Μαστίτιδα: Πώς αντιμετωπίζεται;

Γράφει η Μαρία- Αγγελική Κομητοπούλου MSc, και η Σοφία Δήμου, Μαίες, Ομάδα Μητρικού Θηλασμού ΜΗΤΕΡΑ

Οι ερεθισμένες θηλές και η εμφάνιση ραγάδων αποτελούν τη σημαντικότερη αιτία εισόδου και αποικισμού του μαστού από μικρόβια, με συνέπεια την πρόκληση μαστίτιδας. Το συνηθέστερο παθογόνο που προκαλεί μαστίτιδα είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος και λιγότερο συχνά είναι το κολοβακτηρίδιο και ο στρεπτόκοκκος.

Επίσης, η υπερπαραγωγή γάλακτος ή η μη τακτική απομάκρυνσή του από τον μαστό αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης μαστίτιδας λόγω της στάσης του γάλακτος. Επιπλέον, παράγοντες κινδύνου στις θηλάζουσες μητέρες αποτελούν η κούραση, το στρες, η απόφραξη γαλακτοφόρου πόρου, η υπεραιμία του μαστού, οι δυσκολίες στην προσκόλληση, οι στενοί στηθόδεσμοι και προβλήματα υγείας της μητέρας, όπως η αναιμία.

Τα συμπτώματα της μαστίτιδας είναι:
- Ευαισθησία, ερυθρότητα, θερμότητα και οίδημα της επικείμενης περιοχής
- Πόνος ή αίσθημα καύσου συνεχώς ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού
- Πυρετός >38,4o C
- Καταβολή, ρίγος, άλγος και συμπτώματα γρίπης

Οδηγίες αντιμετώπισης
Ο θηλασμός τελειόμηνων βρεφών σε περίπτωση μαστίτιδας δεν αντενδείκνυται. Αντιθέτως, η απότομη διακοπή του θηλασμού αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αποστήματος.
Επειδή η στάση του γάλακτος είναι η κύρια αιτία για τη δημιουργία μαστίτιδας, η αντιμετώπισή της ξεκινά με την αποτελεσματική απομάκρυνση γάλακτος με άμελξη του μαστού ή θηλασμό. Οι θηλάζουσες πρέπει να ενθαρρύνονται να θηλάζουν πιο συχνά, ξεκινώντας από τον πάσχοντα μαστό. Εάν ο πόνος του στήθους δυσκολεύει τη μητέρα να θηλάσει προτείνεται άντληση του μαστού με θήλαστρο.

Το πηγούνι του βρέφους βοηθάει να είναι στραμμένο προς την προσβεβλημένη περιοχή. Το ελαφρύ μασάζ με τα δάκτυλα να κινούνται από την ερεθισμένη περιοχή προς την θηλή, κατά την διάρκεια του θηλασμού μπορεί να βοηθήσουν. Επιπλέον, η τοποθέτηση ζεστής κομπρέσας , πάνω στο στήθος ή το ζεστό μπάνιο πριν το θηλασμό μπορεί να διευκολύνουν τη ροή του γάλακτος. Τα κρύα επιθέματα μετά το θηλασμό μειώνουν τον πόνο και το τοπικό οίδημα.

Η φαρμακευτική θεραπεία της μαστίτιδας περιλαμβάνει τη χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και αντιβιοτικών κατόπιν ιατρικής εντολής. Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως ιβουπροφαίνη, είναι αποτελεσματικά στη μείωση των συμπτωμάτων και στον περιορισμό της φλεγμονής. Εάν τα συμπτώματα δεν βελτιώνονται μέσα σε 12-24 ώρες ή αν η θηλάζουσα έχει έντονη συμπτωματολογία θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα αντιβιοτική αγωγή. Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται είναι ο συνδυασμός αμοξυκιλλίνης και κλαβουλανικού οξέως και οι κεφαλοσπορίνες πρώτης γενιάς. Σε περίπτωση υπερευαισθησίας στην πενικιλλίνη συνίσταται η κλιδαμυκίνη. Σε περίπτωση υποτροπιάζουσας, άτυπης και σοβαρής μαστίτιδας λαμβάνεται δείγμα μητρικού γάλακτος για καλλιέργεια και αντιβιόγραμμα.

Η πρόληψη της μαστίτιδας βασίζεται στη σωστή διαχείριση του θηλασμού:

- Σωστή τοποθέτηση και προσκόλληση του βρέφους
- Συχνό τάϊσμα
- Εκμάθηση άμελξης με το χέρι ή με το θήλαστρο
- Άμεση επισήμανση από την μητέρα για την εμφάνιση συμπτωμάτων

Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη αντιμετώπιση της μαστίτιδας προλαμβάνουν τον πρόωρο απογαλακτισμό και την εμφάνιση αποστήματος.

Στη Μαιευτική Κλινική του ΜΗΤΕΡΑ, τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της γαλουχίας, αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά χάρη στο εκπαιδευμένο προσωπικό σε θέματα Μητρικού Θηλασμού . Γι΄ αυτό το σκοπό λειτουργεί το Εξωτερικό Ιατρείο Μητρικού Θηλασμού όπου οι μαίες της Ομάδας Μητρικού Θηλασμού δέχονται έκτακτα αλλά και προγραμματισμένα ραντεβού για βοήθεια στο μητρικό θηλασμό. Επίσης, προσφέρεται βοήθεια κατ’ οίκον από εξειδικευμένες μαίες στα θέματα μητρικού θηλασμού καλώντας στο 1051. Τέλος, λειτουργεί χωρίς χρέωση η τηλεφωνική γραμμή για βοήθεια στο θηλασμό καλώντας στο 210 686 9000.