Διαχειριστείτε αποτελεσματικά το φόβο που προκαλεί ο κορονοϊός

Παρ` όλο που το να αισθάνεσαι άγχος παρουσία μιας απειλής είναι μια απολύτως φυσιολογική ανθρώπινη αντίδραση, τα σταθερά υψηλά επίπεδα άγχους μπορούν να εμποδίσουν οποιαδήποτε ωφέλιμη αντίδραση σε κάθε είδους κρίση. Άνθρωποι που υποφέρουν από άγχος και σχετιζόμενες διαταραχές έχουν πολλές πιθανότητες να περνούν δύσκολα αυτή την περίοδο.

Είμαστε ευάλωτοι στο άγχος όταν δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε την αβεβαιότητα. Η λύση είναι σταδιακά να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε γενικότερα την αβεβαιότητα της καθημερινής ζωής, περιορίζοντας την τάση να γινόμαστε συμπεριφοριστικοί κυνηγοί της βεβαιότητας. Για παράδειγμα, δεν ωφελεί να στέλνεις αμέσως μήνυμα σε έναν δικό σου άνθρωπο όταν έχεις κάποια ερώτηση. Προγραμμάτισε κάτι για την αυριανή ημέρα χωρίς να πάρεις δελτίο καιρού. Καθώς βελτιώνεις τον εαυτό σου σε αυτή την «ανάγκη» που θεωρούσες ότι αν την κάλυπτες θα ήσουν ήρεμος, μπορείς να αρχίσεις να μειώνεις τις φορές που συμβουλεύεσαι το διαδίκτυο για ενημέρωση σχετικά με τα δρώμενα του ιού. Δεν θα ελέγξεις το φόβο σου όταν προσπαθείς να μην χάσεις κάθε νέο καταγεγραμμένο κρούσμα.

Έχουμε πει ότι το άγχος αυξάνει ανάλογα με το πόσο προσπαθείς να απαλλαγείς από αυτό. Άρα όταν αντιστεκόμαστε σε κάτι, αυτό επιμένει. Η μάχη κόντρα στο άγχος μπορεί να έχει πολλές μορφές. Κάποιοι προσπαθούν να αποσπάσουν τον εαυτό τους πίνοντας, τρώγοντας ή βλέποντας ταινίες περισσότερο από κάθε φορά. Μπορεί να αναζητούν συνεχώς επιβεβαίωση από φίλους, οικογένεια ή επαγγελματίες υγείας. Η΄ μπορεί ψυχαναγκαστικά να τσεκάρουν τις ειδήσεις, με την ελπίδα έτσι να καλμάρουν τους φόβους τους. Παρ` όλο που αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να βοηθούν στιγμιαία, στην πραγματικότητα χειροτερεύουν το άγχος. Η αποφυγή…δεν είναι η αποφυγή. Θα βοηθούσε αν επιτρέπαμε στις αγχωτικές σκέψεις, συναισθήματα και σωματικές αισθήσεις να υπάρχουν, και αν αποδεχόμασταν ότι το άγχος είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας. Όταν βιώνετε έντονο άγχος σχετικά με την εξέλιξη του ιού, προτείνουμε να παρατηρήσετε και να περιγράψετε την εμπειρία στον εαυτό σας ή σε άλλους χωρίς να κρίνετε. Αν αντισταθείτε στην τάση να ξεφύγετε από αυτό που αισθάνεστε ή να καθησυχάσετε τους φόβους σας με ψυχαναγκαστικό «έλεγχο» των τελευταίων ειδήσεων, έχουμε ελπίδες. Παραδόξως, η κατά μέτωπο αντιμετώπιση του άγχους την στιγμή που το βιώνετε, θα οδηγήσει σε λιγότερο άγχος στο πέρασμα του χρόνου.

Οτιδήποτε μοιάζει να απειλεί την υγεία μας ενεργοποιεί τον φόβο που στην ουσία βρίσκεται πίσω από όλους τους φόβους: το φόβο θανάτου. Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την θνητότητά, το άγχος για την υγεία μας, μας κατακλύζει και εστιάζουμε με υπερβολή σε οποιαδήποτε σημάδια ασθένειας. Προσπαθήστε να συνειδητοποιήσετε τον σκοπό της ζωής και πηγές που δίνουν νόημα, όπως οι σχέσεις, κάποιος σκοπός, αξίες, κλπ. Ασχοληθείτε με κάτι σημαντικό που έχετε αναβάλει χρόνια και πάρτε την ευθύνη του τρόπου ζωής σας. Ως άνθρωποι, είμαστε πιο δυνατοί απ` όσο νομίζουμε.

Πολλοί άνθρωποι φοβόνται πώς θα καταφέρουν να διαχειριστούν τον ιό αν εμφανιστεί κρούσμα στη γειτονιά τους, στην δουλειά ή το φιλικό περιβάλλον τους. Ανησυχούν πώς θα είναι αν χρειαστεί να μπουν σε καραντίνα, τα οικονομικά τους ενώ οι μέρες περνούν, κλπ. Είναι ξεκάθαρο ότι ο ανθρώπινος νους είναι καταπληκτικός στην πρόβλεψη του χειρότερου σεναρίου. Οι έρευνες όμως δείχνουν ότι ο άνθρωπος έχει την τάση να υπερεκτιμά το πόσο άσχημα θα επηρεαστεί από αρνητικά γεγονότα και να υποτιμά πόσο καλά θα τα διαχειριστεί και θα προσαρμοστεί σε δύσκολες καταστάσεις. Το μόνο βέβαιο είναι ότι είμαστε πιο ανθεκτικοί από όσο σκέφτεστε. Αυτό και μόνο μπορεί να βοηθήσει στην μετρίαση του άγχους.

Ο ιός μπορεί να είναι επικίνδυνος με εκτιμώμενο ποσοστό θνητότητας 1.4% - 2.3%. Οπότε ο καθένας μας πρέπει να είναι σοβαρός στην λήψη όλων των λογικών προφυλάξεων εναντίον του ιού. Αλλά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι διογκώνουμε τον κίνδυνο όταν αφορά άγνωστες απειλές σε σχέση με τις γνώριμες, όπως η εποχική γρίπη ή τα αυτοκινητιστικά. Η συνεχής προκλητική κάλυψη του θέματος από τα ΜΜΕ συμβάλει στην αίσθηση κινδύνου, κάτι που αυξάνει το φόβο και εν συνεχεία κλιμακώνει τον αντιλαμβανόμενο κίνδυνο. Γι` αυτό προτείνουμε τον περιορισμό στην έκθεση στις ειδήσεις που αφορούν τον κορωνοϊό έως 30 λεπτά την ημέρα. Και να θυμάστε ότι αγχωνόμαστε όταν βρισκόμαστε μπροστά σε καταστάσεις που δεν έχουν ξεκάθαρη αιτία. Το άγχος εν συνεχεία κάνει τα πάντα να μοιάζουν πιο επιτακτικά.

Αυτές τις αρκετές αγχωτικές ημέρες που διανύουμε , είναι απαραίτητο να θυμάστε τις δοκιμασμένες και επιστημονικά αποδεδειγμένες οδηγίες πρόληψης και μείωσης του άγχους που ενθαρρύνουν την καλή φροντίδα του εαυτού σας. Φροντίστε να κοιμάστε επαρκώς, να ασκείστε καθημερινά, να περνάτε χρόνο στη φύση και να απασχολείστε με δραστηριότητες που σας κάνουν να αισθάνεστε όμορφα και να ξεκουράζετε τον αγχωμένο σας εγκέφαλο. Αν αποτελέσουν προτεραιτητά σας αυτές οι συμπεριφορές κατά την κρίση του κορωνοϊού, θα ενισχύσετε την καλή ψυχική σας υγεία και το ανοσοποιητικό σας σύστημα.

Όσο για τους ανθρώπους που είναι ευάλωτοι στο άγχος και σχετιζόμενες διαταραχές, μπορεί να βιώσουν συμπτώματα άγχους σε βαθμό που να επηρεάζουν την δουλειά τους, να δυσκολέψουν τις στενές σχέσεις τους, να κοινωνικοποιηθούν ή να φροντίσουν τον εαυτό τους και τους άλλους. Αν είστε σε τέτοια κατάσταση τόσο εσείς ή κάποιος άνθρωπος που γνωρίζετε, μιλήστε άμεσα με επαγγελματία ψυχικής υγείας . Η γνωσιακή συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία και - σε κάποιες περιπτώσεις που απαιτείται - η φαρμακευτική αγωγή, μπορούν επιτυχώς να αντιμετωπίσουν προβλήματα άγχους.

Ενώ μπορεί να αισθάνεστε ανήμποροι κατά την στρεσογόνο αυτή περίοδο, προσπαθήστε να ακολουθήσετε τις συμβουλές ειδικών (και μόνο) και θα βοηθηθείτε σημαντικά ώστε να μην φθάσει το άγχος σας σε επίπεδα διαταραχής και έτσι να καταφέρετε να περάσετε την περίοδο αυτή πιο αποτελεσματικά.

Ιωάννα Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος υπογονιμότητας
Επικεφαλής επιστημονικών υπηρεσιών του www.feelwelltoday.com
e-mail: ioanna.thps@gmail.com / itheodorakopoulou@feelwelltoday.com