Σχιζοφρένεια στα παιδιά: Αίτια, συμπτώματα, αντιμετώπιση

Τι είναι παιδική σχιζοφρένεια
Πρόκειται για μία χρόνιο νόσο η οποία επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού, με τους άνδρες να έχουν σχεδόν διπλές πιθανότητες εμφάνισης σχιζοφρένειας σε σχέση με τις γυναίκες. Χαρακτηριστικά συμπτώματα τα οποία παρουσιάζουν τα άτομα με σχιζοφρένεια είναι, μεταξύ άλλων, οι αυταπάτες και οι παραισθήσεις, οι οποίες είναι συνήθως ακουστικές ή οπτικές.

Αίτια παιδικής σχιζοφρένειας
Παρότι η αιτιολογία της σχιζοφρένειας είναι μόνο εν μέρει γνωστή, για την εμφάνισή της ενοχοποιούνται γενετικοί, βιολογικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Η σχιζοφρένεια εκδηλώνεται συνήθως στο τέλος της εφηβείας ή κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας των είκοσι. Σε σπάνιες περιπτώσεις όμως, η έναρξη της σχιζοφρένειας γίνεται νωρίτερα, οπότε και μιλάμε για παιδική σχιζοφρένεια.

Η βασική διαφορά μεταξύ παιδικής και ενήλικης σχιζοφρένειας έγκειται, λοιπόν, στην ηλικία έναρξης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σχιζοφρένεια στις αρχές της εφηβείας είναι σπάνια (0.23%), και ακόμα σπανιότερη κάτω από την ηλικία των 13, όπου επηρεάζει περίπου 1 στα 40.000 παιδιά. Η παιδική σχιζοφρένεια είναι ιδιαίτερα δύσκολο να διαγνωσθεί, καθώς τα συμπτώματα, σε αυτήν την ηλικία, μοιάζουν αρκετά με συμπτώματα άλλων ψυχικών διαταραχών της παιδικής ηλικίας, και τα συμπτώματα των αυταπατών και των παραισθήσεων δεν είναι, συνήθως, τόσο ξεκάθαρα όσο είναι στους ενήλικες με σχιζοφρένεια.

Συμπτώματα παιδικής σχιζοφρένειας
Τα βασικά συμπτώματα της σχιζοφρένειας στα παιδιά είναι τα ακόλουθα:

• Αυταπάτες, δηλαδή ψευδείς πεποιθήσεις οι οποίες δεν βασίζονται στην πραγματικότητα και δεν έχουν να κάνουν απλά με τη ζωηρή παιδική φαντασία
• Παραισθήσεις, οι οποίες βιώνονται με τις αισθήσεις (συνήθως ακοή ή όραση) και το παιδί ακούει/βλέπει κ.ο.κ. κάτι το οποίο δεν υπάρχει
• Αποδιοργανωμένος λόγος, όπου υπάρχει έλλειψη δομής και ασυνδετότητα όσον αφορά το πώς εκφράζεται λεκτικά το παιδί
• Έντονα αποδιοργανωμένες σωματικές κινήσεις ή κατατονική συμπεριφορά
• Αρνητικά συμπτώματα, όπως μειωμένη λειτουργικότητα σε βασικούς τομείς (π.χ. σχολείο, προσωπική υγιεινή), έλλειψη οπτικής επαφής, έλλειψη έκφραστικότητας στο πρόσωπο/στη φωνή, κοινωνική απόσυρση, περίεργες ιδέες

Διάγνωση παιδικής σχιζοφρένειας
Η διάγνωση παιδικής σχιζοφρένειας, η οποία, όπως ήδη αναφέρθηκε, είναι εξαιρετικά σπάνια, γίνεται μόνο από ψυχίατρο όταν παρατηρούνται τα παραπάνω συμπτώματα για ικανό διάστημα και αφού έχουν αποκλειστεί όλοι οι άλλοι παράγοντες (ιατρικές παθήσεις, άλλη ψυχοπαθολογία ή κάποια φαρμακευτική αγωγή) που θα μπορούσαν να τα εξηγήσουν.

Αντιμετώπιση παιδικής σχιζοφρένειας
Όπως γίνεται με την σχιζοφρένεια στους ενήλικες, η παιδική σχιζοφρένεια αντιμετωπίζεται με αντιψυχωσική φαρμακευτική αγωγή, σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία και ψυχο-κοινωνική εκπαίδευση του παιδιού που ασθενεί. Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία της νόσου, ωστόσο όσο νωρίτερα ξεκινήσει η αγωγή, τόσο καλύτερη είναι και η πρόγνωση. Επίσης, ιδιαίτερα βοηθητική είναι και η εκπαίδευση και ψυχολογική υποστήριξη της οικογένειας, είτε ατομικά, είτε σε ομάδες.

Μυρτώ Κογεβίνα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
MSc University of Surrey, BA University of Oxford
Myrto.kogevina@yahoo.com