Γιατί οι γυναίκες που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία δεν μιλούν;

Νέα στοιχεία για την ενδοοικογενειακή βία φέρνει στο φως πρόσφατη έρευνα του Ανδρολογικού Ινστιτούτου. Την ώρα που στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί τρεις δολοφονίες γυναικών το χρονικό διάστημα της καραντίνας και σε πολλές χώρες του κόσμου έχουν πολλαπλασιαστεί οι καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία, φαίνεται ότι ένας τεράστιος αριθμός γυναικών επιμένει να σιωπά και δεν ομολογεί σε κανέναν ότι υφίσταται βία μέσα στο ίδιο του το σπίτι από τον σύντροφό του.

Σύμφωνα με τα νέα ευρήματα, πάνω από τέσσερις στις δέκα γυναίκες (ποσοστό 43,5%) παραδέχονται ότι εάν έχει ασκηθεί βία επάνω τους δεν το έχουν αναφέρει σε κανέναν.

Στην ίδια ερώτηση το 27,17% απάντησε ότι το εξομολογήθηκε σε φίλο/φίλη, σε άτομο του στενού συγγενικού περιβάλλοντος το 16,67%, στην αστυνομία το 6,67% και σε ειδικό ψυχικής υγείας το 6%.

Όπως επισημαίνει ο Δρ. Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, χειρουργός ουρολόγος – ανδρολόγος, πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών:

«Οι συνθήκες που ζούμε είναι πρωτόγνωρες και, δυστυχώς, ο εγκλεισμός και η καραντίνα ευνοούν τέτοιες συμπεριφορές. Οι άνθρωποι, που επιβάλλονται με τη βία, επιδεικνύουν τη δύναμή τους σε αυτούς που θεωρούν ότι είναι πιο αδύναμοι. Όλο αυτό το κλίμα αβεβαιότητας συντείνει στην αύξηση των περιστατικών, αλλά στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, οι περισσότερες γυναίκες δεν λένε πουθενά ότι υφίστανται βία»

Στη νέα έρευνα συμμετείχαν 600 γυναίκες, ηλικίας από 18 έως 54 ετών. Μεγαλύτερο ήταν το δείγμα μεταξύ των γυναικών ηλικίας από 25 έως 34 ετών (30,17%) και 35-44 ετών (24,83%). Το 41,17% έχει πτυχίο Πανεπιστημίου, το 49,83% δεν έχει παιδιά, ένα παιδί έχει το 21,17%.

Στην ερώτηση έχετε βρεθεί στην ανάγκη να αναζητήσετε ιατρική περίθαλψη λόγω βίας, που ασκήθηκε πάνω σας, το 90,83% απάντησε όχι και ναι απάντησε μόλις το 9,17%.

«Από αυτό συμπεραίνουμε ότι ο φόβος για τα χειρότερα, που μπορεί να πάθει από τον σύντροφό της, αλλά και το κοινωνικό στίγμα κάνουν την κακοποιημένη γυναίκα να μην τολμά να αναζητήσει ιατρική βοήθεια για τα τραύματά της. Πώς, άλλωστε, να το κάνει αυτό, όταν δεν λέει, καν, ότι υπέστη βία από τον σύντροφό της;», αναρωτιέται ο Δρ. Κωνσταντινίδης.

Στην ερώτηση για το εάν έχει δεχτεί βία από σύντροφο/πρώην σύντροφο, το 32,5% είπε πως ναι, έχει δεχτεί και το 67,5% απάντησε όχι.

Η δυσάρεστη αυτή κατάσταση ισχύει στις περισσότερες χώρες με lockdown. Οι άκρως ανησυχητικές διαστάσεις που έχει προσλάβει το φαινόμενο διεθνώς, έκαναν τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες να απευθύνει παγκόσμια έκκληση για την προστασία των γυναικών και των νεαρών κοριτσιών στο σπίτι. Τη σοβαρότητα του ζητήματος έχει τονίσει και η Διεθνής Αμνηστία.

Στη χώρα μας «τρέχουν» σχετικές καμπάνιες από τη Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) και το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας («Μένουμε σπίτι αλλά δεν μένουμε σιωπηλές»), αλλά και από την Εταιρεία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού «ΕΛΙΖΑ».

Πάντως στην ερώτηση αν αυτή την περίοδο νιώθουν μεγαλύτερη απειλή από σωματική, λεκτική ή ψυχολογική βία, το 80,33% είπε όχι και το 19,67% ναι, εύρημα που προκάλεσε την έκπληξη της επιστημονικής ομάδας, που επεξεργάστηκε τα στοιχεία της νέας έρευνας.

