Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του μαστού- 4.500 νέα περιστατικά κάθε χρόνο στη χώρα μας

Η έγκαιρη διάγνωση και η ανάγκη για πρόληψη είναι πιο επιτακτική καθώς ο καρκίνος αυτός είναι θεραπεύσιμος, αν ανιχνευθεί σε αρχικό στάδιο, σε περίπου 97% των γυναικών. Ορισμένοι αριθμοί δίνουν τη κοινωνική διάσταση του καρκίνου του μαστού. Στις ΗΠΑ το 2004 οι νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού στις γυναίκες ήταν 217.000 περίπου. Σήμερα, στη χώρα αυτή ζουν περισσότερες από δύο εκατομμύρια γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Στην Ελλάδα αναφέρονται 4.500 περίπου νέες περιπτώσεις το χρόνο, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της. Σε παγκόσμιο επίπεδο περίπου 1.500.000 γυναίκες παθαίνουν καρκίνο του μαστού και 300.000 από αυτές πεθαίνουν, αποτελώντας την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες ηλικίας μεταξύ 40 και 45 ετών. Ωστόσο, οι μέθοδοι διάγνωσης και θεραπείας έχουν εξελιχθεί τόσο, ώστε να είναι δυνατή η διάγνωση της νόσου σε πρώιμο στάδιο, τότε που μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία.

Δυστυχώς, ελάχιστα είναι γνωστά σχετικά με τα αίτια που προκαλούν καρκίνο του μαστού, παρά το γεγονός ότι έχουν εντοπιστεί αρκετοί παράγοντες κινδύνου. Όταν λέμε ότι ένα άτομο κινδυνεύει περισσότερο να εμφανίσει καρκίνο ή ότι έχει έναν παράγοντα κινδύνου, σημαίνει ότι πιθανόν να έχει κάποιο βαθμό ευπάθειας στην ανάπτυξη της νόσου. Η ηλικία για παράδειγμα, είναι ένας παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του μαστού, όσο μεγαλύτερη είναι μια γυναίκα, τόσο ψηλότερος είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι οι παράγοντες κινδύνου δεν προβλέπουν με βεβαιότητα αν μια γυναίκα θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού. Αρκετές γυναίκες που έχουν όλους τους παράγοντες κινδύνου δεν θα εκδηλώσουν τη νόσο, ενώ άλλες χωρίς γνωστό παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνο του μαστού θα εμφανίσουν τελικά τη νόσο.

Ωστόσο, το να γνωρίζει μια γυναίκα ότι έχει μερικούς παράγοντες κινδύνου μπορεί να τη βοηθήσει να είναι περισσότερο προσεκτική σχετικά με την πραγματοποίηση τακτικών ελέγχων με μαστογραφία ή ακόμη να πάρει μέτρα για τη μείωση του κινδύνου, διότι πολύ από αυτούς μπορούν να τροποποιηθούν ή να ελεγχθούν. Στον παρακάτω πίνακα, μπορείτε να δείτε αναλυτικά τους παράγοντες κινδύνου και τις επεξηγήσεις τους.

Παράγοντες κινδύνου που μπορούν να αλλάξουν:
• Φύλο
• Ηλικία
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού, ιδιαίτερα σε συγγενή 1ου βαθμού που νόσησε σε νεαρή ηλικία
• Γνωστή μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1 και BRCA2
• Μικρή ηλικία εμμηνόπαυσης
• 'Ατυπες αλλοιώσεις των ιστών του μαστού ή το λοβιακό μη διηθητικό νεόπλασμα
• Προηγούμενος καρκίνος στον ένα μαστό στο παρελθόν
• Προηγούμενη ακτινοθεραπεία στο θώρακα για άλλο νόσημα
• Ατεκνία
• Πρώτη κύηση σε ηλικία πάνω από τα 35 έτη
• Μακροχρόνια χρήση θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης
• Μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ
• Παχυσαρκία
• Καθιστική ζωή
Αρκετές γυναίκες που έχουν όλους τους παράγοντες κινδύνου δεν θα εκδηλώσουν τη νόσο, ενώ άλλες, χωρίς γνωστό παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, θα εμφανίσουν τελικά τη νόσο

