Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου: Χρήσιμες συμβουλές διατροφής

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) περιγράφει ένα σύνολο συμπτωμάτων του γαστρεντερικού συστήματος, τα οποία ποικίλλουν μεταξύ των ατόμων. Είναι μια πολύ συχνή πάθηση που επηρεάζει περίπου έναν στους πέντε ενήλικες. Αν έχετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα για τουλάχιστον έξι μήνες (κοιλιακό άλγος ή δυσφορία, φούσκωμα ή αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου) τότε θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο παρουσίας ΣΕΕ.

Η διάγνωση του ΣΕΕ θα πρέπει να πιθανολογείται μόνο εάν υπάρχει κοιλιακός πόνος ή ενόχληση που είτε ανακουφίζεται από την αφόδευση είτε σχετίζεται με αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου. Αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται από τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• αλλαγές στη διέλευση των κοπράνων (δυσκολία στην κένωση, επείγουσα ανάγκη για κένωση, ατελής κένωση)
• κοιλιακό φούσκωμα και διάταση
• τα συμπτώματα επιδεινώνονται με το φαγητό
• διέλευση βλέννας

Είναι σημαντικό ωστόσο να αποκλειστούν και άλλες καταστάσεις όπως η κοιλιοκάκη και η ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου. Εάν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε ΣΕΕ, αλλά έχετε επίσης κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα, επισκεφτείτε το γιατρό σας για να συζητήσετε εάν απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις.

• ακούσια και ανεξήγητη απώλεια βάρους
• αιμορραγία από το ορθό
• οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του εντέρου ή των ωοθηκών
• αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου με διάρροιες ή πιο συχνές κενώσεις που επιμένουν για περισσότερο από έξι εβδομάδες σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η διατροφή;

Η διατροφή μπορεί να εντείνει ή να μετριάζει τα συμπτώματα του ΣΕΕ και μερικές μικρές αλλαγές μπορούν να βοηθήσουν αρκετά. Δείτε παρακάτω:

• Τρώτε τρία κυρίως γεύματα καθημερινά και προσπαθήστε να μην παραλείπετε γεύματα ή να τρώτε αργά το βράδυ.
• Σερβίρετε μικρότερες μερίδες καθώς μπορεί να ανακουφίσουν τα συμπτώματα.
• Περιορίστε την πρόσληψη αλκοόλ και προσπαθήστε να έχετε τουλάχιστον δύο ημέρες χωρίς αλκοόλ την εβδομάδα.
• Μειώστε την πρόσληψη ποτών που περιέχουν καφεΐνη σε όχι περισσότερες από δύο κούπες την ημέρα.
• Μειώστε την κατανάλωση ανθρακούχων ποτών.
• Κρατήστε τον οργανισμό σας καλά ενυδατωμένο καθημερινά.
• Μειώστε τα λιπαρά/τηγανητά φαγητά, συμπεριλαμβανομένων τόσο των έτοιμων όσο και των σπιτικών παρασκευών.
• Περιορίστε την πρόσληψη τροφών που παράγουν αέρια όπως τα όσπρια, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το κουνουπίδι κι επίσης αποφύγετε το μάσημα τσίχλας που βοηθά στην κατάποση αέρα.

Εάν τα συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσκοιλιότητα

• Βεβαιωθείτε ότι πίνετε έξι έως οκτώ ποτήρια υγρών χωρίς καφεΐνη την ημέρα για να βελτιώσετε τη συχνότητα των κοπράνων και να μειώσετε την ανάγκη για καθαρτικά.
• Προσπαθήστε να αυξήσετε σταδιακά την πρόσληψη φυτικών ινών καθώς οποιαδήποτε απότομη αύξηση μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Πλούσιες πηγές σε φυτικές ίνες είναι τα δημητριακά ολικής αλέσεως, η βρώμη, τα λαχανικά και τα φρούτα.
• Δοκιμάστε να προσθέσετε μια κουταλιά της σούπας την ημέρα λιναρόσπορους (ολόκληρους ή αλεσμένους) στα δημητριακά πρωινού, στο γιαούρτι, στις σούπες ή τις σαλάτες σας. Πίνετε ένα μικρό ποτήρι νερό με κάθε κουταλιά της σούπας λιναρόσπορο.

Εάν τα συμπτώματα περιλαμβάνουν διάρροια

• Παραμείνετε ενυδατωμένοι με την κατανάλωση άφθονων υγρών χωρίς καφεΐνη.
• Δοκιμάστε να μειώσετε την πρόσληψη τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες.
• Αποφύγετε γλυκά, τσίχλες και ποτά με γλυκαντικές ουσίες, όπως η σορβιτόλη, η μαννιτόλη και η ξυλιτόλη που μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.

Μπορούν να βοηθήσουν τα προβιοτικά;

Μπορείτε αν θέλετε να δοκιμάσετε γιαούρτι, ροφήματα γάλακτος που έχουν υποστεί ζύμωση όπως το κεφίρ ή ένα προβιοτικό συμπλήρωμα, καθώς φαίνεται ότι η ισορροπία της μικροχλωρίδας του εντέρου μπορεί να είναι διαταραγμένη στο ΣΕΕ. Εάν χρησιμοποιείτε ένα προβιοτικό συμπλήρωμα, είναι σημαντικό να το λαμβάνετε καθημερινά για τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες για να δείτε εάν τα συμπτώματά σας βελτιώνονται. Εάν δεν φαίνεται να βοηθά, τότε μπορείτε να δοκιμάσετε ένα διαφορετικό σκεύασμα.

Τέλος είναι σημαντικό να κρατάτε ένα ημερολόγιο τροφίμων και συμπτωμάτων ενώ δοκιμάζετε τις παραπάνω αλλαγές, ώστε να μπορείτε να καταλάβετε τί σας βοηθά. Επιπλέον, η ένταξη της φυσικής δραστηριότητας στην καθημερινότητά σας μπορεί να βοηθήσει σημαντικά.

Δρ Ευσταθία Παπαδά, RD
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhD
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου &
University College London (UCL)
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
e-mail: efpapada@gmail.com

^Πηγή

^{British Dietetic Association (2022). Food Fact Sheet - Irritable bowel syndrome (IBS) and diet. Available online https://www.bda.uk.com/resource/irritable-bowel-syndrome-diet.html}