Πώς γίνεται η διερεύνηση της αυξημένης ροής στην περίοδο;

Υπάρχουν δύο διακριτοί όροι, που χρησιμοποιούμε στη γυναικολογία, προκειμένου να περιγράψουμε τη «μη φυσιολογική» ροή αίματος εκ του κόλπου. Ο ένας όρος είναι η «μητρορραγία», με τον οποίο περιγράφουμε την εκ του κόλπου απώλεια αίματος, που δεν έχει κάποια «περιοδικότητα» (δεν εμφανίζεται ανά τακτά και προβλέψιμα χρονικά διαστήματα).

Ο έτερος όρος είναι η «μηνορραγία». Ο όρος αυτός αφορά και το θέμα του παρόντος πονήματος και τον χρησιμοποιούμε, όταν αναφερόμαστε σε απώλεια μεγάλης ποσότητας αίματος από τον κόλπο ανά τακτά και προβλέψιμα χρονικά και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Εν τοις πράγμασι με τον όρο αυτό περιγράφουμε την κοινώς λεγόμενη «βαριά» περίοδο, δηλαδή την περίοδο με αυξημένη ροή αίματος.

Πώς γίνεται η διερεύνηση της αυξημένης ροής κατά την περίοδο;

Η διερεύνηση της αυξημένης ροής στην περίοδο βασίζεται σε τέσσερις «πυλώνες»:

• λήψη ιστορικού
• κλινική γυναικολογική εξέταση
• απεικονιστικές εξετάσεις
• εργαστηριακές εξετάσεις

Τι ρωτάει ο ιατρός στα πλαίσια της λήψης του ιστορικού;

Η αρχή της διερεύνησης της κλινικής αυτής οντότητας είναι η λήψη από το γυναικολόγο ενός λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού, τόσο προσωπικού, όσο και οικογενειακού. Στα πλαίσια της διαδικασίας αυτής η γυναίκα θα ερωτηθεί σχετικά με τα χαρακτηριστικά του κύκλου της (ηλικία εμμηναρχής, μήκος, διάρκεια εμμήνου ρύσεως, αλλαγές στα χαρακτηριστικά του κύκλου και ημερομηνία τελευταίας περιόδου). Για το λόγο αυτό καλόν είναι να κρατάτε ένα «ημερολόγιο» περιόδου, ώστε να μπορείτε να δώσετε όσο τον δυνατόν ακριβέστερες πληροφορίες στον ιατρό.

Τι περιλαμβάνει η κλινική εξέταση;

• την επισκόπηση του τραχήλου της μήτρας: Η γυναίκα λαμβάνει τη θέση λιθοτομής (έτσι ονομάζεται η «γυναικολογική» θέση), όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα) και ο ιατρός εισάγει στον κόλπο της έναν κολποδιαστολέα, προκειμένου να μπορέσει να εξετάσει εξ όψεως τα τοιχώματα του κόλπου και τον τράχηλο.

Δια της εξέτασης αυτής ελέγχεται το ενδεχόμενο ύπαρξης μορφωμάτων επί των τοιχωμάτων του κόλπου ή επί του τραχήλου, τα οποία θα μπορούσαν να ευθύνονται για την αυξημένη ροή. Τέτοια μορφώματα είναι οι τραχηλικοί πολύποδες ή ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

• την ψηλάφηση της μήτρας και των ωοθηκών: Όσο η γυναίκα βρίσκεται στη θέση λιθοτριψίας, ο ιατρός εισάγει ένα ή δύο δάκτυλα εντός του κόλπου της και με το ελεύθερο χέρι πιέζει την κοιλιά της γυναίκας, προκειμένου να ψηλαφήσει τη μήτρα και τις ωοθήκες της. Δια της εξέτασης αυτής ενδέχεται να εντοπισθούν επί της μήτρας μορφώματα, όπως μεγάλα ινομυώματα ή κύστεις επί των ωοθηκών. Εκτιμάται εξάλλου η κινητικότητα της μήτρας, η οποία καθίσταται συχνά επώδυνη επί της παρουσίας ενδομητρίωσης ή εμμένουσας φλεγμονής στην πύελο, καθώς και η σύστασή της, η οποία, αν υφίσταται αδενομύωση, ενδέχεται να παρουσιάζεται «μαλακή» στην ψηλάφηση.

