Πνευμονία στα Παιδιά: Τι είναι και πως αντιμετωπίζεται;

Γράφει η κα. Μόνικα Τσαρτσάλη, Παίδιατρος – Πνευμονολόγος, Επιστημονική Σύμβουλος Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

Η πνευμονία μπορεί να προκληθεί από βακτήρια ή ιούς. Στα παιδιά που είναι μεγαλύτερα των 5 ετών είναι συνήθως βακτηριακή, ενώ στα βρέφη και τα μικρότερα των 5 ετών παιδιά είναι συχνότερα ιογενής. Μπορεί να είναι λοβώδης (όταν αφορά έναν ή περισσότερους λοβούς του πνεύμονα) ή να αφορά βρογχοπνευμονικά τμήματα και των δύο πνευμόνων (βρογχοπνευμονία). 10-15% των παιδιών με λοίμωξη κατώτερου αναπνευστικού έχουν πνευμονία.

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι της πνευμονίας;
Υπάρχουν 3 κύριοι τύποι πνευμονίας

1. Βακτηριακή πνευμονία: προκαλείται από βακτήρια με συχνότερο τον πνευμονιόκοκκο. Άλλα βακτήρια είναι ο group B στρεπτόκοκκος (πιο συχνός στα νεογνά), ο σταφυλόκοκκος aureus και ο group A στρεπτόκοκκος (πιο συχνός στα παιδιά>5 ετών).
Η βακτηριακή πνευμονία έχει συνήθως απότομη έναρξη. Τα παιδιά παρουσιάζουν πυρετό (συνήθως με ρίγος), βήχα (συνήθως παραγωγικό), πόνο στο στήθος ή την κοιλιά, εμέτους ή διάρροιες, μειωμένη όρεξη, εύκολη κόπωση.

2. Ιογενής πνευμονία: προκαλείται από ιούς στους οποίους περιλαμβάνονται ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), ιοί της παραγρίππης, ιοί της γρίπης και ο αδενοιός. Τα πρώιμα συμπτώματα της ιογενούς πνευμονίας είναι τα ίδια με εκείνα της βακτηριακής πνευμονίας. Ωστόσο, στην ιογενή πνευμονία η συμπτωματολογία μπορεί να είναι πιο ήπια και συχνά ο βήχας συνοδεύεται από συριγμό. Οι ιογενείς πνευμονίες μπορεί να επιπλακούν στην πορεία τους από κάποιο μικρόβιο και η λοίμωξη να γίνει μεικτή.

3. Μυκοπλασματική πνευμονία: προκαλείται από το μυκόπλασμα έναν μικροοργανισμό που προκαλεί μία ήπια εκτεταμένη συνήθως πνευμονία που αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες, με μία επικράτηση στα παιδιά σχολικής ηλικίας. Τα συμπτώματα της μυκοπλασματικής πνευμονίας χαρακτηρίζονται από την εμφάνιση βήχα και πυρετού χωρίς συνήθως συμπωματολογία από το ανώτερο αναπνευστικό, καθώς και επίμονου βήχα που μπορεί να διαρκεί 3- 4 εβδομάδες.

Πώς τίθεται η διάγνωση της πνευμονίας;

Η διάγνωση συνήθως τίθεται από τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού και τη φυσική εξέταση (ακρόαση πνευμόνων), αλλά μπορεί να απαιτηθούν για τη διάγνωση
- Ακτινογραφία θώρακος
- Εργαστηριακές εξετάσεις: Γενική αίματος, C αντιδρώσα πρωτεΐνη

Πώς θεραπεύεται η πνευμονία;

Η θεραπεία εξατομικεύεται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, τη βαρύτητα της πνευμονίας και την αιτιολογία της (βακτηριακή, ιογενής ή μυκοπλασματική).
Παιδιά σε επηρεασμένη γενική κατάσταση, βρέφη η παιδιά μικρής ηλικίας με αναπνευστική δυσχέρεια μπορεί να χρειαστούν θεραπευτική αντιμετώπιση στο νοσοκομείο.
Η πνευμονία βακτηριακής αιτιολογίας αντιμετωπίζεται με αντιβιοτική αγωγή. Η αντιβίωση δεν έχει θέση στην αντιμετώπιση ιογενούς πνευμονίας, αλλά μπορεί να απαιτηθεί σε περίπτωση που υπάρχουν ενδείξεις μεικτής λοίμωξης.

Πόσο σύντομα το παιδί θα αισθανθεί καλύτερα μετά την έναρξη αντιβιοτικής αγωγής;

Τα περισσότερα παιδιά μετά την έναρξη της αντιβιοτικής αγωγής ξεκινούν να αισθάνονται καλύτερα 2-3 ημέρες μετά. Όμως, μπορεί να έχουν αίσθημα κόπωσης και βήχα για μερικές εβδομάδες, κυρίως όταν η πνευμονία είναι ιογενής ή μυκοπλασματική.

Φροντίδα του παιδιού στο σπίτι

Απαιτείται ξεκούραση, ικανοποιητική σίτιση και ενυδάτωση. Δεν έχουν ένδειξη συνήθως φάρμακα που καταστέλλουν το βήχα. Είναι απαραίτητο να τηρηθούν αυστηρά οι οδηγίες χορήγησης της αντιβιοτικής αγωγής.
Απαιτείται επανεκτίμηση του παιδιού σε περίπτωση μη υποχώρησης των συμπτωμάτων 2 ημέρες μετά την έναρξη της αγωγής.

Υπάρχουν μέτρα πρόληψης της πνευμονίας;

Αυστηρή τήρηση κανόνων υγιεινής και καθαριότητας για τον περιορισμού του κινδύνου λοιμώξεων
Εμβολιασμός με το αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο και με το αντιγριπικό στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Η νόσηση από πνευμονία αυξάνει τον κίνδυνο επανεμφάνισης πνευμονίας;

Σε παιδιά που είναι ανοσολογικά επαρκή και δεν υπάρχει κάποια υποκείμενη ανατομική ανωμαλία ο κίνδυνος επανεμφάνισης πνευμονίας είναι ο ίδιος με εκείνον του γενικού πληθυσμού.

Στο νέο Τμήμα Αναπνευστικών & Αλλεργικών Παθήσεων του Παίδων ΜΗΤΕΡΑ παρέχει ολοκληρωμένη διαγνωστική προσέγγιση και αντιμετώπιση ασθενών με αναπνευστικά προβλήματα και αλλεργικό ή μη αλλεργικό υπόστρωμα, όπως το άσθμα, οι υποτροπιάζουσες βρογχίτιδες, οι υποτροπιάζουσες πνευμονίες, ο χρόνιος βήχας, οι βρογχεκτασίες, οι συγγενείς ανωμαλίες του αναπνευστικού, η πνευμονοπάθεια της προωρότητας, οι διάμεσες πνευμονοπάθειες κ.ά.

Παράλληλα στο Τμήμα διενεργείεται και τεστ ιδρώτα που αποτελεί την εξέταση εκλογής για την ανίχνευση ασθενών με Κυστική Ίνωση.