα στα παιδιά σου, να εμπλουτίσεις τη ζωή τους και να τους μάθεις πράγματα, διερωτάσαι αν είσαι αυτό και μόνο αυτό και επιτρέπεις στον εαυτό σου να νοσταλγείς αυτό που ήσουν κάποτε. Πολλές χρησιμοποιούν την λέξη «έλεγχος» για να περιγράψουν τη διαφορετικότητα του τώρα και του πριν. Υποστηρίζουν ότι προ των παιδιών ένοιωθαν ότι οι ίδιες είχαν τον έλεγχο της ζωής τους ενώ τώρα η λίστα με τις ανάγκες των παιδιών βγάζουν τη ζωή τους εκτός κάθε ελέγχου. Όπως και την ταυτότητά τους. Κάποια πράγματα θέλουν χρόνο να συνειδητοποιηθούν – ένα εξ` αυτών και η νέα ταυτότητα της μητέρας και όλες τις αλλαγές στο περιβάλλον τους, την ψυχή τους και την καθημερινότητά τους.
Το θέμα είναι ότι συχνά, έχουν χάσει τον εαυτό τους στην μητρότητα πριν συνειδητοποιήσουν τι έχουν αφήσει να συμβεί. Οι ενδείξεις ότι μεγαλώνεις τα παιδιά σου εν μέσω κρίσης ταυτότητας είναι ξεκάθαρες.
Όταν αισθάνεσαι ότι η ζωή σου περιστρέφεται γύρω από τα παιδιά, αυτό που έχει συμβεί είναι ότι χωρίς να το καταλάβεις έχεις κάνει τις ανάγκες όλων των άλλων προτεραιότητα και έχεις ξεχάσει να συμπεριλάβεις τον εαυτό σου. Όταν γεμίζεις την ημέρα πέραν της φροντίδας των βασικών τους αναγκών, με δραστηριότητες και συναντήσεις με άλλα παιδιά, ιδιαίτερες εξόδους και άλλα συναφή, το πλάνο σου αφορά έναν κόσμο που στηρίζει την εξέλιξη των παιδιών αλλά επουδενεί τη δική σου. Εσύ είσαι ο γονέας και εσύ θα κάνεις τις επιλογές σου σχετικά με το πώς θα χρησιμοποιήσετε το χρόνο που έχετε τόσο εσύ όσο και η οικογένειά σου. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να βάζεις επιπλέον δραστηριότητες απλά για να γεμίσεις το χρόνο. Αντιθέτως κράτα χρόνο για τον εαυτό σου, για να κάνετε κάτι που αγαπάτε μαζί με τα παιδιά, να αναζητήσετε ευκαιρίες για πράγματα που απολαμβάνεις κι εσύ μιας κι εσύ χρήζεις φροντίδας.
Αν πιάνεις τον εαυτό σου να μην δίνεις σημασία στην εξωτερική σου εμφάνιση πια και τα συρτάρια σου είναι γεμάτα φόρμες και αθλητικά, ακόμα κι αν υπάρχει συστηματικά η σωματική άσκηση στη ζωή σου, δεν δικαιολογείται. Το γεγονός ότι ο κότσος μπορεί να είναι το τακτικό σου χτένισμα και σαν ρομπότ πετάς κάτι επάνω σου θα πρέπει να σε βάλει σε σκέψεις. Ιδίως όταν συναντάς την καλογυαλισμένη μαμά που άφησε το παιδί της στο σχολείο και δεν μπορείς να φανταστείς ότι υπάρχει αυτός ο χρόνος στην ημέρα μιας μητέρας. Το θέμα δεν είναι πώς το κάνει εκείνη αλλά ότι το κάνει και το πιο πιθανό είναι να το απολαμβάνει συνειδητά καθώς αυτό τη βοηθάει να αισθάνεται καλά με τον εαυτό της. Είναι μια συνήθεια που ίσως να πρέπει να επαναφέρεις στη ζωή σου. Προφανώς και δεν θα το κάνεις για να εντυπωσιάσεις τους άλλους αλλά για να νοιώσεις όμορφα με σένα και να έχεις την εικόνα που θα αντανακλά την αυτοπεποίθησή σου.
Αν απορείς γιατί ενώ συναναστρέφεσαι με τόσο κόσμο, την ίδια στιγμή νοιώθεις πολύ μόνη, είναι σημαντικό να αναρωτηθείς για την ποιότητα της συναναστροφής που κάνεις την στιγμή που τρέχεις για να προλάβεις να κάνεις τα πάντα. Μπορείς να αναπτύξεις μια ουσιαστική συζήτηση όπως πριν ; Η αίσθηση της μοναξιάς δικαιολογείται καθώς δεν κάνεις κάτι που να ευχαριστεί εσένα σαν άτομο, δεν έχεις χόμπι, ενώ ήσουν εξωστρεφής και έχεις ανάγκη για κοινωνικές επαφές, τη δεδομένη στιγμή δεν σχετίζεσαι για σένα και ενδεχομένως να έχεις απομονωθεί και από φίλους σου.
