Παιδί και δυσκοιλιότητα: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε. Συμβουλεύει η παιδίατρος Μαριαλένα Κυριακάκου

Συμπτώματα

Απουσία κένωσης για αρκετές ημέρες
Σκληρά και αφυδατωμένα κόπρανα
Κοιλιακό άλγος
Ναυτία
Λερωμένο εσώρουχο με υδαρή κόπρανα (υπερχείλιση). Αυτό το φαινόμενο αποτελεί ένδειξη ότι το τελικό τμήμα του εντέρου είναι γεμάτο από κόπρανα. Θα πρέπει να διαχωριστεί από την εγκόπριση όπου σχηματισμένα και όχι υδαρή κόπρανα, με τη μορφή κανονικής κένωσης ευρίσκονται στο εσώρουχο.
Ζωηρό κόκκινο αίμα στην επιφάνεια σκληρών κοπράνων
Μειωμένη όρεξη
Εκκεντρική συμπεριφορά
Αν το παιδί σας φοβάται ότι η κένωση θα προκαλέσει πόνο θα προσπαθήσει να την αποφύγει. Μπορεί να δείτε το παιδί σας να σταυρώνει τα πόδια του, να σφίγγει τους γλουτούς του, να κυλιέται στο πάτωμα ή να κάνει γκριμάτσες.

Πότε θα επισκεφτείτε το γιατρό

Η δυσκοιλιότητα στα παιδιά συνήθως δεν αποτελεί σοβαρό πρόβλημα .
Σπάνια η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί να έχει επιπλοκές ή να σηματοδοτεί μια υποκείμενη κατάσταση. Επισκεφτείτε τον παιδίατρό σας όταν η δυσκοιλιότητα διαρκεί πάνω από δύο εβδομάδες ή όταν συνοδεύεται από:
Πυρετό
Εμέτους
Αίμα στα κόπρανα
Φούσκωμα της κοιλιάς
Απώλεια βάρους
Επώδυνες πληγές του δέρματος γύρω από τον πρωκτό (ραγάδες )
Προβολή του εντέρου από τον πρωκτό ( πρόπτωση )

Αιτίες

Δυσκοιλιότητα είναι συνήθως αποτέλεσμα της αργής μετακίνησης των κοπράνων κατά μήκος του εντέρου.
Πολλοί παράγοντες συμβάλουν στην δυσκοιλιότητα των παιδιών όπως:

Κατακράτηση

Το παιδί σας μπορεί να αγνοεί την έπειξη (ανάγκη ) για κένωση γιατί φοβάται την τουαλέτα ή γιατί δεν θέλει να διακόψει το παιχνίδι του. Πολλά παιδιά κατακρατούν τα κόπρανα όταν βρίσκονται εκτός σπιτιού γιατί δεν αισθάνονται άνετα στις δημόσιες τουαλέτες. Ο πόνος κατά την κένωση που προκαλείται από μεγάλα σκληρά κόπρανα είναι αιτία κατακράτησης. Αν το παιδί πονά κατά την κένωση θα προσπαθήσει να αποφύγει την δυσάρεστη εμπειρία.

Πρώιμη εκπαίδευση στη τουαλέτα

Αν επιχειρήσετε να εκπαιδεύσετε το παιδί σας να χρησιμοποιεί την τουαλέτα πολύ νωρίς τότε μπορεί να αντιδράσει και να αρνηθεί. Αν η εκπαίδευση τουαλέτας εξελιχθεί σε επιβολή με την βία ή τιμωρία, τότε η συνειδητή απόφαση του παιδιού να μην υποκύψει, στη βία, γρήγορα γίνεται ακούσια συνήθεια που είναι δύσκολο να αναστραφεί.

Αλλαγές στη δίαιτα

Ελλιπής ποσότητα φρούτων και λαχανικών πλούσιων σε φυτικές ίνες στη διατροφή των παιδιών μπορεί να οδηγήσει σε δυσκοιλιότητα. Μεγάλες ποσότητες γάλατος μαζί με μικρές ποσότητες νερού οδηγεί σε δυσκοιλιότητα.

Αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες

Οποιαδήποτε αλλαγή στις συνήθειες του παιδιού π.χ. ταξίδι, στρες μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές των κενώσεων

Φάρμακα ή ασθένεια

Ορισμένα φάρμακα π.χ. αντιόξινα, αντικαταθλιπτικά και άλλα προκαλούν δυσκοιλιότητα. Οι αλλαγές στην όρεξη ή τη δίαιτα λόγω ασθένειας, μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκοιλιότητα.