Συμπτώματα
Στα αρχικά στάδια, ο καρκίνος του μαστού δεν παρουσιάζει σημάδια ή συμπτώματα. Τονίζεται ότι ο καρκίνος του μαστού, σε αρχικά τουλάχιστον στάδια, δεν προκαλεί πόνο. Αργότερα μπορεί να εμφανιστεί ένα ψηλαφητό μόρφωμα στον μαστό ή διόγκωση των μασχαλιαίων λεμφαδένων. Ακόμα, μπορεί να εμφανιστεί αλλαγή στο χρώμα του δέρματος ή καθήλωση του δέρματος ή της θηλής του μαστού (εισολκή θηλής). Τέλος, μπορεί να εμφανιστεί υγρό από τη θηλή του μαστού (έκκριμα), που δεν σημαίνει κατ'Α ανάγκην ότι η γυναίκα έχει καρκίνο του μαστού, αφού και άλλες μη κακοήθεις καταστάσεις προκαλούν το ίδιο εύρημα. Αν η γυναίκα δεν δώσει σημασία στα παραπάνω αναφερθέντα συμπτώματα τότε μπορεί να εμφανίσει σημάδια προχωρημένης νόσου, όπως θερμό και ερυθρό μαστό (φλεγμονώδης καρκίνος), πόνους στα οστά, μεγάλη διόγκωση (block) λεμφαδένων στη μασχάλη κ.α. Τονίζεται ιδιαίτερα η μεγάλη αξία της προληπτικής τακτικής εξέτασης των μαστών με μαστογραφία σε γυναίκες μετά τη κλιμακτήριο που δεν παρουσιάζουν σημάδια ή συμπτώματα της νόσου.

Διάγνωση
Ο καρκίνος του μαστού δεν προλαμβάνεται ακόμα πρωτογενώς, μιας και δεν ξέρουμε τον ενοχοποιητικό παράγοντα για τη δημιουργία του, αλλά δευτερογενώς, δηλαδή με την έγκαιρη διάγνωση, εάν είναι δυνατόν πριν ακόμα γίνει ψηλαφητός ή δώσει συμπτώματα. Η θεραπεία του καρκίνου του μαστού ανιχνεύεται έγκαιρα έχει πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα για ίαση και καλύτερη πορεία. Η δευτερογενής πρόληψη του καρκίνου του μαστού περιλαμβάνει:

α. Την αυτοεξέταση του μαστού από την ίδια την γυναίκα
β. Την κλινική εξέταση του μαστού από τον γιατρό
γ. Τη μαστογραφία και τις άλλες απεικονιστικές εξετάσεις

Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού αρχίζει όταν μια γυναίκα ή ο ίδιος ο γιατρός της ανακαλύπτει μια μάζα στο μαστό ή με τη ψηλάφηση ή με μαστογραφία. Ακολουθούν διάφορες εξετάσεις για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Η μαστογραφία (όταν δεν έχει γίνει), αποτελεί τη βασική απεικονιστική εξέταση των μαστών. Το υπερηχογράφημα μαστών, έχει περιορισμένη αξία και βοηθάει κυρίως στη διαφορική διάγνωση ανάμεσα σε ένα συμπαγή όγκο και μια κύστη γεμάτη υγρό.
Υπάρχουν τέσσερις τρόποι να διαγνωστεί σωστά κατά πόσον η μάζα στον μαστό είναι καλοήθης ή κακοήθης.
α. Κυτταρολογική βιοψία
β. Ιστολογική βιοψία με βελόνη
γ. Στερεοτακτική βιοψία
δ. Ανοιχτή χειρουργική βιοψία

Οι πρώτες τρεις βιοψίες μπορούν να γίνουν και εκτός νοσοκομείου, ενώ η ανοιχτή χειρουργική βιοψία γίνεται στο χειρουργείο.
Η θεραπεία έχει ως αρχικό στόχο της την αφαίρεση της ορατής νόσου. Το πρώτο βήμα λοιπόν στην αντιμετώπιση της νόσου είναι συνήθως η εγχείρηση. Το είδος της εγχείρησης θα συζητήσει ο Χειρουργός με την ασθενή. Μετά την εγχείρηση και με βάση ορισμένα στοιχεία που θα προκύψουν κυρίως από την ιστολογική εξέταση μπορεί στη συνέχεια να χρειασθεί Ακτινοθεραπεία, Χημειοθεραπεία, Ορμονοθεραπεία.

Τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη στην επιλογή της μετεγχειρητικής θεραπείας είναι το μέγεθος και η διαφοροποίηση του όγκου, η ύπαρξη ορμονικών υποδοχέων, το αποτέλεσμα της εξέτασης του Ηer2/neu και η γενική κατάσταση της υγείας, το ιστορικό εμμηνόπαυσης, κ.α.

Μετεγχειρητική Θεραπεία
Η μετεγχειρητική θεραπεία περιλαμβάνει την Ακτινοθεραπεία, τη Χημειοθεραπεία και την Ορμονοθεραπεία. Έχει ως σκοπό να καταστρέψει κακοήθη κύτταρα που ενδεχομένως έχουν μείνει στο σώμα μετά από την εγχείρηση και να αποτρέψει την επανεμφάνιση της νόσου.

