Άδεια μητρότητας: δικαιώματα και παροχές για όλες τις εργαζόμενες μητέρες

Η μητρότητα προστατεύεται σε όλο το φάσμα της ελληνικής νομοθεσίας, που αποσκοπεί στην διαφύλαξη της υγείας της μητέρας και του νεογνού, καθώς και στην διευκόλυνση της άσκησης των μητρικών καθηκόντων.

Δυνάμει της από 23.05.2000 Εθνικής Γενικής Συλλογικής Συμβάσεως Εργασίας, το οποίο κυρώθηκε με το άρθρο 11 του Ν. 2874/2000, κάθε εργαζόμενη γυναίκα δικαιούται να λάβει άδεια μητρότητας, η συνολική διάρκεια της οποίας ανέρχεται σε δέκα επτά (17) εβδομάδες. Από το διάστημα αυτό, οι οκτώ (8) εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικώς πριν από την πιθανή ημερομηνία του τοκετού (άδεια τοκετού) και οι υπόλοιπες εννέα (9) εβδομάδες μετά τον τοκετό (άδεια λοχείας).
Με την παραπάνω νομοθετική διάταξη, θεσπίζεται αφενός υποχρέωση του εργοδότη να χορηγήσει άδεια προ και μετά τον τοκετό και αφετέρου δικαίωμα της εργαζομένης να ζητήσει και να λάβει την άδεια αυτή πριν και μετά τον τοκετό. Σημειώνεται ότι την άδεια λοχείας δικαιούται και η γυναίκα της οποίας το τέκνο γεννήθηκε νεκρό ή πέθανε μετά τον τοκετό.

'Αδεια και αποδοχές

Κατά το διάστημα της απουσίας της λόγω τοκετού, η εργαζόμενη δικαιούται να λάβει από τον εργοδότη της τις αποδοχές 15 ημερών, εάν δεν είχε συμπληρώσει έτος υπηρεσίας και ενός (1) μηνός εάν είχε συμπληρώσει έτος υπηρεσίας, σύμφωνα με τα άρθρα 657 και 658 του Αστικού Κώδικα.
Από τις αποδοχές αυτές ο εργοδότης δικαιούται να αφαιρέσει ό,τι έλαβε η εργαζομένη εξαιτίας του τοκετού, δυνάμει υποχρεωτικής εκ του νόμου ασφαλίσεως. Στην περίπτωση αυτή, αφαιρείται ολόκληρο το καταβληθέν για το συγκεκριμένο διάστημα από τον ασφαλιστικό οργανισμό ποσό, δηλαδή και εκείνο που αντιστοιχεί στις μη εργάσιμες ημέρες του διαστήματος. Εάν, όμως, η εργαζομένη δεν δικαιούται να λάβει παροχές από τον φορέα υποχρεωτικής ασφαλίσεως, τότε ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να της καταβάλει ολόκληρες τις αποδοχές των 15 ημερών ή του ενός (1) μηνός.

Εφόσον η εργαζόμενη γυναίκα έχει πραγματοποιήσει 200 τουλάχιστον ημέρες ασφάλισης κατά τα δύο τελευταία χρόνια πριν από την πιθανή ημέρα τοκετού και δεν εργάζεται κατά το διάστημα της επιδότησης, δηλαδή 56 μέρες πριν τον τοκετό και 63 μέρες μετά, δικαιούται να λάβει από τον ΕΦΚΑ επίδομα μητρότητας ίσο με το 50% του τεκμαρτού ημερομισθίου της ασφαλιστικής κλάσεως αποδοχών της.

Αυτοαπασχολούμενες μητέρες

Η προστασία της μητέρας με οποιαδήποτε εργασιακή σχέση είναι διάχυτη σε όλη την εργατική νομοθεσία.
Πλην όμως, δεν υπήρχε μέχρι πρότινος νομοθετική πρόβλεψη για τις αυτοαπασχολούμενες μητέρες και για αυτό τον κλάδο των εργαζόμενων μητέρων υπήρχε νομοθετικό κενό.