Αλλεργία στο γάλα αγελάδας

Η αλλεργία στο γάλα αγελάδας ή η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας γάλατος αποτελούν επίσης αιτία δυσκοιλιότητας

Οικογενειακή προδιάθεση

Οι παρόμοιες γενετικές και περιβαλλοντικές συνθήκες αυξάνουν τις πιθανότητες να έχουν δυσκοιλιότητα παιδιά γονέων με δυσκοιλιότητα

Παθολογικές καταστάσεις

Σπάνια η δυσκοιλιότητα οφείλεται σε ανατομικές ανωμαλίες, σε μεταβολικές ή γαστρεντερολογικές διαταραχές

Παράγοντες κινδύνου

Η δυσκοιλιότητα είναι πιο πιθανή σε παιδιά πού:

Έχουν καθιστική ζωή
Δεν τρώνε αρκετές φυτικές ίνες
Δεν πίνουν αρκετά υγρά
Παίρνουν ορισμένα φάρμακα
Πάσχουν από υπερκινητικότητα-διαταραχή προσοχής
Πάσχουν από νόσημα που προσβάλει την ορθοπρωκτική περιοχή.

Επιπλοκές

Η δυσκοιλιότητα στα παιδιά μπορεί να είναι δυσάρεστη αλλά ευτυχώς δεν είναι σοβαρή. Σε περιπτώσεις που χρονίζουν μπορεί σπάνια να παρουσιαστούν:
1.Επώδυνες πληγές στο δέρμα γύρω από τον πρωκτό ( ραγάδες)
2.Κατακράτηση κοπράνων .
3.Ακράτεια μικρών ποσοτήτων υδαρών κοπράνων που λερώνουν το εσώρουχο του παιδιού.

Προετοιμασία

Αν η δυσκοιλιότητα του παιδιού σας διαρκέσει περισσότερο από 2 εβδομάδες θα πρέπει να επισκεφτείτε τον παιδίατρο σας. Αν ο παιδίατρος σας το κρίνει απαραίτητο μπορεί να σας παραπέμψει σε ειδικό για τα γαστρεντερολογικά προβλήματα στα παιδιά(Παιδογαστροεντερολόγο)

Τι μπορείτε να κάνετε

Κρατήστε λεπτομερείς σημειώσεις των συμπτωμάτων του παιδιού σας. Σημειώστε την ημέρα που ξεκίνησε να είναι δυσκοίλιο καθώς και τυχόν σύγχρονα γεγονότα. Τον αριθμό και την σύσταση των κενώσεων καθώς και το τι τρώει και πίνει το παιδί. Μην ξεχάσετε τυχόν φάρμακα ή συμπληρώματα διατροφής, π.χ. βιταμίνες. Τέλος σημειώστε τι έχετε κάνει για να αντιμετωπίσετε την δυσκοιλιότητα.

Τι να περιμένετε από τον παιδίατρο

Θα αναμένετε τις παρακάτω ερωτήσεις από τον παιδίατρο:

Πότε ξεκίνησε να έχει δυσκοιλιότητα το παιδί;
Είναι η δυσκοιλιότητα μόνιμη ή κατά περιόδους;
Πόσο έντονα είναι τα συμπτώματα;
Υπάρχει κάτι που να βελτιώνει τη δυσκοιλιότητα;
Υπάρχει κάτι που την επιδεινώνει;
Έχετε δει αίμα σε κένωση του παιδιού είτε στα κόπρανα είτε στο χαρτί είτε στο νερό της λεκάνης;
Λερώνει το εσώρουχο;
Παρουσιάζει πόνο κατά την κένωση;
Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό νοσημάτων του γαστρεντερικού;
Ξεκίνησε ή άλλαξε η δόση φαρμάκων;

Εξετάσεις και Διάγνωση

Ο παιδίατρος μετά τις ερωτήσεις θα προχωρήσει στην κλινική εξέταση.
Ο παιδίατρος σας πολύ πιθανό να χρειαστεί ακτινογραφία κοιλίας και κάποιες αιματολογικές εξετάσεις.
Πιο εκτεταμένος έλεγχος διενεργείται στη βαριά δυσκοιλιότητα και μπορεί να περιλαμβάνει:

Ορθοπρωκτική μανομετρία: Σε αυτή την εξέταση ένας καθετήρας τοποθετείται στο ορθό για να καταγράφει το συντονισμό των μυών που ενεργοποιούνται κατά την αφόδευση.