Προφανώς και οι υποχρεώσεις είναι μέρος της μητρότητας αλλά το να έχεις τόσα πολλά να κάνεις ώστε να μην έχεις χρόνο για τον εαυτό σου και για φίλους, σε κάνει να αισθάνεσαι απομονωμένη, δεν εισπράττεις ικανοποίηση από τον ρόλο σου ως μητέρα και όλο αυτό ενισχύει την αίσθηση της μοναξιάς.
Βέβαια για τις γυναίκες που το όνειρο της ζωής τους ήταν να γίνουν μητέρες, η μετάβαση στην μητρότητα με επιλογή να μείνουν στο σπίτι θα γίνει πολύ πιο εύκολα. Όσες όμως κυνήγησαν την καριέρα τους αφιερώνοντας χρόνο και ενέργεια για να χτίσουν ένα καλό βιογραφικό, θα δυσκολευτούν. Είτε λοιπόν επιλέξεις να μείνεις σπίτι ή καταλήξεις εκεί λόγω συγκυριών (οικονομικό), η αλλαγή είναι μεγάλη ! Στη δουλειά, υπάρχουν σκαλοπάτια να ανέβεις, μετρήσιμα αποτελέσματα, στοχοθεσία, αναγνωρισμένη επιτυχία, προαγωγές και μια αίσθηση ικανοποίησης. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για την μητρότητα. Το να είσαι μητέρα δεν μετριέται σε μια κλίμακα 1 – 10, ούτε με ποσοστά, ούτε ισοδυναμεί με μια αύξηση ή μπόνους στο τέλος της χρονιάς. Μια αγκαλιά ή ένα σ` αγαπώ κάνουν θαύματα αλλά πάντα θα υπάρχουν περισσότερες προκλήσεις από ότι γλυκές και χαλαρές στιγμές στα πρώτα χρόνια της ζωής.
Το ότι αισθάνεσαι ότι έχεις χάσει την ελευθερία που είχες κάποτε, είτε αφορά τα ξενύχτια για όποιο λόγο, την κοινωνικοποίηση, το να κοιμηθείς μέχρι αργά το Σάββατο το πρωί, είτε ταξίδι μες στην επόμενη ώρα. Προφανώς η ζωή με παιδιά χρειάζεται λίγο περισσότερο προγραμματισμό, αρκετά περισσότερα χρήματα και απεριόριστη υπομονή. Οι ώρες ύπνου, οι ώρες γευμάτων και οι διαθέσεις διαμορφώνουν το πρόγραμμά σου τώρα και η ελευθερία που είχες κάποτε μοιάζει μακρινή ανάμνηση. Η προσαρμογή στην ημερήσια δομή που χρειάζονται τα μικρά παιδιά, ιδίως τα πρώτα χρόνια ζωής, μπορεί να μοιάζει τετριμμένο και προβλέψιμο συγκριτικά με την έκταση της ελευθερίας που βίωσες προ παιδιών. Η αίσθηση του εγκλωβισμού όμως είναι κάτι που μπορεί να μετριαστεί ιδίως αν έχετε φτάσει στο σημείο που ο ύπνος τους έχει τακτοποιηθεί. Μια καλή βοηθός ή κάποιος έμπιστος συγγενής μπορούν να σας δώσουν μια καλή ανάσα είτε για λίγες ώρες είτε για ένα ολόκληρο σαββατοκύριακο χωρίς παιδιά.
Κι αν έχεις ξεχάσει τι σημαίνει καλός ύπνος, τα πράγματα δεν μπορεί να συνεχιστούν έτσι για πολύ. Η στέρηση ύπνου επηρεάζει τη διάθεσή σου, την ενέργειά σου, την γονεική ευτυχία, την νοητική εγρήγορση και την υγεία. Το να κάνεις τον ύπνο προτεραιότητα είναι must για κάθε γονέα! Έστω και ένας ενδιάμεσος στην ημέρα ύπνος βοηθάει συν το να μην γεμίζεις το πρόγραμμα ούτε για σένα ούτε για την οικογένεια. Χρειάζεσαι απαραιτήτως χρόνο για ξεκούραση στο σπίτι, σε κάθε ευκαιρία. Κάνε τον ύπνο καθημερινή ρουτίνα διότι είναι ωφέλιμος για όλη τη οικογένεια.
Κλείνοντας θέλω να σας υπενθυμίσω ότι η κρίση ταυτότητας δεν ήρθε για να μείνει. Θα βρείτε την ταυτότητά σας και μετά θα αλλάξει ξανά και ξανά. Να είσαι ελαστικές και να θυμάστε ότι σε οποιοδήποτε στάδιο γονεϊκότητας κι αν είστε, πάντα θα εμφανίζονται νέες προκλήσεις στην μητρότητα και σε αυτό που είστε – ως μητέρα, ως σύζυγος, ως γυναίκα και ως άνθρωπος.
Ιωάννα Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος υπογονιμότητας
Επικεφαλής επιστημονικών υπηρεσιών του www.feelwelltoday.com
e-mail: ioanna.thps@gmail.com / itheodorakopoulou@feelwelltoday.com