Όπως λέει ο χειρουργός ουρολόγος – ανδρολόγος Χρήστος Φλιάτουρας: «Οι ενδοοικογενειακές εντάσεις οξύνονται σε περιόδους στενού συγχρωτισμού. Το είδαμε στην Κίνα, το βλέπουμε σε χώρες της Ευρώπης. Είναι κάτι ανάλογο με αυτό που συμβαίνει στις καλοκαιρινές διακοπές και στις γιορτές των Χριστουγέννων. Σε περιπτώσεις, δε, που ο εγκλεισμός συμπίπτει με καταχρήσεις οινοπνεύματος ή ναρκωτικών ουσιών, η κατάσταση είναι εκρηκτική».

Οι γυναίκες, που συμμετείχαν στη νέα έρευνα του Ανδρολογικού Ινστιτούτου, είπαν ότι στο πλαίσιο των μέτρων εγκλεισμού και της κοινωνικής απόστασης δεν έχουν παρατηρήσει επιδείνωση της συμπεριφοράς του συντρόφου τους απέναντί τους σε ποσοστό 80,83%. Το 19,17%, ωστόσο, παραδέχτηκε ότι η συμπεριφορά του συντρόφου του έχει αλλάξει προς το χειρότερο…

Τέλος, στην ερώτηση πότε ήταν η τελευταία φορά που ασκήθηκε βία (ψυχολογική, συναισθηματική ή σωματική) πάνω σας από σύντροφό σας, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της τάξης του 64,67% είπε ότι αυτό συνέβη πριν από πέντε χρόνια, πριν από έναν χρόνο το 10,5%, πριν από έξι μήνες το 7%, τον τελευταίο μήνα το 9,5% και την τελευταία εβδομάδα το 8,33%.

Η βία, η μίμηση και το εξιλαστήριο θύμα

«Πηγή όλων των δεινών, όπως και των καλών, είναι όμως ο άνθρωπος που κουβαλά την βία σαν φυσικό χάρισμα» επισημαίνει η δικηγόρος Ελένη Δασκαλάκη και προσθέτει: «Μια βία ανεξέλεγκτη που στα ζώα δεν υπάρχει: τα ζώα πάνω από το θύμα τους σταματούν τη σύγκρουση για να φάνε, οι άνθρωποι όχι. Η βία λοιπόν τείνει να είναι ολοσχερώς καταστρεπτική και συνεπώς επικίνδυνη επειδή δεν γνωρίζει όρια και στην ιστορία του ανθρώπου αυτή μέχρι σήμερα εξουδετερώνεται με ανθρωποθυσίες αθώων συνήθως πλασμάτων: η Ιφιγένεια, ο Ιησούς, ο ξένος, ο αλλόθρησκος, ο διαφορετικός, ενίοτε και τα αθώα πρόβατα.

Αυτή τη βία που κουβαλά η ανθρώπινη φύση την εξυμνούν οι πολιτισμοί τα έθνη και τα κράτη και στην κοινωνική κλίμακα η οικογένεια που είναι το κύτταρο που την αναπαράγει».

«Η ενδοοικογενειακή βία» καταλήγει η κ. Δασκαλάκη «δυστυχώς δεν είναι προϊόν αμορφωσιάς και οικονομικής δυσπραγίας όπως πολλοί υποψιάζονται αφού οι άνδρες που ασκούν βία στο σπίτι είναι πλειοψηφικά τάξεις ανώτερες οικονομικά και κοινωνικά (γιατροί δικηγόροι πολιτικοί πλούσιοι) και αυτό εξηγεί και τα μικρά ποσοστά καταγγελιών από τις γυναίκες θύματα. Ποιος θα πιστέψει ότι ένας ευυπόληπτος πολίτης βιαιοπραγεί;

Η βία στον πολιτισμένο άνθρωπο πολλαπλασιάζεται γιατί έχει συναίσθηση της εξουσίας που τον περιβάλλει και τον κάνει να νοιώθει άτρωτος και ατιμώρητος πολλαπλασιάζοντας έτσι την εγγενή ανθρώπινη του βία σε πνευματική και φυλετική και οικονομική υπεροπλία που μέσα στο κλειστό δωμάτιο εξουσίας που ζει θα την ασκήσει στον πιο αδύναμο που είναι συνήθως η γυναίκα και τα παιδιά».