Από ποια ηλικία πρέπει να ξεκινά o προληπτικός έλεγχος του μαστού

Στην Ελλάδα η συχνότητα του έχει αυξηθεί σημαντικά και υπολογίζονται σε 4.500 νέες περιπτώσεις ετησίως. Μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, ενώ πιο συχνός είναι σε γυναίκες ηλικίας άνω των 60, αν και περίπου το ένα τέταρτο των γυναικών είναι ηλικίας κάτω των 50. Παρόλα αυτά, χάρη στην ενημέρωση, στην πρόοδο της τεχνολογίας και της επιστήμης, η θνησιμότητα από τον καρκίνο του μαστού διαρκώς μειώνεται. Συνειδητοποιούμε λοιπόν πόσο απαραίτητος είναι ο προληπτικός έλεγχος του μαστού καθώς και η έγκαιρη διάγνωσή του.

Υπάρχουν διάφορες κατευθυντήριες οδηγίες από διαφορετικές χώρες για το πότε και το πώς θα πρέπει να αρχίζει ο έλεγχος του μαστού. Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας, από το σύνολο του επιστημονικού χώρου, επικρατεί η γραμμή ότι μία κοπέλα θα πρέπει να αρχίζει την εξέταση του μαστού από τα 20 της χρόνια. Από την ηλικία των 20 μέχρι την ηλικία των 40 η αυτοεξέταση του μαστού και ο υπερηχογραφικός έλεγχος αποτελούν τον τρόπο εξέτασης του μαστού. Στην ηλικία των 35 μπορεί η γυναίκα να υποβληθεί σε μία μαστογραφία αναφοράς και μετά τα 40 έτη κάθε χρόνο πρέπει να υποβάλλεται σε μία μαστογραφία μέχρι την ηλικία των 70. Η μαστογραφία κάτω από την ηλικία των 40 δεν έχει ένδειξη καθώς οι μαστοί είναι πιο πυκνοί.

Η μαστογραφία πρέπει πάντα να συνοδεύεται από κλινικό έλεγχο καθώς υπάρχει η περίπτωση μόνη της να μην εντοπίσει κάποιον όγκο. Από μελέτες μεγάλων πληθυσμών φάνηκε ότι η εφόσον η μαστογραφία γίνεται τακτικά, η θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού μειώνεται έως και 45%. Η ψηφιακή μαστογραφία φαίνεται να υπερτερεί της συμβατικής γιατί έχει μικρότερη δόση ακτινοβολίας ενώ παίρνει περισσότερες λήψεις από κάθε μαστό. Επιπλέον δίνει εικόνα μεγαλύτερης ευκρίνειας.

Ο έλεγχος του μαστού πρέπει να πραγματοποιείται στην πρώτη φάση του καταμήνιου κύκλου της γυναίκας, δηλαδή 7-10 ημέρες μετά την έναρξη της περιόδου της (στην εμμηνόπαυση γίνεται οποιαδήποτε ημέρα). Η γυναίκα μπορεί να εξεταστεί είτε σε όρθια είτε σε καθιστή θέση, μπροστά από καθρέπτη (ζητήστε από τον θεράποντα ιατρό να σας δείξει την τεχνική αυτοεξέτασης). Κατά τη διάρκεια της αυτοεξέτασης οποιαδήποτε ψηλαφητή διόγκωση από την ίδια τη γυναίκα ή αλλαγή στη χροιά και την υφή του δέρματος του μαστού αποτελεί λόγο επίσκεψης στον ιατρό της. Επίσης οποιουδήποτε χρώματος εκροή υγρού από τη θηλή είναι λόγος αναφοράς στον ιατρό.Όταν μάλιστα υπάρχει κληρονομικότητα για καρκίνο του μαστού ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να γίνεται με μαγαλύτερη συνέπεια. Επιπλέον καλό είναι να πραγματοποιείται ο έλεγχος για κάποια μετάλλαξη των ογκογονιδίων BRCA-1 και BRCA-2. Γυναίκες οι οποίες έχουν την μετάλλαξη για τα συγκεκριμένα γονίδια αν υποβληθούν σε μαστεκτομή μειώνεται ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά 95%.

Ασφαλώς ανάλογα τα αποτελέσματα των παραπάνω εξετάσεων σήμερα είμαστε σε θέση να διαθέτουμε και άλλες εξετάσεις, τις οποίες μπορεί να ζητήσει ο ιατρός για την καλύτερη αντιμετώπιση του περιστατικού, όπως η μαγνητική, η ultra fast μαγνητική, η ψηφιακή μαστογραφία, η ελαστογραφία, η βιοψία κ.ά.

Φαίνεται πάντως πως εκτός από την κληρονομικότητα, ρόλο στην εμφάνιση του καρκίνου του μαστού παίζει και το λεγόμενο “lifestyle”. Κάποιοι απλοί κανόνες πρόληψης αποτελούν η σωστή διατροφή (αποφυγή των κορεσμένων λιπών, κατανάλωση φυτικών ινών), η άσκηση και αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι είναι πολύ σημαντικό η ίδια η γυναίκα να ενημερωθεί και να έχει ένα πλάνο όσον αφορά στον προληπτικό έλεγχο του μαστού, πάντα σε επικοινωνία με τον ιατρό της.

Θανάσης Παπανικολάου, μαιευτήρας- γυναικολόγος