Ωκυτοκίνη: Γιατί είναι σημαντική για το θηλασμό;

Τι είναι η Ωκυτοκίνη;

Η Ωκυτοκίνη είναι μία ορμόνη, που παράγεται σε μία εξειδικευμένη περιοχή του εγκεφάλου, η οποία ονομάζεται Υποθάλαμος.

Ο Υποθάλαμος, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα γειτνιάζει με μία άλλη περιοχή του εγκεφάλου, που ονομάζεται Υπόφυση. Οι δύο αυτές περιοχές βρίσκονται σε στενή σύνδεση μεταξύ τους μέσω νεύρων και αγγείων. Η Ωκυτοκίνη μεταφέρεται μέσω των αγγείων αυτών από τον Υποθάλαμο στην Υπόφυση, από την οποία και τελικώς εκκρίνεται, ώστε να δράσει στο σώμα.

Σημαντικές δράσεις της Ωκυτοκίνης περιλαμβάνουν:

• την εξέλιξη του τοκετού, αφού δρα στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας και προκαλεί τις απαραίτητες συσπάσεις της. Για το λόγο αυτόν άλλωστε η Ωκυτοκίνη χρησιμοποιείται και στην πρόκληση και επίρρωση του τοκετού.
• την πρόκληση ερωτικής διέγερσης, τόσο στη γυναίκα, όσο – κατά τα φαινόμενα – και στον άνδρα.
• την πρόκληση εκροής του γάλακτος μέσω των γαλακτοφόρων πόρων από τη θηλή κατά το θηλασμό. Για το λόγο αυτό και αποτελεί σημαντικό τμήμα του μηχανισμού του θηλασμού.

Ποια η θέση της Ωκυτοκίνης στο μηχανισμό του θηλασμού;

Ο μαστικός αδένας, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα αποτελείται από λοβούς, στους οποίους και παράγεται το γάλα. Το γάλα στη συνέχεια εισέρχεται στους γαλακτοφόρους πόρους, που «συρρέουν» στη θηλή, από την οποία και εκρέει φθάνοντας τελικά στο μωρό.

Οι λοβοί του μαστικού αδένα περιβάλλονται από μυϊκά κύτταρα. Η Ωκυτοκίνη δρα πάνω στα μυϊκά κύτταρα, τα οποία περιβάλλουν τους λοβούς του μαστικού αδένα και προκαλεί τη σύσπασή τους. Τα μυϊκά κύτταρα τότε ασκούν πίεση επί των λοβών – τρόπον τινά τους «σφίγγουν» - οπότε και το γάλα, που έχει παραχθεί και παραμένει εντός αυτών εκρέει από τους γαλακτοφόρους πόρους και φθάνει στο μωράκι. Κάποιες φορές μάλιστα, η ροή του γάλακτος από εκ της θηλής παίρνει τη μορφή λεπτού πίδακα.

Ή Ωκυτοκίνη παράγεται πιο γρήγορα από την Προλακτίνη (προάγει την παραγωγή γάλακτος) και «ωθεί» το γάλα, που είναι ήδη «αποθηκευμένο» εντός του μαστού, προς το στόμα του μωρού και «διευκολύνει» το θηλασμό, αφού «συνεργάζεται» με τη δράση των θηλαστικών κινήσεων του στόματος του μωρού. Θα μπορούσε να πει κανείς, πως – σχηματικά – η προκαλούμενη από την Ωκυτοκίνη σύσπαση των μυϊκών κυττάρων, που περιβάλλουν τους λοβούς του μαστικού αδένα, «σπρώχνει» το γάλα, προς τα έξω, ενώ οι θηλαστικές κινήσεις «ρουφούν» το γάλα προς τα έξω.

Το ερέθισμα, που αρχικά προκαλεί την έκκριση της Ωκυτοκίνης, είναι οι θηλαστικές κινήσεις του στόματος του μωρού πάνω στη θηλή. Όμως σταδιακά για την έκκριση της Ωκυτοκίνης λαμβάνει όλο και μεγαλύτερη σημασία και το λεγόμενο «αντανακλαστικό της Ωκυτοκίνης», το οποίο ενεργοποιείται και από τη συναισθηματική κατάσταση της θηλάζουσας, όσο και από ακουστικά ερεθίσματα, όπως είναι το κλάμα του μωρού της.

Ποιες είναι οι επιδράσεις της Ωκυτοκίνης στην ψυχολογία;

Η επίδραση της έκκρισης της Ωκυτοκίνης στην ψυχολογία της γυναίκας είναι σημαντική, ενώ θεωρείται, πως ωθεί την έκφραση «μητρικής» συμπεριφοράς και στα ζώα.
Στον άνθρωπο, η Ωκυτοκίνη επάγει (προκαλεί) αισθήματα ηρεμίας και περιορίζει το άγχος (stress). Ενδεχομένως, η έκκριση της Ωκυτοκίνης να συνδέεται και με ενίσχυση του αισθήματος τρυφερότητας μεταξύ μητέρας και παιδιού και με σύσφιξη του μεταξύ τους δεσμού.

Η έκκριση τόσο της Ωκυτοκίνης, όσο και της Προλακτίνης προάγεται με την δερματική επαφή μεταξύ μητέρας και παιδιού. Για το λόγο αυτό συστήνεται αυτή η δερματική επαφή να αρχίζει αμέσως μετά τον τοκετό, ώστε να υποβοηθηθεί τόσο η έναρξη του θηλασμού, όσο και η σφυρηλάτηση του δεσμού μεταξύ μητέρας και μωρού.

Μπορεί η ροή του γάλακτος να σταματήσει, αν η μητέρα νιώσει πόνο ή ψυχική πίεση;

Στην περίπτωση, που η μαμά νιώσει ένα έντονο αλγεινό (οδυνηρό) ερέθισμα ή συναισθηματική αναταραχή, υφίσταται το ενδεχόμενο το αντανακλαστικό της Ωκυτοκίνης να ανασταλεί, με αποτέλεσμα να μειωθεί ή και να διακοπεί η ροή του γάλακτος από τη θηλή.

Πάντως, αν τότε η θηλάζουσα λάβει λίγη ψυχική στήριξη και μόλις ηρεμήσει, τότε κατά κανόνα η ροή του γάλακτος επανέρχεται στα κανονικά της επίπεδα.

Διαβάστε περισσότερα για το θηλασμό ΕΔΩ!

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr