Συχνοουρία το βράδυ – Γιατί συμβαίνει και πότε να ανησυχήσετε

Ας δούμε πώς παράγονται τα ούρα…

Το ουροποιητικό σύστημα έχει ως λειτουργία τον "καθαρισμό" του αίματος από προϊόντα του μεταβολισμού, τα οποία είναι ενδεχομένως βλαπτικά για τον οργανισμό. Οι μεταβολίτες αυτοί στη συνέχεια αποβάλλονται από το σώμα με τα ούρα.

Όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από τις εξής δομές:

• Τους νεφρούς. Οι νεφροί είναι δύο όργανα (δεξιός και αριστερός) με χαρακτηριστικό σχήμα (το λεγόμενο νεφροειδές σχήμα), τα οποία εντοπίζονται στην οσφύ λίγο κάτω από το διάφραγμα. Λειτουργούν ως φίλτρα, και «καθαρίζουν» το αίμα από ενδεχομένως βλαπτικά προϊόντα του μεταβολισμού ή άλλες χημικές ουσίες. Στους νεφρούς παράγονται τα ούρα.
• Τους ουρητήρες. Οι ουρητήρες είναι δύο σωλήνες με τοίχωμα, που αποτελείται σε σημαντικό ποσοστό από μυ. Οι ουρητήρες ξεκινάνε από τους νεφρούς και καταλήγουν στην ουροδόχο κύστη. Δια των ουρητήρων, τα παραγόμενα στους νεφρούς ούρα διοχετεύονται στην ουροδόχο κύστη. Η διοχέτευση των ούρων υποβοηθάται και από τις «κυματοειδείς» συσπάσεις του τοιχώματος των ουρητήρων.
• Την Ουροδόχο κύστη. Η ουροδόχος κύστη είναι ένα κοίλο όργανο, εντός της λεκάνης. Τα τοιχώματά της αποτελούνται σε σημαντικό ποσοστό από μυς. Στην ουροδόχο κύστη συλλέγονται δια των ουρητήρων τα ούρα. Όταν η πληρότητα της κύστης σε ούρα φτάσει σε ένα συγκεκριμένο σημείο, εμφανίζεται η έπειξη (τάση) για ούρηση. Τότε η ουροδόχος κύστη συσπάται και προκαλείται η ούρηση.
• Την ουρήθρα. Η ουρήθρα είναι ένας λεπτός σωλήνας, που ξεκινά από την ουροδόχο κύστη και δια αυτού επιτυγχάνεται η κένωση της ουροδόχου κύστεως κατά την ούρηση. Η ουρήθρα εκβάλλει («καταλήγει») στην είσοδο του κόλπου της γυναίκας (βλ. εικόνα).

Τι σημαίνει «συχνουρία» το βράδυ;

Ο «επίσημος» ιατρικός όρος είναι «νυκτουρία».

Το 2002 η νυκτουρία ορίστηκε ως η διακοπή του ύπνου μία ή περισσότερες φορές τη νύκτα εξαιτίας ούρησης.

Πόσο συχνή είναι η νυκτουρία;

Η κλινική αυτή κατάσταση έχει κατά κύριο λόγο «χαρακτηρισθεί» ως «ανδρική», καθότι συχνά συνδέεται με παθολογίες του προστάτη. Εντούτοις, όπως καταδεικνύει και μελέτη του 2003, στην οποία συμπεριελήφθη δείγμα 5204 ατόμων με μέση ηλικία τα 45,8 έτη, εκ των οποίων το 52,6% ήταν γυναίκες, η συχνότητα νυκτουρίας αυξάνεται με την ηλικία, ενώ δεν διαφέρει ουσιωδώς μεταξύ των δύο φύλων. Στο συγκεκριμένο δείγμα το 31% των ατόμων ανέφερε ένα ή περισσότερα επεισόδια νυκτουρίας ανά νύκτα, ενώ το 14,2% ανέφερε δύο ή περισσότερα επεισόδια νυκτουρίας ανά νύκτα.

Μελέτη του 2004 εξάλλου κατέδειξε, πως το ποσοστό των ατόμων, που αναφέρουν νυκτουρία, όταν αυτή ορίζεται ως δύο ή περισσότερες νυκτερινές εγέρσεις προς ούρηση, ανέρχεται από το 16,5% για άτομα μικρότερα των 50 ετών στο 60% για άτομα μεγαλύτερα των 69 ετών.

Ποιες είναι οι συνέπειες της νυκτουρίας;

Η νυκτουρία έχει δυσμενή επίπτωση σε ό,τι αφορά την ποιότητα του ύπνου ώστε αυξάνονται οι πιθανότητες για:

• πτώση κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν πρόκειται για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, με επακόλουθο την πρόκληση καταγμάτων ειδικά των άκρων
• υπνηλία
• νυκτερινή ενούρηση (μη ηθελημένη απώλεια ούρων κατά τη διάρκεια του ύπνου)
• δυσκολία ανταπόκρισης στις καθημερινές ή επαγγελματικές υποχρεώσεις
• διαταραχές της διάθεσης

Πού οφείλεται η νυκτουρία;

Σχηματικά, όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2010 οι παράγοντες, που οδηγούν στην εκδήλωση νυκτουρίας μπορούν να διαχωρισθούν σε 3 κατηγορίες:

• αυξημένη παραγωγή ούρων καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας
• αυξημένη παραγωγή ούρων κατά τη διάρκεια της νύκτας (νυκτερινή πολυουρία)
• διαταραχές στην λειτουργία της ουροδόχου κύστεως

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ανωτέρω μελέτης, σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας η νυκτουρία οφείλεται κατά κανόνα στην αυξημένη παραγωγή ούρων κατά τη διάρκεια της νύκτας και σε διαταραχές στη λειτουργία της ουροδόχου κύστεως.

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας

_{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

_{van Kerrebroeck P, Abrams P, Chaikin D, Donovan J, Fonda D, Jackson S, Jennum P, Johnson T, Lose G, Mattiasson A, Robertson G, Weiss J; Standardisation Sub-committee of the International Continence Society. The standardisation of terminology in nocturia: report from the Standardisation Sub-committee of the International Continence Society. Neurourol Urodyn. 2002;21(2):179-83. doi: 10.1002/nau.10053. PMID: 11857672.
Coyne KS, Zhou Z, Bhattacharyya SK, Thompson CL, Dhawan R, Versi E. The prevalence of nocturia and its effect on health-related quality of life and sleep in a community sample in the USA. BJU Int. 2003 Dec;92(9):948-54. doi: 10.1111/j.1464-410x.2003.04527.x. PMID: 14632853.
Yoshimura K, Terada N, Matsui Y, Terai A, Kinukawa N, Arai Y. Prevalence of and risk factors for nocturia: Analysis of a health screening program. Int J Urol. 2004 May;11(5):282-7. doi: 10.1111/j.1442-2042.2004.00791.x. PMID: 15147543.
Kim SO, Kim JS, Kim HS, et al. Age related change of nocturia in women. Int Neurourol J. 2010;14(4):245-249. doi:10.5213/inj.2010.14.4.245}