Φυσιολογία κόλπου: 'Ολα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Ο κόλπος είναι κατ’ ουσίαν ο σωλήνας, ο οποίος συνδέει το αιδοίο με την είσοδο της ενδομητρικής κοιλότητας, δηλαδή το έξω τραχηλικό στόμιο.

Στον κόλπο διεισδύει το εν στύσει πέος κατά τη σεξουαλική επαφή, εντός αυτού εκσπερματώνει ο άνδρας προκειμένου να επιτευχθεί γονιμοποίηση του ωαρίου και έναρξη κύησης και εξ’ αυτού εξέρχεται το μωρό κατά το δεύτερο στάδιο του τοκετού και ο πλακούντας στο τρίτο στάδιο του τοκετού.

Ας συνοψίσουμε τις λειτουργίες του κόλπου…

• Κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσης (περιόδου) ο κόλπος είναι ο δίαυλος, δια του οποίου τα τεμάχια του λειτουργικού στρώματος του ενδομητρίου εξέρχονται της μήτρας αναμεμιγμένα με αίμα.
• Λειτουργεί εν είδει «τοίχους προστασίας», αφού παρεμποδίζει ενδεχόμενη μετάβαση παθογόνων μικροοργανισμών στην ενδομητρική κοιλότητα δια του έξω τραχηλικού στομίου.
• Είναι ο δέκτης του σπέρματος κατά την εκσπερμάτωση.
• Δια αυτού εξέρχεται το μωρό κατά τον τοκετό.
• Είναι σημαντικός για τη διαδικασία της ερωτικής διέγερσης της γυναίκας, αλλά και για την επίτευξη σεξουαλικής ικανοποίησης.

Πώς γίνεται από έναν στενό σωλήνα, όπως είναι ο κόλπος να χωράει να βγει και ένα μωρό;

Φαίνεται παράξενο πώς μέσα από τον κόλπο μπορεί να «περάσει» το μωρό κατά τον τοκετό, ενώ ο κόλπος εκτός εγκυμοσύνης είναι αρκετά «στενός», ώστε εντός αυτού να «συγκρατείται» κάτι τόσο μικρό, όπως ένα ταμπόν…

Περιγράψαμε τον κόλπο ως ένα σωλήνα. Φευ! Η περιγραφή αυτή τον «αδικεί», αφού δεν αντικατοπτρίζει την πολυπλοκότητα της δομής του. Ο κόλπος δεν είναι ένας «απλός σωλήνας».

Όταν ο κόλπος βρίσκεται σε «ηρεμία» (δεν υφίσταται ερωτική διέγερση και φυσικά εκτός τοκετού) τα τοιχώματά του καταπίπτουν το ένα επί του άλλου (δηλαδή τα τοιχώματά του «πέφτουν» το ένα πάνω στο άλλο) «υποκύπτοντας» τρόπον τινά στην πίεση, που ασκείται επ’ αυτών από τα άλλα όργανα και τους ιστούς της λεκάνης.

Το 2004 επιστήμονες εξέτασαν το σχήμα της διατομής του κόλπου, όταν αυτός είναι σε ηρεμία, με μαγνητική τομογραφία και κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως αν «κόβαμε κάθετα» τον κόλπο θα παρατηρούσαμε πως ο αυλός του (το εσωτερικό του δηλαδή) είχε σχήμα «W». Για το λόγο αυτόν, όταν ο κόλπος βρίσκεται σε ηρεμία, είναι δυνατόν να συγκρατηθεί εντός αυτό ένα μικρό ταμπόν.

Όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα το τοίχωμα του εν ηρεμία κόλπου διαθέτει πλήθος πτυχώσεων (αναδιπλώσεων του βλεννογόνου).

Οι αναδιπλώσεις αυτές παρέχουν στον κόλπο ένα είδος προστασίας, αφού δια αυτών παρεμποδίζεται η είσοδος μικροβιακών ή άλλων βλαπτικών παραγόντων. Επιπροσθέτως, οι πτυχώσεις αυτές δίνουν στον κόλπο και τη δυνατότητα να «εκταθεί» (να «ανοίξει», να «τεντωθεί») κατά τη διείσδυση του πέους και κατά τον τοκετό. Θα μπορούσε κάποιος να παρομοιάσει τις πτυχώσεις αυτές με τις πτυχώσεις του ακορντεόν, που επιτρέπουν την έκπτυξή του.

Πώς ο κόλπος παρεμποδίζει παθογόνους μικροοργανισμούς να εισέλθουν εντός της κοιλότητας της μήτρας;

Βασική «δίοδος» των όποιων παθογόνων μικροοργανισμών προς τον κόλπο και κατ’ επέκτασιν προς την ενδομητρική κοιλότητα είναι η είσοδος του κόλπου στην περιοχή του αιδοίου και συγκεκριμένα ο πρόδομος του κολεού, ο οποίος απεικονίζεται παρακάτω.

Ο ένας εκ των μηχανισμών προστασίας του κόλπου είναι, όπως ήδη αναφέραμε οι πτυχώσεις του, οι οποίες αποτελούν ένα «φυσικό φραγμό» την πορεία των παθογόνων μικροοργανισμών, οι οποίοι θα «αποπειραθούν» να ξεκινήσουν το «ταξίδι» προς το έξω τραχηλικό στόμιο.

Πέραν όμως των πτυχώσεων αυτών, ο κόλπος έχει και τους «φρουρούς» του. Πρόκειται για μικρόβια, τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες ενδημούν («εδρεύουν») στον κόλπο και αποτελούν τη φυσιολογική κολπική χλωρίδα. Τα μικρόβια αυτά ανήκουν στην πλειοψηφία τους το γένος Γαλακτοβάκιλλος και «αντιμάχονται» τους παθογόνους μικροοργανισμούς κατά κύριο λόγο δια της παραγωγής βακτηριοκτόνων ουσιών.

Όταν οι άμυνες του κόλπου έναντι παθογόνων μικροοργανισμού καμφθούν, τότε μιλάμε για την εμφάνιση κολπίτιδας. Με τον όρο «κολπίτιδα» (ή κολπίτις) περιγράφουμε μία φλεγμονή του κόλπου.

Συνήθη συμπτώματα κολπίτιδας είναι ο κνησμός στην περιοχή του κόλπου, η αίσθηση καύσου καθώς και η εμφάνιση συνήθως δυσωδών (με άσχημη οσμή) κολπικών υγρών, τα οποία έχουν ενίοτε και πράσινη, κιτρινωπή ή λευκή απόχρωση.

Δείτε ΕΔΩ πώς μπορείτε να προστατεύσετε την υγεία του κόλπου σας με τους υπερήχους HIFU!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Kurt T. Barnhart, E. Scott Pretorius, Daniel Malamud, "Lesson learned and dispelled myths:three-dimensional imaging of the humanvagina", FERTILITY AND STERILITY, VOL. 81, NO. 5, MAY 2004