Το κενό αυτό ήρθε να καλύψει ο Ν.4097/2012, σκοπός του οποίου είναι η εναρμόνιση της νομοθεσίας με την Οδηγία 2010/41/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Ιουλίου 2010, προκειμένου να εξασφαλισθεί η εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών που ασκούν αυτοτελή επαγγελματική απασχόληση ή συμβάλλουν στην άσκηση τέτοιας απασχόλησης.
Συγκεκριμένα το άρθρο 6 του ανωτέρω νόμου ορίζει ότι στις αυτοαπασχολούμενες εργαζόμενες γυναίκες μπορεί να χορηγείται επίδομα μητρότητας, το οποίο επιτρέπει την προσωρινή διακοπή του επαγγέλματος τους, λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 14 εβδομάδων.

Το προοδευτικό βήμα του Έλληνα έγινε με τον πρόσφατο νόμο 4488/2017 και συγκεκριμένα με το άρθρο 44 αυτού, το οποίο διευκρινίστηκε με την εγκύκλιο του ΕΦΚΑ (ΕΓΚ 5/2018) σύμφωνα με την οποία, η συγκεκριμένη παροχή που λαμβάνουν οι αυτοαπασχολούμενες εργαζόμενες γυναίκες με συνέπεια να μπορούν να διακόψουν προσωρινά, για 14 εβδομάδες το επάγγελμά τους, να επεκτείνεται και σε περιπτώσεις όπου είναι κυοφορούσες (φέρουσες/ παρένθετες) και τεκμαιρόμενες (αποκτώσες) μητέρες. Επίσης, επεκτείνεται και στις αυτοαπασχολούμενες εργαζόμενες γυναίκες που υιοθετούν τέκνο ηλικίας έως δυο ετών.

Παρένθετη μητρότητα

Επίσης, η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας δικαιούται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας που ορίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 7 της ΕΓΣΣΕ 1993 και του άρθρου 7 της ΕΓΣΣΕ 2000-2001, το οποίο κυρώθηκε με το άρθρο 11 του ν. 2874/2000, δηλαδή εννέα (9) εβδομάδες άδεια λοχείας, καθώς και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής της.Τέλος, δίνεται πλέον το δικαίωμα της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας στην τεκμαιρόμενη μητέρα και αυτή η παροχή χορηγείται ακριβώς όπως ισχύει για τις φυσικές μητέρες.

Ο νομοθέτης έκρινε ηθικά και κοινωνικά επιβεβλημένη την εν λόγω διάταξη προκειμένου να επεκταθεί η προστασία και τα δικαιώματα που παρέχονται λόγω μητρότητας στις φυσικές μητέρες, στις εργαζόμενες που βρίσκονται στη διαδικασία υιοθεσίας, με αφετηρία την τοποθέτηση του παιδιού στην οικογένειά της, καθώς και στις εργαζόμενες, τεκμαιρόμενες και κυοφόρους μητέρες, που εμπλέκονται στη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας
Πρόκειται για μια προοδευτική πρόβλεψη καθώς η ελληνική πολιτεία έλαβε υπόψη της τις αλλαγές στην ελληνική κοινωνία, τις σύγχρονες οικογενειακές δομές περιλαμβάνοντας έτσι στην ρύθμιση τόσο τις παρένθετες μητέρες όσο και τις ανάδοχες μητέρες.

Δημήτριος Ν. Αυλωνίτης
Δικηγόρος, LL.B.
κιν. 6972205516
e-mail: info@avlonitislaw.gr
http://www.avlonitislaw.gr

Διαβάστε επίσης

Επιδόματα μητρότητας: Ποιες γυναίκες τα δικαιούνται,πώς υπολογίζονται

Επίδομα μητρότητας: Ολα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Επίδομα τέκνων 2018: Πώς θα υπολογίζεται και πότε θα καταβάλλεται