Ρελαξίνη: Η σημασία της για τον εμμηνορρυσιακό κύκλο και για την εγκυμοσύνη

Τι είναι η ρελαξίνη;

Η ρελαξίνη είναι μία ορμόνη πρωτεϊνικής φύσεως, η οποία για πρώτη φορά περιγράφηκε από τον ερευνητή Frederick Hisaw το 1926. Η ορμόνη αυτή ανήκει στην ίδια οικογένεια με την ινσουλίνη, η οποία είναι απαραίτητη για τη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μας.

Ποια η σημασία της ρελαξίνης για τον εμμηνορρυσιακό κύκλο;

Η ρελαξίνη απελευθερώνεται από το ωχρό σωμάτιο, το οποίο είναι ένας σφαιρικός σχηματισμός (βλ. εικόνα), που εμφανίζεται επί της ωοθήκης αμέσως μετά την ωοθυλακιορρηξία και αποτελεί την έδρα παραγωγής ορμονών, κατά κύριο λόγο προγεστερόνης.

Ένεκα της παραγωγής της από το ωχρό σωμάτιο, τα επίπεδα της ρελαξίνης στο αίμα της γυναίκας παρουσιάζουν άνοδο κατά το δεύτερο ήμισυ του κύκλου. Στο στάδιο αυτό υποθέτουμε, πως η ρελαξίνη δρα επί του τοιχώματος της μήτρας, προάγοντας τη «χαλάρωση» του μυϊκού ιστού του και μειώνοντας την πιθανότητα έναρξης συσπάσεων.

Επιπροσθέτως, φαίνεται, πως χάρη στη δράση της τρόπον τινά «προετοιμάζεται» ο ιστός, που καλύπτει εσωτερικά την ενδομητρική κοιλότητα, προκειμένου να δημιουργηθεί το «κατάλληλο» περιβάλλον, ώστε να προαχθεί η εμφύτευση, του εμβρύου, αν προηγηθεί γονιμοποίηση του ωαρίου.

Αν δεν επιτευχθεί κύηση κατά τη διάρκεια του κύκλου, τότε η υποστροφή του ωχρού σωματίου συνοδεύεται από την πτώση των επιπέδων της ρελαξίνης στο αίμα της γυναίκας.

Ποια η σημασία της ρελαξίνης για την εγκυμοσύνη;

Κατά τη διάρκεια της κύησης, όπως κατέδειξε και μελέτη του 2009 τα επίπεδα της ρελαξίνης παρουσιάζουν σημαντική άνοδο. Φθάνουν μάλιστα στις ανώτατες τιμές στο τέλος του πρώτου τριμήνου (κοντά στις 14 εβδομάδες της κύησης). Η άνοδος των επιπέδων κατά την κύηση φαίνεται, ότι οφείλεται στην παραγωγή της συγκεκριμένης ορμόνης από τον πλακούντα, αλλά και από τις μεμβράνες, που περιβάλλουν το μωρό και συγκεκριμένα το χόριο και το φθαρτό υμένα.

Έχει διατυπωθεί η υπόθεση, πως η ρελαξίνη κατά την κύηση έχει τις παρακάτω δράσεις:

• προάγει την εμφύτευση του εμβρύου στο τοίχωμα της μήτρας
• αναστέλλει τις συσπάσεις του τοιχώματος της μήτρας, οπότε και έχει δράση «προστατευτική» έναντι ενδεχομένου πρόωρου τοκετού
• «υποκινεί» την προσαρμογή τόσο του καρδιαγγειακού, όσο και του νεφρικού συστήματος της γυναίκας στις απαιτήσεις της κύησης. Έτσι επιτυγχάνεται η κάλυψη των μεταβολικών αναγκών του αναπτυσσομένου εμβρύου, στο οποίο φθάνουν το οξυγόνο και τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά μέσω του πλακούντα, ενώ μέσω αυτού απομακρύνονται και τα βλαπτικά υποπροϊόντα του μεταβολισμού του. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση, ότι η δράση αυτή της ρελαξίνης επιτυγχάνεται μέσω της πρόκλησης διαστολής των αγγείων (αυξάνεται δηλαδή η διάμετρός τους, «ανοίγουν») των νεφρών και του πλακούντα και της συνεπακόλουθης αύξησης της ροής του αίματος στα όργανα αυτά.
• στα ύστερα στάδια της κύησης προάγει τη ρήξη των υμένων (αυτό, που ονομάζουμε «σπάσαν τα νερά»), αλλά και την προετοιμασία τόσο του τραχήλου της μήτρας, όσο και του κόλπου για τον επερχόμενο τοκετό. Συγκεκριμένα, χάρη στη ρελαξίνη ο τράχηλος «μαλακώνει», «κονταίνει» και προοδευτικά «διαστέλλεται» (δηλαδή «ανοίγει»), ενώ και τα τοιχώματα του κόλπου καθίστανται πιο «ελαστικά». Έτσι διευκολύνεται και ο τοκετός.
• επιδρά πάνω στους συνδέσμους των αρθρώσεων. Οι σύνδεσμοι είναι κατά βάσιν ταινίες συνδετικού ιστού (εξειδικευμένου δηλαδή ιστού, που «στηρίζει»), οι οποίες μαζί με τους μυς συγκρατούν τα οστά των αρθρώσεων στη θέση τους. Η σταθερότητα εκάστης άρθρωσης εξαρτάται από την αρτιότητα του συστήματος συνδέσμων της. Η ρελαξίνη καθιστά τους συνδέσμους πιο «μαλακούς» και «περισσότερο ελαστικούς». Έτσι η λεκάνη της εγκύου (βλ. εικόνα) «ανοίγει» υπό την πίεση του βάρους της μήτρας και διευκολύνεται η «κάθοδος» του μωρού εν όψει του τοκετού, αλλά και η δίοδος του μωρού δια αυτής κατά το δεύτερο στάδιο αυτού καθαυτού του τοκετού.

• Συνεπώς, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι και δια της δράσης της αυτής η ρελαξίνη υποβοηθά τον τοκετό.

Ποια είναι τα ερεθίσματα, που προάγουν την παραγωγή της ρελαξίνης;

Τα ερεθίσματα αυτά δεν έχουν προς το παρόν πλήρως διασαφηνισθεί.

Έχει υποτεθεί, πως η παραγωγή της προάγεται από την Ωχρινοτρόπο Ορμόνη (LH), η οποία με της σειρά της παράγεται από μία εξειδικευμένη περιοχή του εγκεφάλου, που ονομάζεται Υπόφυση.

Κατά τη διάρκεια της κύησης η παραγωγή ρελαξίνης προάγεται μέσω της δράσης της ορμόνης χοριακής, η οποία με τη σειρά της παράγεται από τον πλακούντα.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκετε!

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Goldsmith LT, Weiss G. Relaxin in human pregnancy. Ann N Y Acad Sci. 2009;1160:130-135. doi:10.1111/j.1749-6632.2008.03800.x