ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Τα αθλήματα που μπορεί να κάνει ένα παιδί με ΔΕΠΥ

Ο Κωνσταντίνος Αθανασίου, Προπονητής Σαολίν Κουνγκ Φου και Αντιπρόεδρος του Σωματείου ADHD Hellas γράφει για τα οφέλη των πολεμικών τεχνών στα παιδιά με ΔΕΠΥ

Μαργαρίτα Νικολάου

03 Απριλίου 2024

Τα αθλήματα που μπορεί να κάνει ένα παιδί με ΔΕΠΥ — Bigstock

Ο αθλητισμός είναι μια υπέροχη διέξοδος για όλα τα παιδιά, είναι ένα όχημα για να κάνουν φίλους, καθώς και μια σωστή υγιεινή δραστηριότητα που τους επιτρέπει να μη κάθονται μόνα τους μπροστά στην τηλεόραση. Η χαρά, η συμμετοχή και το δέσιμο με τα άλλα παιδιά είναι πολύ σημαντικά μακροπρόθεσμα απ' ότι για παράδειγμα το ανταγωνιστικό κομμάτι ενός αθλήματος. Η πραγματική επιρροή του αθλητισμού στο παιδί βρίσκεται στην αυτοπεποίθηση, την αυτο-εκτίμηση και την κοινωνική ζωή. Μερικά από τα οφέλη της συμμετοχής στον αθλητισμό είναι η βελτίωση της προσοχής, της συγκέντρωσης και της διανοητικής οξύτητας. Τα παιδιά που ασκούνται σε καθημερινή βάση έχει αποδειχθεί ότι παρουσιάζουν ανώτερη κινητική δεξιότητα, σχολική απόδοση και καλύτερη συμπεριφορά στο σχολείο σε σχέση με παιδιά που δεν ασκούνται. Είναι εμφανές και καλά καταγεγγραμμένο ότι η φυσική άσκηση έχει ένα μετρήσιμο, θετικό αποτέλεσμα στην διανοητική ευημερία του μαθητή. Ανάμεσα στα οφέλη της άσκησης θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η μείωση της επικίνδυνης συμπεριφοράς και η αυξημένη ενσωμάτωση σε κοινωνικές ομάδες.

Για πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ, ο πιο μεγάλος τους αντίπαλος μέσα στο γήπεδο είναι ο εαυτός τους.

Τα αθλήματα και η άσκηση μπορούν να προσφέρουν πολλά κοινωνικά και συμπεριφορικά οφέλη, αλλά δεν είναι πάντα εύκολο τα παιδιά με ΔΕΠΥ να εμπλακούν σε αυτές τις δραστηριότητες.

Για πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ, ο πιο μεγάλος τους αντίπαλος μέσα στο γήπεδο είναι ο εαυτός τους. Δυσκολεύονται να ακολουθήσουν οδηγίες, να περιμένουν τη σειρά τους ή να διαχειριστούν την ήττα. Λόγω του ότι τα κλειδιά για την επιτυχία στον αθλητισμό είναι η δομή, η τάξη και η προσοχή, τα ίδια θέματα που τα ταλαιπωρούν στις σχολικές τάξεις μπορούν να μεγεθυνθούν στον χώρο άθλησης. Τα καλά νέα είναι ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν και ζουν με τη ΔΕΠΥ, δεν έχουν μικρότερο δυναμικό απ' ότι οι μη διαγνωσμένοι συνομίληκοί τους. Ευτυχώς, υπάρχουν πράγματα να κάνουν οι οικογένειες για τα γεμάτα -εκρηκτική ενέργεια- παιδιά τους.

Τα οφέλη της άσκησης στα παιδιά με ΔΕΠΥ

Η άσκηση έχει αποδειχτεί, σε πολλές έρευνες, ότι έχει θετικό αντίκτυπο στην προσοχή και τη συγκέντρωση των παιδιών με ΔΕΠΥ. Η τακτική άσκηση βοηθάει στην ρύθμιση των ενδορφινών και της ντοπαμίνης, δυο χημικών νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου που συνεισφέρουν στο να αισθανόμαστε ευφορία, αναζωογόνηση και απόλαυση και καλή διάθεση.

«Ποιο άθλημα είναι το καλύτερο για το παιδί με ΔΕΠΥ;», «Να προτιμήσουμε ατομικό ή ομαδικό άθλημα;». Πολλές φορές είναι δύσκολο να επιλέξουμε ένα άθλημα για το παιδί μας ακόμα κι αν δεν έχει διαγνωστεί με ΔΕΠΥ. Σαφώς πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη την προσωπική επιθυμία του παιδιού, αλλά υπάρχουν ήδη κάποιες έρευνες οι οποίες μας βοηθούν σε αυτή την κατεύθυνση καθώς και η εμπειρία των ειδικών και των άλλων γονιών.

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ τα πάνε καλύτερα όταν λαμβάνουν αρκετή ατομική προσοχή από τον προπονητή τους.

Είτε η επιλογή είναι να μπουν σε μια ομάδα, είτε ένα ατομικό άθλημα, μόνο ένας επαγγελματίας προπονητής ή γυμναστής με κατανόηση ο οποίος μπορεί να κάνει προσαρμογές και τροποποιήσεις για τα παιδιά με ΔΕΠΥ μπορεί να μεταμορφώσει ένα άθλημα σε καλή ή κακή εμπειρία για το παιδί σας. Ως γενικός κανόνας, τα παιδιά με ΔΕΠΥ τα πάνε καλύτερα όταν λαμβάνουν αρκετή ατομική προσοχή από τον προπονητή τους. Ακόμα και σε ατομικά αθλήματα, τα παιδιά με ΔΕΠΥ παίρνουν πολλά από τα κοινωνικά οφέλη του να βρίσκονται σε μια ομάδα καθώς διδάσκονται σε ομάδες με άλλα παιδιά. Το μόνο που είναι ατομικό, είναι η προσπάθεια. Στην πραγματικότητα, και οι γονείς είναι ένα από τα κλειδιά για την επιτυχία στον αθλητισμό για τα περισσότερα παιδιά με ΔΕΠΥ, ειδικά όταν είναι μικρά και επιλέγουν δραστηριότητες με τις οποίες θα ασχοληθούν. Δεν υπάρχει μαγική φόρμουλα, κανένα παιδί με ΔΕΠΥ δεν είναι ίδιο με τα άλλα. Ο αθλητισμός θα πρέπει να βοηθήσει το παιδί σας να χτίσει σχέσεις και να δουλέψει στην αυτοπεποίθησή του εκτός τάξης, όχι να επεκτείνει το άγχος και τη νευρικότητά του.

Ας δούμε λίγους πρωταθλητές που έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠΥ:

Μάικλ Φέλπς, ΗΠΑ, 23 χρυσά ολυμπιακά μετάλλια στην κολύμβηση
Τιμ Χάουαρντ, ΗΠΑ, τερματοφύλακας εθν. ομάδας ποδοσφαίρου ΗΠΑ
Λούις Σμιθ, Μ. Βρετανία, ασημένιος ολυμπιονίκης ενόργανης γυμναστικής
Σιμόν Μπάιλς, ΗΠΑ, 4 χρυσά ολυμπιακά μετάλλια στην ενόργανη γυμναστική

Ποια αθλήματα μπορεί να κάνει ένα παιδί με ΔΕΠΥ

Τα αθλήματα που αποκαλούνται πρωταθλητές για τα παιδιά που είναι διαγνωσμένα με ΔΕΠΥ είναι οι πολεμικές τέχνες, η κολύμβηση, το τέννις, η πάλη. Πολλοί γνωστοί αθλητές και πρωταθλητές παγκόσμιας κλάσης υπήρξαν παιδιά με ΔΕΠΥ, οπότε έχουμε έναν ακόμα λόγο να προωθήσουμε τα παιδιά μας στον αθλητισμό, η ΔΕΠΥ δεν είναι κάτι που αποτρέπει το παιδί μας από το να έχει επιτυχίες. Η ΔΕΠΥ είναι διαχειρίσιμη, απαιτεί όμως πολύπλευρη, ευπροσάρμοστη στρατηγική. Η συνολική υγεία είναι ύψιστης σημασίας και περιλαμβάνει τη διατροφή, την άσκηση και τον ύπνο.

Ας δούμε τις πολεμικές τέχνες λίγο πιο λεπτομερώς τώρα. Είναι πολλά τα οφέλη που αποκομίζει κανείς από την εξάσκηση στις πολεμικές τέχνες και τα σωματικά οφέλη είναι τα πιο γνωστά:

η ισορροπία,
ο συντονισμός,
η συγκέντρωση,
η αλτικότητα,
η αρμονία στην κίνηση και
η ταχυδύναμη.

Πέρα από αυτά υπάρχουν οφέλη, όπως:

η αυτοάμυνα,
η πειθαρχία,
η συμπόνοια,
η ομαδικότητα,
η ταπεινότητα και
η αυτοεκτίμηση.

Επίσης, από τις πιο πολύτιμες πλευρές των πολεμικών τεχνών είναι τα μαθήματα κοινωνικής ευφυίας και διανοητικής πειθαρχίας. Αυτές είναι που κάνουν τη συγκεκριμένη δραστηριότητα χρήσιμη για την ανάπτυξη των ικανοτήτων που αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της ΔΕΠΥ/ΔΔΠ, για παιδιά και ενήλικους.

Οι πολεμικές τέχνες προσφέρουν μαθήματα κοινωνικής ευφυίας και διανοητικής πειθαρχίας.

Οι πολεμικές τέχνες δεν είναι μια απλή φυσική άσκηση! Στο Kung Fu, υπάρχουν συγκεκριμένες φόρμες που διδάσκονται με σειρά, επαναλαμβάνονται καθημερινά και απομνημονεύονται. Οι μαθητές μαθαίνουν ακολουθώντας μια δομημένη ακολουθία στόχων και ανταμείβονται με τη μορφή προαγωγής επιπέδων. Μαθαίνουν λοιπόν να επιδιώκουν μακροπρόθεσμους στόχους με πολλά σκαλοπάτια. Αυτή η εξάσκηση έχει εφαρμογή για παράδειγμα στο σχολείο, καθώς διδάσκει τις ικανότητες που χρειάζεται ένας μαθητής για να είναι επιτυχημένος στην προετοιμασία του για το μάθημα, στην ολοκλήρωση των σχολικών εργασιών και την επίτευξη των σχολικών του στόχων. Η προαγωγή στο επόμενο επίπεδο παρέχει ένα τεράστιο αίσθημα ολοκλήρωσης και αυτό βοηθάει την αυτο-ωρίμανση και αυξάνει την αυτοεκτίμηση. Είναι απολύτως λογικό όταν μαθαίνεις μια αρχαία τέχνη αυτοάμυνας με δυνατές βάσεις στον σεβασμό και την πειθαρχία να επηρεάζει ουσιαστικά και άλλες πλευρές της ζωής όπου απαιτούνται τέτοια χαρακτηριστικά.

Οι πολεμικές τέχνες λοιπόν και συγκεκριμένα το Kung-Fu παρέχουν εργαλεία που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή, την εκπαίδευση, τις σχέσεις και την κοινωνική συμπεριφορά. Η εκμάθηση της αυτοάμυνας είναι απλά το μπόνους που τα συνοδεύει. Επιπλέον, η φιλοσοφία του Kung Fu, που μεταφράζεται ως χρόνος και προσπάθεια, πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο κάθε οικογενειακής προσέγγισης στην υπερνίκηση των προκλήσεων της ΔΕΠΥ.

paidia-depy-kai-polemikes-texnes-(1).jpg

Γι' αυτό η εξάσκηση στο Σαολίν κουνγκ φου είναι η τέλεια πρακτική για ένα παιδί με ΔΕΠΥ. Η εξάσκηση στο κουνγκ φου αντιμετωπίζει κάθε τομέα στον οποίο υπολείπεται ένα παιδί με ΔΕΠΥ και προσφέρει την ικανότητα να βελτιώσει τα ταλέντα του:

Το Kung fu είναι μια σωματική διέξοδος για το παιδί με ΔΕΠΥ. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν την συσσωρευμένη τους ενέργεια αντί να την αφήσουν να βράζει μέσα τους, προκαλώντας την άσχημη συμπεριφορά τους. Η τακτική άσκηση είναι η μόνη φυσική θεραπεία για παιδιά με ΔΕΠΥ. Έχοντας μια σωστή σωματική διέξοδο, τα παιδιά με ΔΕΠΥ παρουσιάζουν λιγότερα συμπτώματα υπερ δραστηριότητας και μπορούν να κατευθύνουν το θυμό τους και άλλα συσσωρευμένα συναισθήματα από τα οποία μπορεί να υποφέρουν με έναν πιο θετικό τρόπο.
Το Kung fu διδάσκει την αυτεπίγνωση και τη σύνεση, και τα δυο απίστευτα σημαντικά για τα παιδιά με ΔΕΠΥ. Τους επιτρέπει να κοιτάξουν μέσα τους και να δουν την αληθινή αιτία για τα συναισθήματά τους όταν αισθάνονται στενοχωρημένα ή ταραγμένα. Με αρκετή εξάσκηση, μπορούν να αναπτύξουν την ικανότητα να καταλάβουν ότι η κακή συμπεριφορά είναι αχρείαστη και μπορούν να αποτρέψουν ξεσπάσματα θυμού, για παράδειγμα, από το να συμβούν.
Το Kung fu διδάσκει την επικέντρωση μέσω ασκήσεων αυτοσυγκέντρωσης. Το μυαλό ενός παιδιού με ΔΕΠΥ μπορεί να είναι ανακόλουθο, αλλά είναι επίσης απίστευτα εύπλαστο. Αυτό σημαίνει ότι έχει μια απίστευτη ικανότητα για αλλαγή και ανάπτυξη μέσω της επαναλαμβανόμενης άσκησης. Η απλή πράξη της επανάληψης, για παράδειγμα, μιας άσκησης με λακτίσματα, δημιουργεί νευρικές συνδέσεις στον εγκέφαλο του παιδιού που τις προγραμματίζει για να επικεντρώνονται καλύτερα και σε άλλες ασκήσεις. Με την επαναλαμβανόμενη επικεντρωμένη άσκηση, η συγκέντρωση γίνεται γενικότερα ευκολότερη.
Το Kung fu προσφέρει στα παιδιά την ευκαιρία να μεγαλώσουν σε ένα πολύ ενθαρρυντικό και υποστηρικτικό προς αυτά περιβάλλον. Καθώς τα παιδιά εξασκούνται, με τον καιρό συνειδητοποιούν ότι βελτιώνονται: τα λακτίσματά τους είναι πιο γρήγορα απ' ότι όταν ξεκίνησαν, συγκεντρώνονται για περισσότερη ώρα χωρίς να είναι ανήσυχα, είναι ικανά να θυμούνται όλες τις κινήσεις από τις φόρμες που μαθαίνουν και να τις επαναλαμβάνουν από την αρχή έως το τέλος. Οι προπονητές επίσης υποστηρίζουν τα παιδιά με τη συνεχή ενθάρρυνση και επιβεβαιώνουν αυτή τη βελτίωση, βαθαίνοντας την αίσθηση των παιδιών ότι είναι δυνατά και ότι έχουν τη δική τους αξία. Αυτές οι συνειδητοποιήσεις ενδυναμώνουν τα παιδιά να πιστεύουν όλο και περισσότερο στον εαυτό τους. Η αρνητική εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους τα περισσότερα παιδιά που υποφέρουν από ΔΕΠΥ θολώνει σιγά-σιγά. Σταδιακά καταφέρνουν να δουν ότι είναι δυνατά άτομα, ικανά να πετύχουν τους στόχους που θέτουν.
Το Kung fu είναι διασκεδαστικό και εθιστικό για τα παιδιά με ΔΕΠΥ. Πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ στα οποία αρέσει να παρακολουθούν παιδικά προγράμματα δράσης ή να παίζουν βιντεοπαιχνίδια βρίσκουν την ιδέα να κάνουν κουνγκ φου πολύ ελκυστική επειδή το έχουν δει στην τηλεόραση και το βρίσκουν συναρπαστικό. Τους δίνει ένα λόγο για να συγκεντρωθούν πραγματικά και να αφιερώσουν τον εαυτό τους στην εξάσκηση του κουνγκ φου επειδή, κάνοντάς το, πλησιάζουν τους φανταστικούς ήρωες που αγαπούν και θαυμάζουν. Αυτό είναι αρκετός λόγος για να κάνουν τις ασκήσεις τους. Οι ασκήσεις βέβαια στην αρχή είναι πιο απλές και γίνονται πιο σύνθετες καθώς περνάει ο καιρός, αλλά καθώς τα παιδιά έχουν επαφή με τους μεγαλύτερους αθλητές, βλέπουν που μπορούν να φτάσουν, κι αυτό είναι ιδιαίτερα συναρπαστικό αλλά και καλό κίνητρο για τα παιδιά. Αν τα παιδιά με ΔΕΠΥ διασκεδάζουν ενώ συγκεντρώνουν όλη τους την προσοχή σε κάτι, είναι ικανά να πετύχουν ραγδαία ωρίμανση.
Το να βρίσκονται σε ένα πρόγραμμα όπου προπονούνται και μαθαίνουν δίπλα-δίπλα με άλλα παιδιά, διαγνωσμένα ή όχι με ΔΕΠΥ, είναι επίσης σημαντικό. Όταν είναι στο σχολείο, αυτά τα παιδιά έχουν την ταμπέλα του διαφορετικού και του περίεργου επειδή έχουν διαφορετικές ανάγκες από τα περισσότερα άλλα παιδιά, κάτι που τα οδηγεί να αισθάνονται ότι είναι αποκλεισμένα, τροφοδοτώντας έναν συνεχόμενο κύκλο αρνητικών συναισθημάτων. Σε ένα περιβάλλον άθλησης, ωστόσο, όπου όλοι προσπαθούν να φτάσουν στο στόχο τους με πολλή προσπάθεια, γίνεται ξεκάθαρο ότι ακόμα κι' αν τα παιδιά με ΔΕΠΥ είναι διαφορετικά, δεν έγινε και τίποτα εφόσον προσπαθούν και επιτυγχάνουν τους στόχους τους όπως όλοι οι άλλοι. Αρχίζουν να σκέφτονται ότι δεν είναι μόνα τους στον αγώνα τους. Συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν κι' άλλοι σαν αυτά και μπορούν όλοι να αλληλοϋποστηριχτούν και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο να ωριμάσει.

