Τα κολπικά υγρά παράγονται κατά κύριο λόγο από τον τράχηλο (τραχηλική βλέννη). Χάρη σε αυτά ο κόλπος λιπαίνεται και προστατεύεται η υγεία του ιστού, που τον καλύπτει εσωτερικά και ονομάζεται κολπικό επιθήλιο.
Στην παραγωγή των κολπικών υγρών πλην του τραχήλου συμμετέχουν και μικροί αδένες, που εντοπίζονται στην είσοδο του κόλπου (αδένες του Skene και του Bartholin) καθώς και υγρά, που διαχέονται από τα τοιχώματα του κόλπου (διίδρωμα). Τα υγρά μάλιστα, που προέρχονται από τα τοιχώματα του κόλπου αυξάνονται κατά τη ερωτική διέγερση, προκειμένου να υποβοηθηθεί η διείσδυση του πέους στον κόλπο.
Πού παράγεται η τραχηλική βλέννη;
Εντός του ιστού, που καλύπτει το εσωτερικό του αυλού του τραχήλου της μήτρας (ονομάζεται ενδοτραχηλικός βλεννογόνος) εντοπίζονται μικροσκοπικά όργανα, που ονομάζονται αδένες. Τα όργανα αυτά παράγουν την τραχηλική βλέννη.
Τι σημαίνει «κατάλληλη» βλέννη;
Καταρχήν, ο όρος «κατάλληλη» βλέννη είναι μάλλον αδόκιμος (όχι «ιατρικός»), και σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται εναλλακτικά ο όρος «φιλική προς τα σπερματοζωάρια βλέννη» σε αντιδιαστολή μάλιστα με τον όρο «εχθρική βλέννη».
Όπως οι όροι αυτοί υποδηλώνουν, προκειμένου το σπερματοζωάριο να μπορέσει να «κολυμπήσει» και δια του τραχηλικού αυλού και να συνεχίσει την πορεία του προς το ωάριο, είναι απαραίτητο η εντός αυτού βλέννη να του επιτρέπει μία τέτοια «διαδρομή».
Πώς το σπερματοζωάριο φθάνει να «συναντήσει» το ωάριο;
Για να σχηματίσει κανείς μια εικόνα της πορείας του ωαρίου μέχρι να συναντήσει το ωάριο, χρειάζεται να γνωρίζει τη βασική ανατομία του γυναικείου γεννητικού συστήματος.
Στο παρακάτω σχεδιάγραμμα απεικονίζεται η βασική αυτή ανατομία:
- Η εκσπερμάτωση γίνεται εντός του κόλπου
- Τα σπερματοζωάρια, που περιέχονται στο σπέρμα, πρέπει να «διαβούν» το πρώτο τους εμπόδιο: τον τράχηλο
- Δια του τραχήλου εισέρχονται στην κοιλότητα της μήτρας
- Φθάνουν στις σάλπιγγες, εντός των οποίων πραγματοποιείται (αν εκεί υπάρχει ζων ωάριο) η γονιμοποίηση
- Το γονιμοποιημένο ωάριο ακολουθεί τις σάλπιγγες μέχρι την κοιλότητα της μήτρας, όπου και εμφυτεύεται και άρχεται η κύηση!
Η διάβαση του πρώτου «εμποδίου» στο ταξίδι του σπερματοζωαρίου – του τραχήλου – προϋποθέτει την ύπαρξη «κατάλληλης» κατάλληλης βλέννης εντός του αυλού του (εντός του σωλήνα, που βρίσκεται στο εσωτερικό του δηλαδή). Η βλέννη αυτή ονομάζεται τραχηλική βλέννη.
Πώς η «φιλική» βλέννη βοηθάει τη γονιμοποίηση του ωαρίου;
Η τραχηλική βλέννη όταν είναι «φιλική»:
- Υποβοηθά τη δίοδο των σπερματοζωαρίων από τον τράχηλο.