Βαριούχος υποκλυσμός: Σε αυτή την εξέταση η εσωτερική επιφάνεια του εντέρου καλύπτεται με σκιαγραφικό υλικό ( βάριο) έτσι ώστε να φανεί το έντερο πιο καθαρά στην ακτινογραφία.

Βιοψία ορθού: Ένα μικρό τμήμα του τοιχώματος του ορθού αφαιρείται για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν φυσιολογικά νευρικά κύτταρα

Transit study: Σε αυτή την εξέταση το παιδί καταπίνει μία κάψουλα που περιέχει δείκτες οι οποίοι φαίνονται στις ακτινογραφίες κοιλίας τις επόμενες μέρες. Ο γιατρός αναλύει την ταχύτητα με την οποία μετακινούνται οι δείκτες στο έντερο.

Κολονοσκόπηση: Με την εξέταση αυτή ο παιδογαστρεντερολόγος έχει την δυνατότητα να εξετάσει το έντερο και να πάρει βιοψίες.

Μανομετρία παχέως εντέρου: αυτή η εξέταση γίνεται σε συνδυασμό με την κολονοσκόπηση οπότε ένας καθετήρας τοποθετείται στο παχύ έντερο και διαπιστώνεται το αν είναι φυσιολογική η κινητικότητα του.

Θεραπείες και φάρμακα

Ανάλογα με την περίπτωση ο παιδίατρος μπορεί να σας χορηγήσει υποκατάστατα φυτικών ινών ή ουσίες που μαλακώνουν τα κόπρανα.
Αν διαπιστώσει ότι μεγάλη μάζα σκληρών κοπράνων φράσει το τελικό τμήμα του εντέρου μπορεί να συστήσει καθαρτικά ή υποκλυσμό για να καθαρίσει το έντερο. Σε καμία περίπτωση μην χορηγήσετε καθαρτικά στο παιδί χωρίς την έγκριση του παιδιάτρου.

Σε σπάνιες περιπτώσεις η δυσκοιλιότητα μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση π.χ. Νοσο Hirschsprung's (μεγάκολο) ή ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης που προκαλούν πλήρη ακινησία του εντέρου.

Διαιτητικοί και άλλοι χειρισμοί.

Απλές αλλαγές στη δίαιτα και τις συνήθειες του παιδιού μπορεί να το απαλλάξουν από την δυσκοιλιότητα.

Δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες. Η δίαιτα αυτή θα βοηθήσει το έντερο του παιδιού σας να φτιάχνει μαλακά κόπρανα. Προσφέρετε στο παιδί τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες πχ φρούτα λαχανικά όσπρια και περιορίστε τροφές χωρίς φυτικές ίνες όπως τυρί, κρέας και επεξεργασμένες τροφές με συντηρητικά.

Ικανοποιητική πρόσληψη υγρών. Τα υγρά επίσης μαλακώνουν τα κόπρανα. Προσοχή όμως με το γάλα το οποίο σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να συμβάλλει στη δυσκοιλιότητα.

Εκπαίδευση τουαλέτας. ενθαρρύνετε το παιδί σας να κάθεται στην τουαλέτα 5 με 10 λεπτά μέσα στο πρώτο μισάωρο μετά το γεύμα. Ακολουθήστε αυτή την πρακτική καθημερινά ακόμα και σε περίοδο διακοπών ή ταξιδιού. Με αυτό τον τρόπο εκμεταλλεύεστε το φυσιολογικό αντανακλαστικό της αφόδευσης.

Πρόληψη

Προσφέρετε στο παιδί σας τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες.
Υπενθυμίστε του να πίνει αρκετά υγρά.
Ενθαρρύνετε τη φυσική άσκηση.
Εφαρμόστε καθημερινά χρόνο " τουαλέτας" μετά τα γεύματα.
Μάθετε στο παιδί σας να υπακούει στην ανάγκη του σώματός του.
Ελέγξτε τυχόν φάρμακα που μπορεί να προκαλούν δυσκοιλιότητα.

Θα χαρώ να απαντήσω σε οποιαδήποτε απορία σας εδώ
Δρ.Μαριαλένα Κυριακάκου www.kyriakakou.gr

inkedin.com/in/kyriakakou marialenakyriakakou@gmail.com

Πηγή: Kωνσταντίνα Δημάκου, Παιδίατρος, Επιμελήτρια Α' Παιδιατρική Κλινική, Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών