Μετά την εγκυμοσύνη: Λοχεία και θηλασμός, από τον γυναικολόγο του mothersblog

Με το πέρας του τοκετού η μήτρα αρχίζει να συσπάται. Εδώ θα ήταν χρήσιμο να πούμε πως μία μη εγκύμονος μήτρα έχει βάρος περίπου 100 γραμμάρια, ενώ στο τέλος της εγκυμοσύνης το βάρος της μήτρας δεκαπλασιάζεται και φτάνει το ένα κιλό!

Χάρη στις συσπάσεις αυτές η μήτρα «σφίγγει» και σταδιακά επανέρχεται στο μέγεθος, που είχε πριν την εγκυμοσύνη.
Οι συσπάσεις αυτές γίνονται αντιληπτές από τη λεχωίδα (η γυναίκα κατά τη διάρκεια της λοχείας ονομάζεται «λεχωίς») σαν ήπιοι πόνοι περιόδου. Η ένταση των συσπάσεων αυτών είναι μεγαλύτερη κατά τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό. Επίσης η έντασή τους αυξάνεται κατά τη διάρκεια του θηλασμού, αφού οι θηλαστικές κινήσεις του στόματος του μωρού πάνω στο μαστό, προκαλούν την έκκριση της ορμόνης ωκυτοκίνης, η οποία και αυξάνει τη δραστηριότητα της μήτρας. Αν οι συσπάσεις προκαλέσουν δυσφορία στη γυναίκα, τότε μπορεί να ληφθεί κάποιο κοινό αναλγητικό.

Μετά τον τοκετό από την κοιλότητα της μήτρας εκρέει μέσω του κόλπου αίμα με έντονο κόκκινο χρώμα, δηλαδή αυτό που αποκαλούμε «ζωντανό αίμα». Αυτά τα κολπικά υγρά ονομάζονται λόχεια και από το αρχικά έντονο κόκκινο χρώμα παίρνουν σταδιακά μία απόχρωση κόκκινο – καφέ, ενώ όσο περνάει ο καιρός γίνονται πιο υδαρή και λαμβάνουν μια κιτρινωπή απόχρωση. Η ροή αυτή των κολπικών υγρών διαρκεί συνήθως περίπου 5 εβδομάδες, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις, στις οποίες η διάρκεια της ροής υπερβαίνει τις 6 εβδομάδες.

Κατά τη διάρκεια της λοχείας λαμβάνει χώρα και η προετοιμασία των μαστών για τη διαδικασία του τοκετού. Από τη θηλή εκρέει μεταξύ δεύτερης και τρίτης ημέρας μετά τον τοκετό το λεγόμενο «πρωτόγαλα». Πρόκειται για ένα υδαρές υγρό πορτοκαλί – κιτρινωπής απόχρωσης, το οποίο είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες και αντισώματα της μητέρας. Οι θηλαστικές κινήσεις του στόματος του νεογνού πάνω στη θηλαία άλω είναι το ερέθισμα, το οποίο ενεργοποιεί την περαιτέρω παραγωγή γάλακτος.

Το «ώριμο» γάλα εμφανίζεται μέσα στην πρώτη εβδομάδα από τον τοκετό και είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, απαραίτητα για την ανάπτυξη του νεογνού. Η δε σύστασή του εξαρτάται από τη διατροφή της λεχωίδος και μεταβάλλεται προσαρμοζόμενη στις ανάγκες του μωρού.

Το βασικότερο όμως συστατικό του θηλασμού είναι η υπομονή. Στην αρχή, ειδικά, αν πρόκειται για πρωτοτόκο, ο θηλασμός δεν είναι εύκολος, αφού καμία γυναίκα δεν γεννήθηκε γνωρίζοντας πώς να θηλάσει το μωρό της. Χρειάζεται εξάσκηση και χρόνος ώστε να συνηθίσει η μητέρα το μωρό στο μαστό της, αλλά και το μωρό να συνηθίσει να βρίσκεται στο μαστό της μητέρας του.

Μετά τον τοκετό, είτε αυτός ήταν κολπικός, είτε επετεύχθη με καισαρική τομή, ο κόλπος εμφανίζει μια ξηρότητα, εξαιτίας των αναμενόμενων μεταβολών στα επίπεδα των ορμονών. Η ξηρότητα αυτή έχει ως αποτέλεσμα η σεξουαλική επαφή να γίνεται συχνά επώδυνη, εμφανίζεται δηλαδή δυσπαρευνία. Συνήθως η ξηρότητα μειώνεται σταδιακά και παύει να υφίσταται μετά από διάστημα 6 με 10 εβδομάδες από τον τοκετό. Εντούτοις, οι ορμονικές μεταβολές, οι οποίες προκαλούνται από το θηλασμό μπορούν να επιμηκύνουν το διάστημα αυτό. Η δυσπαρευνία λόγω ξηρότητας του κόλπου αντιμετωπίζεται σχετικά εύκολα με τη χρήση λιπαντικών με βάση το νερό (π.χ. K.Y. jelly).

Η περιοχή, που εκτείνεται μεταξύ της εισόδου του κόλπου και του πρωκτού ονομάζεται περίνεο. Το περίνεο κατά τη διάρκεια του κολπικού τοκετού μπορεί να τραυματιστεί, ενώ δεν είναι σπάνιο ο μαιευτήρας να επιλέξει να κάνει περινεοτομή (μια μικρή τομή στο περίνεο, που ονομάζεται και επισιοτομή), ώστε να βοηθήσει την εξέλιξη του τοκετού. Η τομή αυτή ή τα ενδεχόμενα τραύματα του περινέου συρράπτονται άμεσα από το μαιευτήρα μετά τον τοκετό. Τα τραύματα αυτά είναι αίτια δυσπαρευνίας, και αποκαθίστανται χωρίς να αφήσουν ουλές συνήθως εντός 6 εβδομάδων.

Συνήθως συνιστάται αποχή από τη σεξουαλική επαφή κατά τη λοχεία. Εντούτοις, συχνά και η ίδια η γυναίκα δεν την επιδιώκει, αφού σε πολλές περιπτώσεις η ψυχική της διάθεση είναι κάπως βεβαρημένη μετά τον τοκετό και λόγω των ευθυνών του νέου μωρού. Η επιθυμία επανέρχεται όμως σταδιακά σε βραχύ σχετικά χρονικό διάστημα.

Όμως η σεξουαλική επαφή μετά τον τοκετό πρέπει να συνδυάζεται και με μέτρα αντισύλληψης, ώστε να δοθεί στο σώμα της γυναίκας το απαραίτητο χρονικό διάστημα να επανέλθει πλήρως μετά τη δοκιμασία της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Συνήθως το διάστημα αυτό είναι περίπου 12 με 18 μήνες.

Κατά τη διάρκεια της λοχείας λοιπόν αποκαθίσταται σταδιακά η σωματική, αλλά και η ψυχική ισορροπία της γυναίκας, όσο μάλιστα αυτή προσπαθεί να φροντίσει το νέο μέλος της οικογένειας. Ο λαός μάλιστα αντιμετωπίζει την περίοδο αυτή συχνά με δέος, κάτι που φανερώνεται και από το πλήθος των δεισιδαιμονιών, με τις οποίες η λαϊκή παράδοση την έχει ενδύσει.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η πιθανή ημερομηνία τοκετού σας

Θα χαρώ να απαντήσω σε οποιαδήποτε απορία σας εδώ

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr