Eξακολουθεί να μην προστατεύεται το δικαίωμα επικοινωνίας των παιδιών με τον μη έχοντα την επιμέλεια
Στις 31.7.2020 προστέθηκε στον ελληνικό Αστικό Κώδικα το άρθρο 1519, σύμφωνα με το οποίο «Μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτεί προηγούμενη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη οριστική δικαστική απόφαση μετά από αίτημα οποιουδήποτε από τους γονείς». Ο λόγος θέσπισης της ως άνω ρύθμισης αφορά στην ανακοπή των φαινομένων μετοίκησης των γονέων που έχουν την αποκλειστική επιμέλεια μαζί με τα τέκνα τους σε άλλες πόλεις ή χώρες, γεγονός, το οποίο ήταν σύνηθες υπό το καθεστώς της αποκλειστικής επιμέλειας και διέκοπτε απότομα την επικοινωνία των παιδιών με τον έναv γονέα τους. Η ρύθμιση αυτή, επί της αρχής, είναι ένα βήμα αναγνώρισης και προστασίας του δικαιώματος των παιδιών να ανατρέφονται – συνεπώς και να επικοινωνούν – και από τους δύο γονείς τους.
Παρά το γεγονός ότι η αναφερόμενη διάταξη νόμου – αναπόσπαστο τμήμα του Αστικού μας Κώδικα από τις 31.7.2020 - είναι σαφής, δεν εμπεριέχει αοριστίες και η γραμματική της διατύπωση δεν θα έπρεπε να αφήνει κανένα απολύτως περιθώριο παρερμηνείας, το φαινόμενο της μη εφαρμογής της στην καθημερινή δικαστηριακή πρακτική, είναι πλέον επαναλαμβανόμενο και μάλιστα σε ανησυχητικές διαστάσεις. Καθημερινώς, γινόμαστε αποδέκτες δικαστικών αποφάσεων που αντίκεινται στο γράμμα και το πνεύμα του νόμου, αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων, οι οποίες κόντρα στην βασική αρχή του Δικαίου, που επιβάλλει την μη ικανοποίηση του δικαιώματος μέσω της έκτακτης δικαστικής προστασίας, και υπό το κάλυμμα του αναιτιολόγητου των αποφάσεων προσωρινών διαταγών, εξακολουθούν να συντηρούν την παθογένεια της μη προστασίας των δικαιωμάτων των παιδιών, αποξενώνοντάς τα από τους γονείς που δεν έχουν την επιμέλεια.
Ενδεικτικά, στις 25.9.2020 σε Πρωτοδικείο μεγάλης πόλης κατέστη δεκτό αίτημα προσωρινής διαταγής που επέτρεπε την μεταβολή του τόπου διαμονής της μητέρας με τα δύο ανήλικα τέκνα σε πόλη άλλου νομού 300 χιλιόμετρα μακριά! Το προσωρινά διατασσόμενο πρόγραμμα επικοινωνίας, δε, των προσχολικής ηλικίας παιδιών με τον πατέρα τους αφορά σε 6 ημέρες τον μήνα, επί ένα 3ωρο εκάστη, χωρίς διανυκτέρευση, μολονότι ο ίδιος θα μεταβαίνει σε άλλη πόλη! Το ίδιο Δικαστήριο απέρριψε το αίτημα προσωρινής διαταγής του πατέρα, με αίτημα την απαγόρευση κάθε μετακίνησης των παιδιών του, μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης! Η μητέρα με τα δύο παιδιά, ενάντια στο αρ.. 1519 ΑΚ έχει ήδη μετοικήσει.
Το Πρωτοδικείο μεγάλης νησιωτικής πόλης, στις 21.9.2020, επικύρωσε με την απόφασή του την παράνομη μετοίκηση μητέρας, μαζί με τα δύο ανήλικα τέκνα, των οποίων έχει την επιμέλεια, σε άλλη χώρα (!), παρά το γεγονός ότι αποδεδειγμένα η μεταβολή αυτή του τόπου κατοικίας πραγματοποιήθηκε μετά τις 31.7.2020. Σήμερα η μητέρα και τα δύο ανήλικα παιδιά διαβιούν σε αλλοδαπή χώρα, της οποίας δεν μιλούν την γλώσσα, με την ανοχή των ελληνικών Δικαστηρίων. Είναι, πλέον, δεδομένο πως δύσκολα η διαμορφωθείσα αυτή πραγματική κατάσταση θα ανατραπεί με δικαστική απόφαση.
Εξαιρετικά πρόσφατα, ήτοι στις 03.02.2021, και παρότι έχουν παρέλθει 7 μήνες από την δημοσίευση της αναφερόμενης τροπολογίας, το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών διέταξε με χορήγηση προσωρινής διαταγής την μεταβολή του τόπου κατοικίας της μητέρας με τα δύο ανήλικα τέκνα καθώς και την εγκατάστασή τους στην Κρήτη.
Από τα παραπάνω στοιχεία, καθίσταται σαφές πως η διατήρηση του καθεστώτος της αποκλειστικής επιμέλειας αποτελεί τροχοπέδη κάθε προσπάθειας να προστατευθούν τα δικαιώματα γονέων και τέκνων, μετά την λύση του γάμου. Η θέσπιση της Υποχρεωτικής (κατά τεκμήριο νόμου) Συνεπιμέλειας, σύμφωνα και με τις ευρωπαϊκές οδηγίες*, κρίνεται αναγκαία περισσότερο από ποτέ, ώστε να εκλείψει το επιβαλλόμενο επί δεκαετίες «νομολογιακό έθιμο» της αποκλειστικής επιμέλειας καθώς και ο αναίτιος διαχωρισμός των εννοιών γονική μέριμνα και γονική επιμέλεια από τα ελληνικά δικαστήρια, πρακτική, η οποία οδηγεί τα παιδιά νομοτελειακά σε γονική αποξένωση και ό,τι συνεπάγεται αυτό για την ψυχοσυναισθηματική τους υγεία για το υπόλοιπο της ζωής τους. Οι γονείς έχουν κοινά καθήκοντα, υποχρεώσεις και δικαιώματα απέναντί στα παιδιά τους.
Ενόψει της επικείμενης μεταρρύθμισης των διατάξεων του Οικογενειακού Δικαίου, αλλά και του αγώνα ενός μεγάλου τμήματος της κοινωνίας για το αυτονόητο, την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών, δίχως αντίπαλα «στρατόπεδα» και μισαλλόδοξες ρητορικές, έχουμε την υποχρέωση ως φορέας να επισημάνουμε την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός νομοθετήματος με εναργές νόημα και σαφή γραμματική διατύπωση χωρίς περιθώρια σκόπιμων ή μη παρερμηνειών. Οφείλουμε να επιστήσουμε την προσοχή στην Πολιτεία, πως η έννομη τάξη δεν προάγεται εάν δεν εφαρμόζονται οι νόμοι.
*Πρωτότυπο: http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-EN.asp?fileid=22220&lang=en
Απόδοση στα ελληνικά: https://www.energoimpampades.gr/symvoylio-tis-eyropis-psifisma-2079-2015/