Ακτινοθεραπεία
Ακτινοθεραπεία χορηγείται ως συμπλήρωμα των "συντηρητικών" χειρουργικών επεμβάσεων, όπως η ογκεκτομή ή η μερική μαστεκτομή, καθώς και σε ορισμένες περιπτώσεις μετά από ριζική μαστεκτομή όταν υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι. Σε ορισμένες περιπτώσεις χορηγείται επίσης προεγχειρητικά με σκοπό να ελαττώσει το μέγεθος ενός μεγάλου όγκου. Η ακτινοθεραπεία έχει ορισμένες πιθανές παρενέργειες τις οποίες πρέπει να γνωρίζει μια γυναίκα και να συζητήσει με τον Ακτινοθεραπευτή πριν αρχίσει θεραπεία. Οι παρενέργειες αυτές περιορίζονται με την πρόοδο της τεχνολογίας.
Χημειοθεραπεία
Η Χημειοθεραπεία καταστρέφει κύτταρα που έχουν μ μεταναστεύσει από τον αρχικό όγκο. Χορηγείται συνήθως ενδοφλεβίως σε κύκλους και η χορήγησή της δεν απαιτεί εισαγωγή σε Νοσοκομείο. Σε ορισμένες περιπτώσεις η Χημειοθεραπεία χορηγείται και σε προεγχειρητικά και ονομάζεται εισαγωγική Χημειοθεραπεία. Υπάρχουν αρκετά φάρμακα χρήσιμα στη θεραπεία του καρκίνου μαστού και χορηγούνται συνήθως σε συνδυασμούς 2 ή 3 φαρμάκων. Η Χημειοθεραπεία έχει αρκετές παρενέργειες κυρίως από το αίμα, το γαστρεντερικό σωλήνα και τα μαλλιά. Οι παρενέργειες κυρίως από το αίμα, το γαστρεντερικό σωλήνα και τα μαλλιά. Οι παρενέργειες αυτές σήμερα περιορίζονται σε μεγάλο βαθμό και είναι γενικά παροδικές.
Ορμονοθεραπεία
Εάν οι υποδοχείς των ορμονών είναι θετικοί μπορεί να χρησιμοποιηθεί Ορμονοθεραπεία μόνη ή σε συνδυασμό με Χημειοθεραπεία και /ή Ακτινοθεραπεία. Συνήθως χορηγείται Ταmoxifen, που ονομάζεται συχνά ανιοιστρογόνο, για πέντε χρόνια. Πρόσφατα χρησιμοποιούνται επίσης φάρμακα που ονομάζονται αναστολείς της αρωματάσης, είτε στη θέση του Ταmoxifen ή διαδοχικά. Η Ορμονοθεραπεία χορηγείται συνήθως από το στόμα και έχει λιγότερες παρενέργειες από τη Χημειοθεραπεία. Μπορεί όμως να προκαλέσει και αυτή σε λίγες περιπτώσεις σημαντικές παρενέργειες και γι' αυτό χρειάζεται ιατρική παρακολούθηση κατά τη χορήγησή της.
Παρακολούθηση
Ο Γιατρός θα συστήσει μετά την εγχείρηση ένα πρόγραμμα περιοδικού κλινικό-εργαστηριακού ελέγχου που στηρίζεται σε ορισμένες γενικά αποδεκτές προδιαγραφές και συγχρόνως εξατομικευμένα.
Γενικευμένος Καρκίνος Μαστού
Οι μεταστάσεις του καρκίνου του μαστού αντιμετωπίζονται με εγχείρηση, Ακτινοθεραπεία και κυρίως με Ορμονοθεραπεία και Χημειοθεραπεία. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μεγάλη πρόοδος και στην Ορμονοθεραπεία και στη Χημειοθεραπεία. Νεότερα θεραπευτικά μέσα, όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα έχουν επίσης προστεθεί στην καθημερινή πράξη. Πολλά άλλα φάρμακα, που δεν έχουν αντικαρκινική δράση μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με τη Χημειοθεραπεία ή Ορμονοθεραπεία και να προσφέρουν σημαντική βοήθεια. Ο γενικευμένος καρκίνος μαστού μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να θεωρηθεί μια χρόνια νόσος, της οποίας η αντιμετώπιση κάθε χρόνο βελτιώνεται.

Ενημερωθείτε για τον Καρκίνο του Μαστού από το Αλμα Ζωής www.almazois.gr