Βακτηριακή μηνιγγίτιδα ή Μηνιγγιτιδόκοκκός: Αίτια, συμπτώματα, θεραπεία

Τι είναι ο μηνιγγιτιδόκοκκός;

Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος και ο αιμόφιλος ινφλουέντζας τύπου Β προκαλούν πάνω από το 75% όλων των κρουσμάτων βακτηριακής μηνιγγίτιδας και είναι υπεύθυνοι για το 90% της βακτηριακής μηνιγγίτιδας στα παιδιά. Πρόκειται για ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει μηνιγγίτιδα και άλλες μορφές της μηνιγγιτιδοκοκκικών ασθενειών όπως μηνιγγιτιδικοκκαιμία, μια απειλητική για την ζωή σήψη. Η Ναϊσσέρια της μηνιγγίτιδας είναι μια κύρια αιτία της νοσηρότητας και της θνησιμότητας κατά την διάρκεια της παιδικής ηλικίας σε εκβιομηχανισμένες χώρες και ευθύνεται για επιδημίες στην Αφρική και στην Ασία.

Συμπτώματα

Τα κλινικά συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία. Οι περισσότερες άτυπες εικόνες παρατηρούνται στη νεογνική και βρεφική ηλικία. Η τυπική αρχική κλινική εικόνα της μηνιγγίτιδας από N. meningitidis χαρακτηρίζεται από αιφνίδια έναρξη πυρετού, ναυτία, εμετό, κεφαλαλγία, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης και μυαλγίες σε ένα κατά τα άλλα υγιή ασθενή.

Ο μηνιγγιτιδόκοκκος (Neisseria meningitidis) είναι αερόβιος διπλόκοκκος. Παρουσιάζει 13 οροομάδες από τις οποίες οι A, B, C, Y και W-135 είναι υπεύθυνες για την πλειοψηφία των περιπτώσεων διεισδυτικής νόσου. Οι οροομάδες A, B, C προκαλούν το 90% των περιπτώσεων. Η οροομάδα C ευθύνεται για κεραυνοβόλες, αιφνίδιες μορφές μηνιγγίτιδας. Στην Ευρώπη επικρατούν οι οροομάδες B και C ενώ στην Αφρική και την Ασία η οροομάδα Α. Σύμφωνα με δεδομένα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. στην Ελλάδα επικρατεί η οροομάδα Β.

Πώς μεταδίδεται;

Προϋπόθεση για την πρόκληση μηνιγγίτιδας είναι ο αποικισμός του ρινοφάρυγγα. Η μετάδοση του μηνιγγιτιδόκοκκου γίνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω της αναπνευστικής οδού.

Η ενδημική νόσος είναι συχνότερη στα παιδιά και κυρίως σε βρέφη 3-12 μηνών και στους έφηβους ενώ σε φάσεις επιδημίας τα ποσοστά προσβολής μεγαλύτερων παιδιών και νεαρών ενηλίκων μπορεί να αυξηθούν. Υπολογίζεται ότι σχεδόν 50% των περιπτώσεων αφορούν σε παιδιά <2 ετών. Εκτός από την ηλικία, άλλοι επιμέρους παράγοντες που επηρεάζουν τη φορεία και αυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης είναι: υποκείμενες ανοσολογικές ανεπάρκειες (όπως ασπληνία, έλλειψη προπερδίνης ή παράγοντα D, έλλειψη τελικών τμημάτων του συμπληρώματος, C5-9), συγχρωτισμός, διαμονή στο ίδιο σπίτι με άλλο κρούσμα, χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, ενεργητικό ή παθητικό κάπνισμα, πρόσφατη λοίμωξη του αναπνευστικού.

Πρόληψη

• Ενημέρωση του κοινού για την ανάγκη αποφυγής στενής επαφής και έκθεσης σε σταγονίδια
• Ελάττωση του συγχρωτισμού σε χώρους εργασίας, σχολεία, στρατόπεδα και πλοία)
• Οι οροομάδες του μηνιγγιτιδόκοκκου για τις οποίες υπάρχει εμβόλιο είναι: A, C, Y και W135.

Στη χώρα μας κυκλοφορεί μονοδύναμο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου C που χορηγείται σε 2 δόσεις κάτω του έτους και μια αναμνηστική δόση άνω των 12 μηνών ή σε μια δόση σε παιδιά άνω του έτους. Το εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου της οροομάδας C έχει αποδεδειγμένα ελέγξει τη νόσο από το συγκεκριμένο ορότυπο όπου έχει εφαρμοστεί συστηματικός εμβολιασμός, όπως για παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο. Στη χώρα μας κυκλοφορεί επίσης τετραδύναμο συζευγμένο εμβόλιο που χορηγείται σε άτομα άνω των 11 ετών. Αποτελεσματικό εμβόλιο για πρόληψη μηνιγγίτιδας από οροομάδα Β δεν κυκλοφορεί διεθνώς.

Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας όταν το παιδί σας παρουσιάσει:

• αιφνίδιο πυρετό
• κεφαλαλγία
• δυσκαμψία του αυχένα
• ναυτία, έμετοι
• φωτοφοβία
• σύγχυση
• τα βρέφη μπορεί να φαίνονται λιγότερο δραστήρια και να παρουσιάζουν μειωμένη λήψη τροφής.

Θεραπεία

Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., για την αντιμετώπιση της μηνιγγιτιδόκοκκου απαιτείται νοσηλεία και αντιμικροβιακή θεραπεία καθώς πρόκειται για μια δυνητικά θανατηφόρο ασθένεια. Για την αντιμετώπισή της έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα αντιβιοτικά, συμπεριλαμβανομένης και της πενικιλλίνης!