Η δυσμηνόρροια: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τους πόνους περιόδου

Ολίγη από ιστορία…

Ο «επίσημος» όρος, με τον οποίο αναφερόμαστε στους πόνους περιόδου είναι «δυσμηνόρροια». Η δυσμηνόρροια επηρεάζει τη ζωή πάρα πολλών γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.

Παραδοσιακά η δυσμηνόρροια αντιμετωπιζόταν ως ένα ελάσσονος σημασίας άλγος. Η εμφάνισή της μάλιστα αποδιδόταν σε συναισθηματικές διαταραχές, οι οποίες εθεωρείτο, πως ήταν «συνυφασμένες με τη γυναικεία ψυχοσύνθεση», ή με «έκλυτη» ζωή χαρακτηριζόμενη από σεξουαλική ελευθεριότητα.

Πλέον τα επιστημονικά στοιχεία, που διαθέτουμε και έχουν προκύψει από πληθώρα μελετών, μας έχουν κάνει να αναθεωρήσουμε τις απόψεις αυτές.

Ποια είναι τα είδη δυσμηνόρροιας;

Διακρίνουμε δύο κατηγορίες δυσμηνόρροιας:

• Την πρωτοπαθή
• Τη δευτεροπαθή

Τι είναι η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια;

Πρωτοπαθής ονομάζεται η «κοινή» δυσμηνόρροια, η οποία δεν προκαλείται από συγκεκριμένη παθολογία.

Ο πόνος ξεκινάει συνήθως ξεκινάει 24 με 48 ώρες πριν ή με την έναρξη αυτής καθαυτής της εμμηνορρυσίας.

Το άλγος εντοπίζεται πιο συχνά στο υπογάστριο (χαμηλά στην κοιλιά), ενώ κάποιες γυναίκες αναφέρουν πόνο και στην οσφύ ή στους γλουτούς. Η διάρκεια του πόνου κυμαίνεται από 12 έως και 72 ώρες και ενδέχεται να συνοδεύεται από ναυτία, έμετο, καταβολή ή ακόμα και διάρροια.

Συχνά η ένταση του πόνου στην πρωτοπαθή δυσμηνόρροια παρουσιάζει μία κάμψη όσο η γυναίκα μεγαλώνει, ενώ μετά τον τοκετό τα συμπτώματα μπορεί να αμβλυνθούν σημαντικά ή ακόμα και να εξαφανισθούν.

Τι είναι η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια;

Δευτεροπαθής ονομάζεται η δυσμηνόρροια, όταν η εμφάνισή της συνδέεται με κάποια υποκείμενη παθολογία.

Πόσο συχνή είναι η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια;

Η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια παρουσιάζεται συνήθως σε νεαρές γυναίκες εντός τριών ετών από την εμμηναρχή (την έναρξη της περιόδου).

Φαίνεται πως η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια εμφανίζεται σε περισσότερες από τις μισές γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Τα ποσοστά των γυναικών, οι οποίες αναφέρουν πόνους κατά την περίοδο κυμαίνονται από 29% - 44% ανάλογα με την μελέτη, ενώ έχουν αναφερθεί και ποσοστά, που αγγίζουν ακόμα και το 90% σε γυναίκες από 18 – 45 ετών.

Πόσο η δυσμηνόρροια επηρεάζει τη ζωή της γυναίκας;

Κάποιες γυναίκες αντιλαμβάνονται τη δυσμηνόρροια ως μία αναμενόμενη και απλή ενόχληση, η οποία δεν παρεμποδίζει ουσιαστικά την καθημερινότητά τους. Υπάρχουν όμως και γυναίκες, των οποίων η καθημερινότητα διαταράσσεται σημαντικά από τους πόνους κατά τη διάρκεια της περιόδου.

Φαίνεται μάλιστα, πως η σύνδεση της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας με την απουσία από την εργασία ή το σχολείο δεν έχει εκτιμηθεί σε όλη της την έκταση.

Σε μία μεγάλη μελέτη, η οποία περιέλαβε γυναίκες με μόρφωση πανεπιστημιακού επιπέδου, το 42% των γυναικών αυτών ανέφερε πως αναγκάστηκε να αναστείλει κάποια δραστηριότητα, λόγω των έντονων συμπτωμάτων σε τουλάχιστον μία περίπτωση. Πλήθος μελετών σε δείγματα νεαρών γυναικών ανέφεραν υψηλά ποσοστά απουσίας από την εργασία ή από το σχολείο, τα οποία κυμαίνονταν από 34% - 50%.

Ποιες γυναίκες είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν πρωτοπαθή δυσμηνόρροια;

Η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια παρουσιάζεται συχνότερα σε γυναίκες που:

• είχαν για πρώτη φορά περίοδο πριν από τη συμπλήρωση των 12 ετών.
• αναφέρουν εμμηνορρυσία με μεγάλη διάρκεια και ροή.

Άλλοι παράγοντες, που έχουν συνδεθεί με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης Δυσμηνόρροιας είναι:

• το κάπνισμα
• η κληρονομικότητα (είναι πιο πιθανό μια γυναίκα να παρουσιάσει δυσμηνόρροια, αν το ίδιο πρόβλημα ανέφερε και η μητέρα της)
• παχυσαρκία και υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος (τα στοιχεία είναι αντικρουόμενα)

Γιατί εμφανίζεται η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια;

Ο όρος «πρωτοπαθής» κατ’ ουσίαν σημαίνει, πως δεν γνωρίζουμε τα ακριβή υποκείμενα αίτια κάποιας παθολογικής οντότητας, στην προκειμένη περίπτωση της δυσμηνόρροιας.