Καθημερινά προπονώ παιδιά με ΔΕΠ-Υ σχεδόν σε κάθε τμήμα. Όπως και με κάθε παιδί, η αρχή είναι δύσκολη, αλλά η συνέχεια είναι αυτή που επιβεβαιώνει τα οφέλη της προπόνησης: από την βελτίωση της φυσικής τους κατάστασης, στις μεγάλες αλλαγές στην κίνηση και τον συντονισμό, που ήταν και το μεγάλο στοίχημα, έως την μείωση της έντασης, την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της ένταξης στην ομάδα, ο δρόμος είναι μεγάλος αλλά γεμάτος ανταμοιβές για τα παιδιά και εμένα προσωπικά. Η εξάσκηση στο κουνκ φου αλλά και η φύση της πολεμικής τέχνης βοηθούν στην εξομάλυνση των προβλημάτων και στην ανάδυση στοιχείων των παιδιών που ούτε οι γονείς, ούτε τα ίδια τα παιδιά φαντάζονταν.

Κανείς δε λέει ότι βρήκαμε πανάκεια στην πολεμική τέχνη για μια τόσο δύσκολη διαταραχή. Βρήκαμε όμως έναν σύμμαχο, και μαζί με τη δύναμη της θέλησης, την ανάγκη για περισσότερη μάθηση και την αγάπη, όλα είναι δυνατά!

Κωνσταντίνος Αθανασίου, Προπονητής Σαολίν Κουνγκ Φου
ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΙΝΕΖΙΚΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΑΧΑΡΝΩΝ

Acharnes Kung Fu

ADHD Hellas

^{Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για αυτό το κείμενο:}
^{- ADHD Treatment Through Sports, Jay P. Granat, Ph.D., Psychotherapist, Hypnotherapist, Author, Lecturer, Coach of Champions, Founder Of StayInTheZone.com}
^{- Jay Salpekar, MD, childpsychiatrist with the ADHD Clinic at Children's National Medical Center in Washington, D.C.}
^{- James McGough, MD, child psychiatrist, UCLA's ADHD Clinic}
^{- Michael J. Formica}
^{- www.highlandmartialarts.com / Rusty Zarse}
^{- How Sports Can Help Kids With ADHD, by Matt McMillen, WebMD Feature Reviewed}