Είχα πολύποδες στη μήτρα και αφαιρέθηκαν - Μπορεί να επανεμφανιστούν;

Οι πολύποδες της μήτρας είναι μικρά, καλοήθη, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, ογκίδια, τα οποία ενδέχεται να εμφανισθούν στην εσωτερική επένδυση της ενδομητρικής κοιλότητος, δηλαδή στο ενδομήτριο (ενδομητρικός πουλύπους) ή στον τράχηλο της μήτρας (τραχηλικός πολύπους).

Οι πολύποδες της μήτρας μπορεί να έχουν μέγεθος, που κυμαίνεται από λίγα χιλιοστά (όσο ένας κόκκος σουσάμι) μέχρι και αρκετά εκατοστά.

Οι πολύποδες μπορεί να έχουν μίσχο (μισχωτοί) ή να έχουν ευρεία βάση (άμισχοι) (βλ. εικόνα).

Μερικές φορές οι μισχωτοί ενδομητρικοί πολύποδες μπορεί να έχουν τόσο μακρύ μίσχο, ώστε να προβάλλουν μέσα από το τραχηλικό στόμιο στον κόλπο, όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία.

Οι πολύποδες ενδέχεται να παραμένουν ασυμπτωματικοί, ενώ το συνηθέστερο σύμπτωμα, το οποίο συνδέεται με την παρουσίας τους είναι η κολπική αιμόρροια, τόσο πριν, όσο και μετά την εμμηνόπαυση.

Οι πολύποδες εξάλλου συχνά συνδέονται με την εκδήλωση και υπογονιμότητας. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε μελέτη του 2005, οι συντάκτες της οποίας κατέληξαν στο συμπέρασμα, ότι η αφαίρεσή τους πριν από τη σπερματέγχυση αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας της όλης διαδικασίας.

Οι πολύποδες ενδέχεται να εντοπισθούν με διακολπικό υπερηχογράφημα (βλ. εικόνα), αλλά η τελική διάγνωση επιτυγχάνεται δια της απόξεσης του ενδομητρίου ή της υστεροσκόπησης. Κατά τις επεμβάσεις αυτές επιτυγχάνεται και η αφαίρεσή τους.

Αφαιρέθηκαν οι πολύποδες… Υπάρχει πιθανότητα να εμφανιστούν ξανά;

Η «σύντομη» απάντηση είναι: Ναι.

Όμως δεν υπάρχει ομόφωνη γνώμη στη διεθνή επιστημονική κοινότητα ως προς το ύψος των πιθανοτήτων ενός τέτοιου ενδεχομένου.

Ας ξεκινήσουμε από τις ανακοινώσεις ενός συνεδρίου του 2020. Σύμφωνα με τα στοιχεία, που παρουσιάσθηκαν, οι πιθανότητες επανεμφάνισης των πολυπόδων κυμαίνεται μεταξύ του 5,6% και του 6,9%. Το 86% των υποτροπών αυτών διαπιστώθηκαν εντός του πρώτου εξαμήνου από την αφαίρεση του αρχικού πολύποδος. Οι ασθενείς, με υποτροπή δεν διέτρεχαν τελικά υψηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης κακοηθείας στη μήτρα, ενώ δεν εντοπίσθηκαν παράγοντες, οι οποίοι να αυξάνουν τις πιθανότητες εκ νέου εμφάνισης πολυπόδων στη μήτρα.

Σε μελέτη του 2014, στην οποία ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από το ιστορικό 82 γυναικών κατεγράφη ποσοστό υποτροπής των πολυπόδων ύψους 13,3%.

Οι συντάκτες μελέτης του 2018 ανέλυσαν τα στοιχεία από το ιστορικό 101 γυναικών, εκ των οποίων οι 81 παρουσίαζαν μόνον έναν πολύποδα. Μετά την αφαίρεση του αρχικού πολύποδα η κάθε γυναίκα παρακολουθείτο με υπερηχογράφημα ανά τρίμηνο έως τη συμπλήρωση ενός έτους. Το ποσοστό επανεμφάνισης των πολυπόδων μετά από ένα χρόνο από την αφαίρεση του πρώτου πολύποδα μεταξύ των γυναικών, που αρχικά είχαν μόνον ένα πολύποδα άγγιζε το 13,4%, το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των γυναικών με περισσότερους πολύποδες έφθανε το 45,5%. Επομένως, ο μεγαλύτερος αριθμός πολυπόδων φαίνεται, πως σχετίζεται και με την υψηλότερη πιθανότητα επανεμφάνισής τους.

Τέλος σε μελέτη του 2015, στην οποία συμμετείχαν 168 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, το ποσοστό υποτροπής ανήρχετο στο 43%, ενώ οι συντάκτες και της μελέτης αυτής συσχέτισαν τον υψηλό αριθμό πολυπόδων με αυξημένες πιθανότητες υποτροπής. Οι ερευνητές στη συγκεκριμένη περίπτωση αναγνωρίζουν, πως το ποσοστό υποτροπής, όπως αυτό υπολογίσθηκε στο πόνημά τους ήταν μάλλον υψηλότερο από τα αντίστοιχα ποσοστά σε άλλες μελέτες. Η διαφορά αυτή απεδόθη στα χαρακτηριστικά των γυναικών, που συμπεριελήφθησαν στη μελέτη.

Συγκεκριμένα, ελήφθησαν υπόψη τα ευρήματα μόνο από γυναίκες, οι οποίες υπεβλήθησαν σε υστεροσκόπηση για την αρχική αφαίρεση των πολυπόδων, αλλά υπεβλήθησαν στην επέμβαση αυτή εκ νέου και μετά από την παρέλευση ενός έτους. Οι γυναίκες, οι οποίες ήταν πρακτικά διατεθειμένες να υποβληθούν στη συγκεκριμένη διαδικασία ήταν μόνον αυτές, που είτε παρουσίασαν κολπική αιμόρροια, είτε δεν κατάφεραν να επιτύχουν κύηση. Από τις διεθνείς στατιστικές γνωρίζουμε ότι η πιθανότητα ύπαρξης πολυπόδων στη μήτρα γυναικών με αυτό το ιστορικό είναι υψηλότερη. Επομένως, επρόκειτο για τρόπον τινά «πληθυσμό υψηλού κινδύνου», σε ό,τι αφορά την ύπαρξη πολυπόδων.

Πάντως, ανεξάρτητα από τις πιθανότητες, που αναφέρονται στη μία ή στην άλλη επιστημονική μελέτη, γεγονός είναι, ότι οι πολύποδες είναι δυνατόν να επανεμφανιστούν.

Πώς θα γνωρίζω, αν οι πολύποδες εμφανίστηκαν ξανά;

Η «υποτροπή» των πολυπόδων συχνά συνδέεται με την εκδήλωση κολπικής αιμόρροιας, οπότε αν εμφανίσετε το σύμπτωμα αυτό, είναι πιθανό οι πολύποδες να «επανήλθαν».

Εξάλλου το ενδεχόμενο επανεμφάνισης των πολυπόδων ίσως να ήταν σκόπιμο να αξιολογηθεί, αν μετά από προσπάθειες για επίτευξη κύησης είτε με φυσικό τρόπο είτε δια υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (σπερματέγχυση ή εξωσωματική γονιμοποίηση), δεν επετεύχθη το ευκταίο.

Πώς θα γίνει η διάγνωση της εκ νέου εμφάνισης των πολυπόδων;

Αν τα συμπτώματα, όπως τα αναφέραμε πιο πάνω, εκδηλωθούν ή πολύποδες εντοπισθούν κατά την κλινική εξέταση ή τον υπερηχογραφικό έλεγχο, ίσως σας γίνει σύσταση εκ νέου υποβολής σας σε απόξεση ή – ακόμα καλύτερα – σε υστεροσκόπηση.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Pérez-Medina T, Bajo-Arenas J, Salazar F, Redondo T, Sanfrutos L, Alvarez P, Engels V. Endometrial polyps and their implication in the pregnancy rates of patients undergoing intrauterine insemination: a prospective, randomized study. Hum Reprod. 2005 Jun;20(6):1632-5. doi: 10.1093/humrep/deh822. Epub 2005 Mar 10. PMID: 15760959.}

^{Andreas Ciscato, Somaye Y. Zare, Oluwole Fadare, The significance of recurrence in endometrial polyps: a clinicopathologic analysis, Human Pathology, Volume 100, 2020, Pages 38-44, ISSN 0046-8177, http ://doi.org/10.1016/j.humpath.2020.03.005.}

^{Paradisi R, Rossi S, Scifo MC, Dall'O' F, Battaglia C, Venturoli S. Recurrence of endometrial polyps. Gynecol Obstet Invest. 2014;78(1):26-32. doi: 10.1159/000362646. Epub 2014 May 23. PMID: 24862037.}

^{Gu F, Zhang H, Ruan S, Li J, Liu X, Xu Y, Zhou C. High number of endometrial polyps is a strong predictor of recurrence: findings of a prospective cohort study in reproductive-age women. Fertil Steril. 2018 Mar;109(3):493-500. doi: 10.1016/j.fertnstert.2017.11.029. Epub 2018 Mar 7. PMID: 29525689.}

^{Yang JH, Chen CD, Chen SU, Yang YS, Chen MJ. Factors Influencing the Recurrence Potential of Benign Endometrial Polyps after Hysteroscopic Polypectomy. PLoS One. 2015 Dec 11;10(12):e0144857. doi: 10.1371/journal.pone.0144857. PMID: 26660149; PMCID: PMC4676604.}