Εντούτοις, έχει παρατηρηθεί, πως το ενδομήτριο (ο ιστός, που καλύπτει την ενδομητρική κοιλότητα) των γυναικών, που αναφέρουν πρωτοπαθή δυσμηνόρροια παρουσιάζει αυξημένη συγκέντρωση σε μία κατηγορία ουσιών, οι οποίες ονομάζονται προσταγλανδίνες.

Οι προσταγλανδίνες προκαλούν συσπάσεις της μήτρας. Οι έντονες συσπάσεις της μήτρας είναι δυνατόν να προκαλέσουν συμπίεση των αιμοφόρων αγγείων της μήτρας, διακόπτοντας παροδικά την αιμάτωσή της. Η παροδική διακοπή της αιμάτωσης της μήτρας φαίνεται πως είναι και το αίτιο του πόνου.

Πώς γίνεται η διάγνωση της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας;

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες εξετάσεις, οι οποίες επιβεβαιώνουν τη διάγνωση της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας. Όταν μια γυναίκα με δυσμηνόρροια επισκεφθεί τον ιατρό μετά τη λήψη λεπτομερούς γυναικολογικού ιστορικού, υποβάλλεται σε κλινική εξέταση καθώς και σε απεικονιστικό έλεγχο δια υπερηχογραφήματος, ώστε να αποκλεισθούν αιτίες δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας. Ενδεχομένως, να ζητηθεί και καλλιέργεια κολπικού υγρού.

Εκ των αποτελεσμάτων των αρχικών αυτών εξετάσεων αξιολογείται η σκοπιμότητα υποβολής της γυναίκας σε περαιτέρω έλεγχο. Επομένως, η διάγνωση πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας γίνεται δια του αποκλεισμού της ύπαρξης αιτίων δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας.

Πώς αντιμετωπίζεται η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια;

Φαρμακευτική αγωγή

Η φαρμακευτική αγωγή πρώτης γραμμής, η οποία χορηγείται σε γυναίκες με πρωτοπαθή δυσμηνόρροια περιλαμβάνει παυσίπονα αντιφλεγμονώδη και σπασμολυτικά. Μάλιστα η θεραπεία αυτή καθίσταται αποτελεσματικότερη, αν η λήψη της ξεκινήσει μία ημέρα πριν από την αναμενόμενη έναρξη της εμμηνορρυσίας και της δυσμηνόρροιας.

Σε γυναίκες, των οποίων ο πόνος ανθίσταται στη θεραπεία με παυσίπονα, ενδέχεται να χορηγηθούν αντισυλληπτικά δισκία ή δισκία προγεστερόνης.

Χρήση ζεστών επιθεμάτων

Κάποιες γυναίκες ανακουφίζονται από τους πόνους περιόδου με την τοποθέτηση ζεστών επιθεμάτων στη κατώτερη κοιλιακή χώρα.

Φυσικά η χρήση των ζεστών επιθεμάτων είναι σημαντικό να γίνεται με προσοχή, γιατί εσφαλμένη τοποθέτησή τους ενδέχεται να προκαλέσει έγκαυμα. Για το λόγο αυτό τα επιθέματα δεν πρέπει να έρχονται σε άμεση επαφή με το δέρμα, αλλά να τοποθετούνται πάνω από τα ρούχα, ακόμα και τότε όμως, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για περισσότερα από 20 λεπτά, ενώ σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Συμπληρώματα διατροφής

Υπάρχουν μελέτες, οι οποίες συνδέουν την ανακούφιση από τους πόνους περιόδου με τη χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής. Η χορήγηση βιταμίνης Ε, Β1 και Β6 καθώς και η κατανάλωση Ω3 πολυακόρεστων και η χορήγηση μαγνησίου, φαίνεται πως σε μερικές περιπτώσεις αμβλύνουν τα συμπτώματα της Δυσμηνόρροιας.

Παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής

Η σωματική άσκηση σε αρκετές περιπτώσεις έχει ευεργετική επίδραση στην αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας.

Η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια έχει συνδεθεί και με το άγχος. Έτσι ασχολίες, οι οποίες μειώνουν την ψυχολογική πίεση, ενδέχεται να δράσουν ευεργετικά στην αντιμετώπιση των πόνων περιόδου.

Σημαντική είναι και η αποχή από την κατανάλωση οινοπνεύματος και από το κάπνισμα. Οι δύο αυτές συνήθειες συχνά επιδεινώνουν την δυσμηνόρροια.

Πόσο συχνή είναι η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια;

Η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί σε γυναίκες, των οποίων το ηλικιακό φάσμα εκτείνεται από τα 30 μέχρι τα 45 έτη.

Ποιες παθολογίες ενδέχεται να προκαλέσουν δευτεροπαθή δυσμηνόρροια;

• Ενδομητρίωση (χαρακτηρίζεται από τον εντοπισμό ενδομητρικού ιστού εντός της ενδομητρικής κοιλότητας)
• Αδενομύωση (χαρακτηρίζεται από τον εντοπισμό ενδομητρικού ιστού εντός του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας)
• Ινομυώματα
• Πολύποδες
• Συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας
• Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Πώς αντιμετωπίζεται η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια;

Σε γενικές γραμμές, η αντιμετώπιση της δευτεροπαθούς δυσμηνόρροιας συνδέεται με το αίτιο, που την προκαλεί. Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν κατά περίπτωση τόσο τη χειρουργική αντιμετώπιση, όσο και τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr

Διαβάστε επίσης:
Πόνοι περιόδου: Αίτια και αντιμετώπιση

Έντoνοι πόνοι περιόδου: Πώς να τους αντιμετωπίσετε

Τι μπορείς να κάνεις για να μην ταλαιπωρείσαι τις «δύσκολες» μέρες

Διώξτε με φυσικό τρόπο τους πόνους των «δύσκολων ημερών»