Ποιες είναι οι απεικονιστικές εξετάσεις, που ενδεχομένως να ζητηθούν;

Η πρώτη και συνηθέστερη απεικονιστική εξέταση, στην οποία θα υποβληθεί η γυναίκα είναι το ενδοκολπικό υπερηχογράφημα. Κατά την εξέταση αυτή ο ιατρός εισάγει εντός του κόλπου της γυναίκας την ειδική κεφαλή του υπερηχογράφου (την «κάμερα» του υπερηχογράφου δηλαδή), όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Η διακολπική οδός υπερηχογραφήματος δίνει μία απρόσκοπτη εικόνα της μήτρας και των ωοθηκών.

Μπορούμε έτσι να διαπιστώσουμε με ακρίβεια την ύπαρξη ενδεχομένων μορφωμάτων, όπως είναι τα ινομυώματα ή οι κύστεις των ωοθηκών, οι διαστάσεις των οποίων είναι δυνατόν να εκτιμηθούν με ακρίβεια δια του υπερηχογραφικού ελέγχου. Τα μορφώματα αυτά έχουν συνδεθεί με την εκδήλωση αυξημένης ροής κατά την περίοδο. Οι ενδομητρικοί πολύποδες είναι δυνατόν να εντοπισθούν με το διακολπικό υπερηχογράφημα, αλλά η ακρίβεια της απεικονιστικής αυτής μεθόδου στον εντοπισμό τέτοιου είδους μορφωμάτων δεν είναι ικανοποιητική.

Ενίοτε, ειδικά αν εντοπισθούν ιδιαίτερα μεγάλα ινομυώματα, διενεργείται και υπερηχογράφημα δια της κοιλιακής οδού.

Επί εντοπισμού μορφωμάτων επί της μήτρας ή κύστεων επί των ωοθηκών, ο ιατρός ενδέχεται να συστήσει και τη διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας κάτω κοιλίας. Η εξέταση αυτή είναι έως ένα βαθμό «συμπληρωματική» του υπερηχογραφήματος, αφού σε κάποιες περιπτώσεις δίνει επιπλέον πληροφορίες κυρίως όσον αφορά τη φύση των μορφωμάτων.

Δια της μαγνητικής τομογραφίας είναι δυνατόν να ενισχυθεί η υποψία ύπαρξης αδενομύωσης ή ενδομητρίωσης. Σε καμία όμως περίπτωση η διάγνωση των κλινικών αυτών οντοτήτων δεν καθίσταται απόλυτη μόνον με τη μαγνητική τομογραφία.

Η μαγνητική τομογραφία εξάλλου συστήνεται, αν υφίστανται υψηλές πιθανότητες η αυξημένη ροή του αίματος να οφείλεται σε γυναικολογικό ή άλλου είδους καρκίνο. Εν τοιαύτη περιπτώσει ίσως να ζητηθεί και η διενέργεια αξονικής τομογραφίας.

Ποιες είναι οι εργαστηριακές εξετάσεις, που ενδεχομένως να ζητηθούν;

Οι συνηθέστερες εργαστηριακές εξετάσεις, που συστήνονται είναι:

• το test Παπανικολάου. Η εξέταση αυτή λαμβάνεται κατά την επισκόπηση του τραχήλου και δια αυτής εξετάζεται το ενδεχόμενο ύπαρξης προκαρκινικών αλλοιώσεων επί του τραχήλου ή αληθούς καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
• Η βιοψία του τραχήλου. Η βιοψία είναι δυνατόν να ληφθεί σε περιβάλλον ιατρείου, αν επί του τραχήλου εντοπισθούν «ύποπτα» μορφώματα, αλλά συχνά αυτή εκτελείται στα πλαίσια διαγνωστικής απόξεσης του ενδομητρίου ή υστεροσκόπησης.
• Η γενική αίματος. Δια της εξέτασης αυτής μετράται ο αιματοκρίτης της γυναίκας και η ενδεχόμενη αναιμία.
• Η μέτρηση β – χοριακής. Έτσι εκτιμάται η πιθανότητα η αυξημένη ροή να οφείλεται σε αποβολή ή σε εξωμήτρια κύηση.
  Συμπληρωματικές εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες ενδέχεται να ζητηθούν από τον ιατρό, ο οποίος θα κρίνει τη χρησιμότητά τους λαμβάνοντας υπόψιν του την κλινική εκτίμηση εκάστου περιστατικού είναι αιματολογικές εξετάσεις αφορούσες:
• τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα
• την ηπατική λειτουργία
• τη νεφρική λειτουργία
• το μηχανισμό πήξης του αίματος
• μέτρηση επιπέδων καρκινικών δεικτών (οι καρκινικοί δείκτες είναι πρωτεΐνες, τα επίπεδα των οποίων ανεβαίνουν επί παρουσίας κάποιων μορφών καρκίνου, αδενομύωσης ή ενδομητρίωσης)

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας