Γονεϊκά στυλ ανατροφής: Πόσο καθορίζουν τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού;

Ο κάθε άνθρωπος, άρα και ο κάθε γονιός, είναι διαφορετικός και διαφορετικά ανατρέφει το παιδί του. Εντούτοις, θεωρείται ότι τα ευρύτερα στυλ ανατροφής παιδιών, είναι τέσσερα:

1) Αυταρχικό γονεϊκό στυλ

Οι γονείς με αυταρχικό γονεϊκό στυλ είναι ιδιαιτέρως αυστηροί, με πολύ συγκεκριμένους κανόνες και υψηλές προσδοκίες από τα παιδιά τους. Τείνουν να μη δίνουν εξηγήσεις σχετικά με τους κανόνες που θέτουν και να μη δείχνουν ευελιξία στην αντιμετώπιση των παιδιών τους. Οι αυταρχικοί γονείς συνήθως είναι τιμωρητικοί και όχι ιδιαίτερα τρυφεροί με τα παιδιά τους.

2) Δημοκρατικό γονεϊκό στυλ

Οι γονείς με δημοκρατικό στυλ έχουν επίσης συγκεκριμένους κανόνες και σαφείς κατευθυντήριους προς τα παιδιά τους. Εν αντιθέσει με τους αυταρχικούς γονείς όμως, είναι πιο ευέλικτοι απέναντι στα παιδιά τους, πιο πρόθυμοι να ακούσουν την άποψή τους και να συζητήσουν μαζί τους, και επιπλέον εξηγούν τους λόγους για τους οποίους θέτουν κάποιους κανόνες. Τείνουν να είναι λιγότερο τιμωρητικοί και περισσότερο στοργικοί με τα παιδιά τους.

3) Επιτρεπτικό γονεϊκό στυλ

Οι επιτρεπτικοί γονείς θέτουν λίγους κανόνες στα παιδιά τους και αναφέρονται συχνά ως “επιεικείς” γονείς. Έχουν πολύ λίγες απαιτήσεις από τα παιδιά τους και σπάνια τα πειθαρχούν, καθώς δεν περιμένουν πολλά από αυτά όσον αφορά την ωριμότητα και τον αυτοέλεγχο. Είναι ζεστοί και στοργικοί απέναντι στα παιδιά τους και τείνουν να αποφεύγουν τις αντιπαραθέσεις μαζί τους. Θα λέγαμε ότι λειτουργούν περισσότερο σαν φίλοι, παρά σαν γονείς των παιδιών τους.

4) Αδιάφορο γονεϊκό στυλ

Το αδιάφορο γονεϊκό στυλ χαρακτηρίζεται από γενικότερη έλλειψη ουσιαστικής ενασχόλησης με τα παιδιά. Οι αδιάφοροι γονείς συνήθως καλύπτουν τις βασικές ανάγκες των παιδιών τους, χωρίς όμως να εμβαθύνουν όσον αφορά τον εσωτερικό τους κόσμο. Έχουν ελάχιστες απαιτήσεις από τα παιδιά τους και θέτουν πολύ λίγους κανόνες. Τέλος, τείνουν να μην προσφέρουν καθοδήγηση ή υποστήριξη στα παιδιά τους.

Σε γενικές γραμμές, βάσει των ερευνών που έχουν γίνει, η επήρεια των διαφορετικών γονεϊκών στυλ όσον αφορά τη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού, είναι η ακόλουθη:

1. Το αυταρχικό στυλ τείνει να “γεννά” παιδιά ικανά και επιτυχημένα μεν, αλλά με χαμηλά σκορ όσον αφορά την αυτοεκτίμηση αλλά και τα επίπεδα ευτυχίας τους.
2. Το δημοκρατικό γονεϊκό στυλ συνήθως οδηγεί σε παιδιά ικανά, επιτυχημένα και, το κυριότερο, ευτυχή.
3. Το επιτρεπτικό στυλ τείνει να οδηγεί σε παιδιά με μειωμένο αυτοέλεγχο, τα οποία συνήθως έχουν προβλήματα με την εξουσία, χαμηλές σχολικές επιδόσεις και χαμηλά επίπεδα ευτυχίας.
4. Τέλος, το αδιάφορο στυλ οδηγεί, τις περισσότερες φορές, σε παιδιά με μειωμένο αυτοέλεγχο, μειωμένες ικανότητες εν συγκρίσει με τους συνομηλίκους τους, μειωμένη αυτοεκτίμηση και χαμηλά επίπεδα ευτυχίας.

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι, από τα παραπάνω αναγνωρισμένα γονεϊκά στυλ, το δημοκρατικό στυλ είναι το πιο ενδεδειγμένο για την ανατροφή ψυχολογικά υγιών παιδιών. Αξίζει βέβαια να επισημάνουμε ότι η διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός ατόμου προκύπτει από την πολύπλοκη αλληλεπίδραση της φύσης, δηλαδή τα έμφυτα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του, και του περιβάλλοντος, δηλαδή τις εμπειρίες και τα ερεθίσματα τα οποία λαμβάνει κατά τη διάρκεια της ζωής του. Προκύπτει λοιπόν, ότι ανάλογα την αρχική ψυχολογική “κατασκευή” ενός παιδιού, η επίδραση του γονεϊκού στυλ πάνω στην προσωπικότητά του ενδεχομένως να διαφοροποιείται. Επιπλέον, το κάθε παιδί είναι διαφορετικό και μοναδικό, με διαφορετικές αντιδράσεις και ανάγκες. Καλό είναι λοιπόν να παρατηρούμε και να αφουγκραζόμαστε το παιδί μας, ώστε να προσαρμόζουμε τη διαπαιδαγώγησή του ανάλογα με το τι λειτουργεί καλύτερα για το ίδιο.

Μυρτώ Κογεβίνα, MSc.
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Email: myrtokogevina@gmail.com
Facebook: https://www.facebook.com/myrto.kogevina.336

www.kolonakipsychologist.com