- «Προστατεύει» τα σπερματοζωάρια και ενδεχομένως παρατείνει και τη διάρκεια της ζωής τους (κανονικά αυτά επιβιώνουν περίπου 72 ώρες μετά την εκσπερμάτωση, ενώ η «φιλική» βλέννη ενδέχεται να παρατείνει τη ζωή τους μέχρι και τις 5 ημέρες).
- Λειτουργεί ως «φίλτρο» παρεμποδίζοντας τη δίοδο σπερματοζωαρίων, τα οποία δεν έχουν φυσιολογική μορφολογία ή παρουσιάζουν μειωμένη κινητικότητα.
Η τραχηλική βλέννη δεν είναι πάντα «φιλική» προς τα σπερματοζωάρια;
Για το μείζον μέρος του κύκλου η τραχηλική βλέννη είναι μάλλον «εχθρική» προς τα σπερματοζωάρια και λειτουργεί εν είδει προσκώμματος, εμποδίζοντας τη διάβασή τους και την είσοδό τους στην ενδομητρική κοιλότητα.
Η τραχηλική βλέννη προστατεύει εξάλλου τον τράχηλο από ενδεχόμενες φλεγμονές μικροβιακής αιτιολογίας με δύο διακριτούς μηχανισμούς:
- Περιέχει λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία αποτελούν τμήμα του ανοσοποιητικού συστήματος (του «αμυντικού» συστήματος δηλαδή) του οργανισμού.
- Λειτουργεί ως «πώμα» παρεμποδίζοντας την είσοδο εντός της ενδομητρικής κοιλότητας παθογόνων μικροβίων.
Κατ’ ουσίαν η τραχηλική βλέννη είναι «φιλική» προς τα σπερματοζωάρια, μόνο λίγο πριν αυτήν καθαυτήν την ωορρηξία, οπότε και είναι οι γόνιμες ημέρες της γυναίκας.
Πώς «υπαγορεύονται» οι αλλαγές στη σύσταση της τραχηλικής βλέννης κατά τη διάρκεια του κύκλου;
Η σύσταση της τραχηλικής βλέννης μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια του κύκλου της γυναίκας ανάλογα με τα ίδια ορμονικά ερεθίσματα, που ρυθμίζουν την έμμηνο ρύση.
Λίγο πριν την ωορρηξία από τις ωοθήκες παράγονται τα οιστρογόνα, τα οποία είναι ορμόνες, που προάγουν την αύξηση της παραγωγής της τραχηλικής βλέννης και την αλλαγή της σύστασής της, ώστε αυτή να γίνει «φιλική» προς τα σπερματοζωάρια.
Αντίθετα, μετά από την ωορρηξία η αύξηση της παραγωγής προγεστερόνης από τις ωοθήκες, προάγει την αλλαγή της σύστασης της τραχηλικής βλέννης, ώστε αυτή να αρχίσει να λειτουργεί ως εμπόδιο στη δίοδο των σπερματοζωαρίων («εχθρική» δηλαδή).
Σχηματικά θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τις εξής «φάσεις» της τραχηλικής βλέννης:
- Έμμηνος ρύση (εδώ δεν μπορούμε να ανιχνεύσουμε τραχηλική βλέννη, λόγω του αίματος και του αποπίπτοντος ιστούς)
- Στεγνή (ξηρή) ή κολλώδης
- Κρεμώδης
- Υδαρής
- Με υφή όμοια με αυτή, που έχει το ασπράδι του αβγού
- Ξανά στεγνή ή κολλώδης
- Μέχρι την επόμενη έμμηνο ρύση
Μπορούμε από την υφή της τραχηλικής βλέννης να καταλάβουμε, πότε είναι οι γόνιμες ημέρες;
Φαίνεται, πως όταν η βλέννη έχει υφή όμοια με αυτή, που έχει το ασπράδι του αβγού, τότε η γονιμότητα της γυναίκας είναι αυξημένη.
Πώς μπορώ να βελτιώσω την ποιότητα και την ποσότητα της βλέννης μου;
Στην αγορά μπορεί κανείς να βρει διάφορα βιταμινούχα συμπληρώματα διατροφής, οι παραγωγοί των οποίων διατείνονται, πως με τη λήψη τους βελτιώνεται η ποιότητα και η ποσότητα της τραχηλικής βλέννης. Εντούτοις, τα διαθέσιμα στοιχεία σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητά τους είναι μάλλον ελλιπή.
Φαίνεται όμως, πως ένας υγιεινός τρόπος ζωής βελτιώνει και την ποιότητα και την ποσότητα της τραχηλικής βλέννης. Έτσι φροντίστε να:
- Ενυδατώνεστε επαρκώς
- Καταναλώνετε φρούτα και λαχανικά
- Περιορίσετε (δεν χρειάζεται να διακόψετε τελείως) την καφεΐνη
- Μην καπνίζετε
- Να γυμνάζεστε
- Μην κάνετε υπερβολές με τις κολπικές πλύσεις
- Χρησιμοποιείτε κατάλληλα προϊόντα για τη φροντίδα της ευαίσθητης περιοχής
Ποιοι παράγοντες, άσχετοι με τις γόνιμες ημέρες, ενδέχεται να επηρεάσουν την υφή των κολπικών υγρών;
- Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (Οι ωοθήκες των γυναικών αυτών φαίνεται, πως παράγουν ορμόνες με – τρόπον τινά – μη ομαλό και προβλέψιμο τρόπο. Έτσι υπάρχει η πιθανότητα η τραχηλική βλέννη να «δείχνει» γόνιμες ημέρες, αλλά αυτό στην πραγματικότητα να μην ισχύει.)
- Διαταραχές της κολπικής χλωρίδας (στον κόλπο εντοπίζονται υπό φυσιολογικές συνθήκες «καλά» μικρόβια, που αποτελούν τη φυσική του χλωρίδα. Τα μικρόβια αυτά – γαλακτοβάκιλλοι – λειτουργούν ως «φρουροί» και προστατεύουν τον κόλπο από φλεγμονές, αν η σύσταση της χλωρίδας διαταραχθεί, ενδέχεται να επηρεαστεί η υφή της τραχηλικής βλέννης.)
- Κολπίτιδες και Τραχηλίτιδες (φλεγμονές του τραχήλου και του κόλπου μικροβιακής ή άλλης αιτιολογίας)
- Χειρουργικές επεμβάσεις στον τράχηλο
- Κολπικές πλύσεις
- Η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων
- Η εμμηνόπαυση
- Ο θηλασμός
- Ο διαβήτης
Πότε τα κολπικά υγρά ενδέχεται να συνδέονται με κολπίτιδα;
Υπό φυσιολογικές συνθήκες τα κολπικά υγρά είναι άοσμα και άχρωμα.
Αν τα κολπικά υγρά έχουν χρώμα (πράσινο, κίτρινο κ.λπ.) ή αν είναι λευκά (σαν τυρί ή γιαούρτι) και έχουν μέσα τους μικρά κομμάτια ιστού (σαν «πετσάκια») και είναι δύσοσμα, τότε ενδεχομένως να έχετε προσβληθεί από κολπίτιδα ή τραχηλίτιδα. Στην περίπτωση αυτή εξάλλου η εμφάνιση των υγρών συνδέεται και με άλλα συμπτώματα όπως:
- Αίσθημα καύσου (η ευαίσθητη περιοχή «καίει»)
- Αίσθημα κνησμού (φαγούρα)
- Βάρος χαμηλά στην κοιλιά
- Δυσπαρευνία (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή)
Τότε θα χρειαστεί να ενημερωθεί ο ιατρός σας, προκειμένου να υποβληθείτε σε κλινική εξέταση, κατά τη διάρκεια της οποίας ενδέχεται να ληφθεί δείγμα του κολπικού υγρού. Θα ακολουθήσει καλλιέργεια του κολπικού υγρού, ώστε να εντοπισθεί ο μικροβιακός παράγων ή ο μύκητας, που ευθύνεται για την κολπίτιδα, ώστε να σας χορηγηθεί η κατάλληλη αγωγή.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr
Διαβάστε επίσης:
Λευκά κολπικά υγρά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Κολπικά υγρά: Τι σημαίνουν οι αλλαγές στην απόχρωση και τη σύστασή τους;
