Μεταμόσχευση Μήτρας: Μάθετε τα πάντα από τον γυναικολόγο του Mothersblog

Το Σεπτέμβριο του 2014 γεννήθηκε το πρώτο μωρό, το οποίο κυοφορήθηκε σε μήτρα, που είχε μεταμοσχευθεί στη μητέρα!

Η 36χρονη αυτή γυναίκα έπασχε από το σύνδρομο Rokitansky, το οποίο χαρακτηρίζεται από την ανυπαρξία μήτρας. Το σύνδρομο αυτό προσβάλλει περίπου 1 στις 5.000 γυναίκες, οι οποίες, ενώ έχουν ωοθήκες και παράγουν ωάρια, δεν μπορούν να κυοφορήσουν ελλείψει μήτρας.

Η γυναίκα αυτή υποβλήθηκε στην επέμβαση μεταμόσχευσης μήτρας το 2013, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Sahlgrenska, στο Gothenburg της Σουηδίας, από ομάδα ιατρών υπό τον Δρα Mats Brännström. Δότρια της μήτρας ήταν μια συγγενής της 36χρονης ηλικίας 61 ετών, η οποία είχε τεκνοποιήσει δύο φορές στο παρελθόν.

Ο τοκετός αυτού του νεογνού ήταν το επιστέγασμα της έρευνας του του Δρος Mats Brännström και της ομάδας του. Η έρευνα αυτή διήρκεσε περίπου μία δεκαετία. Τον Οκτώβριο του 2014 μάλιστα, λίγο πριν τον τοκετό του νεογνού αυτού, ανακοινώθηκε, πως υπήρχαν άλλες δύο κυοφορούσες με μεταμοσχευμένη μήτρα, οι οποίες πλησίαζαν στον τοκετό.

Οι γυναίκες αυτές αποτελούσαν μέλη μίας ομάδας 9 γυναικών, στις οποίες έγινε μεταμόσχευση μήτρας εκ των οποίων οι 8 παρουσίαζαν το σύνδρομο Rokitansky, ενώ η μία είχε υποβληθεί σε εγχείρηση αφαίρεσης της μήτρας σε νεαρή ηλικία, λόγω καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Αυτής καθεαυτής της επέμβασης μεταμόσχευσης μήτρας προηγήθηκε η υποβολή των γυναικών αυτών σε κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης. Τα ωάρια, που ελήφθησαν γονιμοποιήθηκαν με το σπέρμα των συντρόφων των υποψήφιων για μεταμόσχευση γυναικών και τα έμβρυα, που προέκυψαν καταψύχθηκαν την πέμπτη ημέρα από τη γονιμοποίηση, εν αναμονή της εμβρυομεταφοράς. Η εμβρυομεταφορά θα λάμβανε χώρα, όταν η μεταμοσχευθείσα μήτρα θα θεωρούνταν έτοιμη να δεχθεί το έμβρυο.

Η μεταμόσχευση μήτρας έλαβε χώρα μόνον μετά την επιβεβαίωση, πως υπήρχαν βιώσιμα έμβρυα για εμβρυομεταφορά. Προτιμήθηκε η εξωσωματική γονιμοποίηση, διότι η μεταμόσχευση και των σαλπίγγων καθιστούσε μια ήδη πολύπλοκη επέμβαση ακόμα δυσκολότερη, ενώ ακόμα και μετά την ενδεχόμενη μεταμόσχευση και των σαλπίγγων, δεν υπήρχε εγγύηση για την ορθή λειτουργία τους.

Την πολυπλοκότητα της επέμβασης μεταμόσχευσης μήτρας μαρτυρά και το πλήθος των ιατρών, που εργάστηκαν για αυτή. Συγκεκριμένα συμμετείχαν 10 χειρουργοί, τέσσερις εκ των οποίων ήταν εξειδικευμένοι στη γυναικολογική ογκολογία, τρείς στην γυναικολογία και τρεις στη χειρουργική μεταμοσχεύσεων.

Στην πράξη η μεταμόσχευση μήτρας περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές επεμβάσεις. Η μία επέμβαση γίνεται στη δότρια, προκειμένου να ληφθεί η μήτρα και η άλλη επέμβαση γίνεται στη λήπτρια, στην οποία το όργανο θα εμφυτευθεί. Η επέμβαση στις δότριες, ενώ αρχικά είχε υπολογιστεί πως θα διαρκούσε 3 με 4 ώρες, τελικά διήρκεσε 10 με 13 ώρες, ενώ η αντίστοιχη επέμβαση στις λήπτριες είχε διάρκεια 4 με 6 ώρες.

Όπως και σε όλες τις περιπτώσεις μεταμόσχευσης οργάνου, έτσι και στην περίπτωση μεταμόσχευσης μήτρας, είναι αναγκαία η χορήγηση ειδικής φαρμακευτικής αγωγής στη λήπτρια, ώστε να αποσοβηθεί ο κίνδυνος απόρριψης της μήτρας από τον οργανισμό της.

Μετά την παρέλευση ενός έτους από την επέμβαση μεταμόσχευσης της μήτρας ακολούθησε η μεταφορά ενός μόνο εμβρύου. Στη διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης συχνά επιλέγεται η μεταφορά δύο εμβρύων, προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας. Εντούτοις, στην περίπτωση των γυναικών αυτών ήταν εξαιρετικά αμφίβολο η μήτρα να μπορούσε να κυοφορήσει επιπλέον έμβρυα.

Η εγκυμοσύνη μίας γυναίκας, που έχει υποβληθεί σε μεταμόσχευση μήτρας, είναι εξαιρετικά υψηλού κινδύνου. Επιπλοκές μπορεί να προκληθούν καταρχήν από την φαρμακευτική αγωγή, η οποία εξασφαλίζει την μη απόρριψη του μοσχεύματος.

Η χορήγηση της αγωγής αυτής έχει συνδεθεί με αύξηση των πιθανοτήτων πρόκλησης προεκλαμψίας. Η προεκλαμψία, αν δεν ελεγχθεί επαρκώς, μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία της γυναίκας και αποτελεί ένδειξη άμεσης πρόκλησης τοκετού ή, αν αυτό δεν είναι εφικτό, καταφυγής σε καισαρική τομή. Η προεκλαμψία ήταν μάλιστα και ο λόγος, που το πρώτο μωρό από μεταμοσχευμένη μήτρα γεννήθηκε πρόωρα με τη συμπλήρωση 31 εβδομάδων και 6 ημερών με καισαρική τομή.

Επιπροσθέτως, η ασφάλεια αυτής της φαρμακευτικής αγωγής για το έμβρυο δεν έχει πιστοποιηθεί. Υπάρχουν δε ενδείξεις πως η χορήγηση της αγωγής αυτής ενδέχεται να συνδέεται και με συγγενείς ανωμαλίες για το έμβρυο. Βέβαια στην περίπτωση της μεταμόσχευσης μήτρας, τα οφέλη από τη χορήγηση της θεραπείας αυτής ξεπερνούν του ενδεχόμενους κινδύνους για το έμβρυο.

Φυσικά η μεταμοσχευθείσα μήτρα κάθε άλλο παρά σίγουρο είναι, πως θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στην δοκιμασία του φυσιολογικού τοκετού. Έτσι ο τοκετός μετά από τη μεταμόσχευση μήτρας γίνεται αποκλειστικά με καισαρική τομή.

Η εμπειρία μας πάνω στην παρακολούθηση εγκυμοσύνης μετά από μεταμόσχευση μήτρας είναι, όπως κανείς θα ανέμενε, εξαιρετικά περιορισμένη. Επομένως οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι, στους οποίους εκτίθενται οι μητέρες δεν έχουν πλήρως καταγραφεί. Υπαρκτό είναι εξάλλου και το ενδεχόμενο απόρριψης της μήτρας από τον οργανισμό της μητέρας ακόμα και κατά τη διάρκεια της κύησης.

Υπάρχουν και αρκετοί επιστήμονες, που έχουν εκφράσει την αμφιβολία τους σχετικά με την ικανότητα προσαρμογής των αγγείων, που τροφοδοτούν την μεταμοσχευθείσα μήτρα, στην ραγδαία αύξηση της ροής του αίματος, η οποία παρατηρείται φυσιολογικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αν τα αγγεία αυτά δεν ανταπεξέλθουν στην αύξηση της ροής του αίματος, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να επέλθει ρήξη τους και να προκληθεί αιμορραγία με συνέπειες, που δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν.

Τέλος αξίζει να αναφερθεί πως, ενδεχομένως, η εμπειρία της εγκυμοσύνης, όταν έχει προηγηθεί μεταμόσχευση μήτρας, θα είναι ριζικά διαφορετική από αυτήν της εγκυμοσύνης υπό φυσιολογικές συνθήκες, με δεδομένο πως στη μήτρα καταλήγουν και νεύρα, τα οποία μεταδίδουν την «αίσθηση της εγκυμοσύνης». Τα νεύρα αυτά δεν είναι δυνατόν να «συνδεθούν» («αναστομωθούν» είναι ο ιατρικός όρος), οπότε και η «αίσθηση της εγκυμοσύνης, πιθανότατα θα είναι εντελώς διαφορετική από αυτή μίας κανονικής κύησης.

Η αποδοχή της χρησιμότητας της μεταμόσχευσης μήτρας ως μέσου, που θα βοηθήσει κάποιες γυναίκες να αποκτήσουν παιδί, δεν είναι καθολική. Η διαδικασία αυτή είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και ενέχει κινδύνους τόσο για τη μητέρα, όσο και για τη δότρια της μήτρας, αλλά και για το έμβρυο. Επίσης το κόστος είναι εξαιρετικά υψηλό.

Συχνά προτείνεται στις υποψήφιες για μεταμόσχευση μήτρας η εναλλακτική της παρένθετης μητέρας, η οποία δεν είναι φυσικά χωρίς της περιπλοκές της, αλλά είναι σίγουρα δοκιμασμένη, ασφαλής και δίνει τη δυνατότητα στο ζευγάρι να αποκτήσει ένα παιδί, το οποίο θα είναι βιολογικά δικό του.

Η γέννηση του πρώτου νεογνού μετά από μεταμόσχευση μήτρας είναι λοιπόν αναμφίβολα ένα σημαντικό επίτευγμα της επιστήμης, καθότι η επιστημονική ομάδα, που ανέλαβε αυτό το περιστατικό κατάφερε να αντιμετωπίσει επιτυχώς δυσκολίες, οι οποίες έμοιαζαν ανυπέρβλητες. Είμαστε όμως ακόμα μακριά από την υιοθέτηση αυτής της μεθόδου στα πλαίσια της κλινικής πρακτικής. Το μέλλον θα δείξει, αν η μεταμόσχευση μήτρας θα καταστεί δυνατόν να εφαρμοστεί σε ευρεία κλίμακα.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Θα χαρώ να απαντήσω σε οποιαδήποτε απορία σας εδώ

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr