Ποιες είναι οι ενδείξεις της υστερεκτομής;

Με τον όρο υστερεκτομή αναφερόμαστε στην χειρουργική αφαίρεση της μήτρας. Στα πλαίσια της επέμβασης αυτής κατά περίπτωσιν είναι δυνατόν να αφαιρεθούν και ο τράχηλος της μήτρας, αλλά και οι ωοθήκες.

Η υστερκτομή μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε δια τομής στην κοιλιά (λαπαροτομία, «ανοικτή» επέμβαση), είτε δια λαπαροσκόπησης, είτε δια τομής στον κόλπο (κολπική υστερεκτομή)

Ποιες είναι οι ενδείξεις της υστερεκτομής;

Οι ενδείξεις της υστερεκτομής χωρίζονται σε δύο κατά βάσιν κατηγορίες:

• κακοήθεις παθολογίες
• καλοήθεις παθολογίες

Ποιες είναι οι κακοήθεις παθολογίες, ένεκα των οποίων συστήνεται η υστερεκτομή;

Οι κακοήθεις αυτές παθολογίες είναι:

• ο καρκίνος του ενδομητρίου
• ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
• ο καρκίνος των ωοθηκών

Θα πρέπει να σημειωθεί, πως στις περιπτώσεις αυτές ανάλογα και με το είδος και το στάδιο της νόσου (δηλαδή την «εξάπλωσή» της), ενδεχομένως να χρειαστεί και αφαίρεση των λεμφαδένων, αλλά και τμήματος γειτνιαζόντων οργάνων, όπως είναι το έντερο και η ουροδόχος κύστη.

Στης κακοήθεις, παθήσεις, η παρουσία των οποίων ενδεχομένως να οδηγήσει τον ιατρό να συστήσει υστερεκτομή συμπεριλαμβάνονται και διάφορες προκαρκινικές αλλοιώσεις, δηλαδή αλλοιώσεις, που εντοπίζονται σε ιστούς και υφίσταται αυξημένη σχετικά πιθανότητα αυτές να εξελιχθούν σε αληθή καρκίνο. Χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση είναι η Ενδοεπιθηλιακή Υπερπλασία του Ενδομητρίου. Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφέρουμε ενδιαφέρουσα μελέτη του 2020. Οι συντάκτες του συγκεκριμένου πονήματος διεπίστωσαν, πως η πιθανότητα η παρουσία πολύποδος με «οριακή κακοήθεια» (ο «επίσημος όρος είναι «ατυπία») να υποκρύπτει καρκίνο του ενδομητρίου ανερχόταν στο 30,8%.

Ποιες είναι οι καλοήθεις παθολογίες ένεκα των οποίων συστήνεται η υστερεκτομή;

Οι καλοήθεις αυτές παθολογίες είναι:

• Τα Ινομυώματα – πρόκειται για καλοήθη μορφώματα. Έχει υπολογιστεί πως περίπου το 50% των γυναικών με ηλικία μεγαλύτερη των 35 ετών παρουσιάζουν ινομυώματα, ενώ υπάρχουν και μελέτες, που ανεβάζουν τη συχνότητα παρουσίας τους ακόμα και στο 70% των γυναικών. Συνήθως, η παρουσία ινομυωμάτων δεν συνδέεται με συγκεκριμένη συμπτωματολογία. Εντούτοις, ακόμα και στις περιπτώσεις αυτές ενδεχομένως να κριθεί σκόπιμη η χειρουργική αντιμετώπισή τους, ιδιαίτερα αν παρατηρηθεί απότομη αύξηση του μεγέθους τους. Συμπτώματα, που συνδέονται με την παρουσία ινομυωμάτων και ενδεχομένως η εκδήλωσή τους να καθορίσει και την απόφαση για χειρουργική επέμβαση είναι η κολπική αιμόρροια και η άσκηση πίεσης από τα μορφώματα αυτά σε γειτνιάζοντα όργανα. Κατά περίπτωσιν εκτιμάται το κατά πόσον η γυναίκα θα ωφεληθεί από ινομυωματεκτομή, ή από υστερεκτομή. Το βασικό πάντως σχετικό κριτήριο είναι το αν αυτή έχει ολοκληρώσει την τεκνοποίηση.
• Η Ενδομητρίωση – ονομάζεται η κλινική αυτή κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από τον εντοπισμό εστιών ιστού όμοιο με τον ενδομητρικό ιστό εκτός της ενδομητρικής κοιλότητας. Ο ιστός αυτός ονομάζεται ενδομητριωσικός ιστός και είναι δυνατόν να εντοπισθεί επί οποιουδήποτε οργάνου της κοιλιάς, αλλά συχνότερα στις ωοθήκες και στις σάλπιγγες. Η παθολογία αυτή ενίοτε συνδέεται με την εκδήλωση εντόνου κοιλιακού άλγους, το οποίο ανθίσταται στην φαρμακευτική αγωγή, αλλά και στη λαπαροσκοπική αντιμετώπιση. Σε τέτοιες περιπτώσεις και εφόσον η γυναίκα δεν επιθυμεί περαιτέρω τεκνοποίηση ενίοτε συστήνεται η υστερεκτομή.
• Η Αδενομύωση - είναι μία πάθηση της μήτρας, η οποία χαρακτηρίζεται από τον εντοπισμό «νησίδων» ενδομητρικού ιστού εντός του πάχους του μυομητρίου. Η συγκεκριμένη παθολογία χαρακτηρίζεται από μεγάλη απώλεια αίματος κατά τη διάρκεια της περιόδου, από επώδυνη έμμηνο ρύση και ενίοτε από πόνο στη σεξουαλική επαφή.

Αξίζει στο σημείο αυτό να παρατηρήσουμε, πως η «κοινή» συμπτωματολογία των ανωτέρω αναφερθεισών καταστάσεων, που ενδεχομένως να καθορίσει την απόφαση του ιατρού να συστήσει υστερεκτομή είναι η κολπική αιμόρροια και το πυελικό άλγος, που ανθίστανται σε οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή ή σε «λιγότερο ευρεία» επέμβαση, όπως είναι η υστεροσκόπηση ή η απόξεση του ενδομητρίου.

Μία ακόμα καλοήθης κλινική κατάσταση, ένεκα της οποίας ενίοτε συστήνεται από τον ιατρό η υστερεκτομή είναι και η πρόπτωση των πυελικών οργάνων, λόγω χαλάρωσης του κόλπου. Η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζεται κατά βάσιν από ακράτεια ούρων, δυσκολίες στην αφόδευση και πόνο στη σεξουαλική επαφή. Η σύγχρονη τεχνολογία μας δίνει πλέον τη δυνατότητα να προλάβουμε την χαλάρωση του κόλπου πριν αυτή γίνει τόσο σοβαρή, ώστε να απαιτείται χειρουργική επέμβαση χάρη στην κολπική θεραπεία με υπερήχους HIFU.

Δείτε στο παρακάτω video πώς μπορείτε να κερδίσετε την υγεία του κόλπου σας χάρη στους υπερήχους HIFU!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Jacobs I, Tibosch R, Geomini P, Coppus S, Bongers MY, van Hanegem N. Atypical endometrial polyps and the incidence of endometrial cancer: a retrospective cohort study. BJOG. 2020 Jul;127(8):994-999. doi: 10.1111/1471-0528.16194. Epub 2020 Apr 9. PMID: 32133762.}