Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση στα βρέφη-Πότε πρέπει να μας ανησυχεί

Όμως, είναι μια ασθένεια που κατά κανόνα υποχωρεί αυτόματα ή με απλά θεραπευτικά μέτρα και κυρίως με την εκπαίδευση των γονιών σε θέματα όπως η συχνότητα των γευμάτων και η θέση του σώματος του βρέφους.

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) ονομάζεται η ακούσια επιστροφή του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο λόγω δυσλειτουργίας του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ). Η παλινδρόμηση είναι ένα συχνό φαινόμενο που παρατηρείται στο 40%- 65% των βρεφών.

Σύμφωνα με τον παιδίατρο Νικόλαο Βουδούρη, Επιστημονικό Συνεργάτη Μαιευτηρίου Μητέρα, εκδηλώνεται κυρίως με αναγωγές και σπανιότερα με εμετούς και συνήθως υποχωρεί αυτόματα ή με απλά θεραπευτικά μέτρα μέχρι την ηλικία των 12 - 18 μηνών, λόγω της ωρίμανσης του ΚΟΣ,της εισαγωγής στερεών τροφών στη διατροφή και της συχνότερης όρθιας στάσης του μεγαλύτερου βρέφους. Σπάνια, όταν η φυσιολογική παλινδρόμηση δεν υποχωρήσει αυτόματα, μέχρι την ηλικία των 2 ετών, και εκδηλωθούν επιπλοκές, όπως η οισοφαγίτιδα, η καθυστέρηση της σωματικής αύξησης ή συμπτώματα από το ανώτερο ή το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα, τότε είναι παθολογική και ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος (ΓΟΠΝ) με συχνότητα περίπου 8%. Η αιτιοπαθογένεια της ΓΟΠ είναι περίπλοκη και επηρεάζεται από παράγοντες γενετικούς, περιβαλλοντικούς, ανατομικούς, ορμονικούς και νευρογενείς.

Τα συμπτώματα
Τυπικές εκδηλώσεις της ΓΟΠ είναι οι αυτόματες αναγωγές και οι εμετοί που σχετίζονται με τα γεύματα. Σε πιο βαριές περιπτώσεις εκδηλώνεται με τα εξής συμπτώματα:
• Από το πεπτικό (δυσφαγία και αίσθημα καύσης, οισοφαγίτιδα, στένωση οισοφάγου).
• Από το αναπνευστικό (βράγχος φωνής, επίμονος βήχας, πνευμονία από εισρόφηση, λαρυγγίτιδα,άπνοια).
• Από το νευρικό σύστημα (υπερβολικό κλάμα, ευερεθιστότητα, σύνδρομο Sandifer).
• Ανεπαρκής πρόσληψη βάρους και αναιμία.

Σοβαρότερες επιπλοκές θεωρούνται η οισοφαγίτιδα, ο οισοφάγος Barrett, η στένωση και, σπάνια, το αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου. Η οισοφαγίτιδα λόγω παλινδρόμησης αναφέρεται σε ποσοστό 2% - 5%. Οι ασθενείς με οισοφαγίτιδα εμφανίζουν συχνούς εμετούς ή αιματέμεση, επιγαστραλγία και οπισθοστερνικό άλγος.

Η αντιμετώπιση
Πολλές τεχνικές και μέθοδοι έχουν εφαρμοστεί για τη διάγνωση της ΓΟΠ.Το οισοφαγογράφημα με βάριο, η ακτινοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού σωλήνα, το σπινθηρογράφημα με θειικό τεχνήτιο, το υπερηχογράφημα οισοφάγου, η 24ωρη Phμετρία οισοφάγου (είναι η καλύτερη μέθοδος),η αντιστασιομετρία, η μανομετρία οισοφάγου, η βιντεοακτινοσκόπηση και η ενδοσκόπηση του ανώτερου γαστρικού σωλήνα. Παρά την ποικιλία των μεθόδων που αναφέρθηκαν, η διάγνωση της ΓΟΠ σε βρέφη και σε παιδιά είναι κατά κανόνα κλινική. Πρώτη επιλογή ο καθησυχασμός των γονιών για τη φύση του προβλήματος και η εκπαίδευσή τους ως προς τον τρόπο σίτισης, τη συχνότητα των γευμάτων (μικρά και συχνά), τη θέση του σώματος του βρέφους, την αλλαγή της σύστασης τους γάλακτος (πηχτό), τη χρήση υποαλλεργικών γαλάτων και τον τρόπο ζωής για τα μεγαλύτερα παιδιά.

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση των επιπλοκών:
α. Αναστολείς του οξέος
• Οι ανταγωνιστές των H2 υποδοχέων (ρανιτιδίνη).
• Οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (ομεπραζόλη,λανσοπραζόλη).,

β. Αντιόξινα
γ. Προκινητικοί παράγοντες (περιορισμένη χρήση τους) - μετακλοπραμίδη, δομπεριδόνη, σισαπρίδη
δ. Επιφανειακοί παράγοντες (σουκραλφάτη)
Οι βασικοί στόχοι της θεραπείας είναι η ανακούφιση από τα συμπτώματα, η επούλωση τυχόν τοπικής φλεγμονής, η πρόληψη αναπνευστικών επιπλοκών και, κυρίως, η διατήρηση ικανοποιητικού ρυθμού σωματικής αύξησης. Βασικές προϋποθέσεις προκειμένου να επιτύχει η θεραπεία της ΓΟΠ είναι η κατανόηση του προβλήματος από τους γονείς και η πλήρης συνεργασία με τον παιδίατρο.

Παροδικό φαινόμενο
Τα συμπτώματα συχνά τρομάζουν και προκαλούν άγχος στους γονείς.Παρ’ όλα αυτά, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ως επί το πλείστον τα συμπτώματα της ΓΟΠ δεν είναι απειλητικά για τη ζωή του παιδιού. Το φαινόμενο είναι παροδικό, βελτιώνεται με ήπια μέτρα (με δίαιτα, φαρμακευτική αγωγή) και μπορεί σε πολύ καλό επίπεδο να προβλεφθεί. Σε κάποιες περιπτώσεις ΓΟΠ είναι απαραίτητη η πιο στενή παρακολούθηση του βρέφους και η παραπομπή σε παιδογαστρεντερολόγο για περαιτέρω έλεγχο. Σε αυτές εμφανίζονται πιο έντονα συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα και είναι δυνατόν να παρατηρηθεί μείωση του ρυθμού ανάπτυξης του βρέφους ή και στασιμότητα. Τα τελευταία χρόνια επανεξετάστηκαν από τις διεθνείς παιδογαστρεντερολογικές εταιρείες τα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει και αφορούν στον μηχανισμό δημιουργίας της ΓΟΠ,στο γενετικό υπόβαθρο, στη διάγνωση, στην ασφάλεια και στην αποτελεσματικότητα των φαρμάκων και αναμένονται νέες συστάσεις - οδηγίες.