STREAM: Το σύγχρονο εκπαιδευτικό μοντέλο που διαμορφώνει τους αυριανούς… «Λεονάρντο Ντα Βίντσι»

Αυτό αποτελεί ένα φυσικό επακόλουθο της ραγδαίας εξάπλωσης της τεχνολογίας σε κάθε τομέα της ζωής μας, γεγονός που καθιστά τα μικρά μας πολύ πιο άνετα και ευέλικτα με τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα.

Πλέον, τα νέα εκπαιδευτικά μοντέλα έχουν αποκτήσει έναν ευρύτερο χαρακτήρα, μία προσέγγιση που δεν περιορίζεται στο αυστηρό πλαίσιο των μαθημάτων που εμείς διδαχθήκαμε, αλλά στοχεύει όλο και περισσότερο στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου εκπαιδευτικού προγράμματος, μέσα από το οποίο ένα επιστημονικό πεδίο συμπληρώνει ή σχετίζεται με κάποιο άλλο. Σκοπός αυτής της μεθόδου, λοιπόν, είναι να καλλιεργήσει έγκαιρα στους μικρούς μαθητές την αγάπη για τη μάθηση, εξασκώντας συγχρόνως τα διάφορα ταλέντα και τις δεξιότητές τους.

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε όμως ότι ακριβώς επειδή τα παιδιά αποτελούν πολύπλευρες και διαρκώς εξελισσόμενες προσωπικότητες, ήταν απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα καινοτόμο μοντέλο εκπαίδευσης, το οποίο θα μπορούσε να συμβαδίζει με τις ανάγκες τους, αλλά και με τις αλματώδεις αλλαγές που συντελούνται στο περιβάλλον με το οποίο αλληλοεπιδρούν. Κάπως έτσι, λοιπόν, προέκυψε πριν από είκοσι χρόνια στις ΗΠΑ το πρωτότυπο ακρωνύμιο STEM, δηλαδή «Science, Technology, Engineering, Maths», ένα ολιστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα που στοχεύει στη μάθηση μέσα από τη διεπιστημονικότητα και καταρρίπτει τον αναχρονιστικό κατακερματισμό της γνώσης, των επιστημονικών πεδίων και της αποσπασματικής διδασκαλίας.

Ωστόσο, εκτός από το STEM, σε ό,τι αφορά στην εκπαίδευση, υπάρχει πλέον και το STREAM. Και για να γνωρίσουμε λίγο καλύτερα αυτό το νέο εκπαιδευτικό μοντέλο, ζητήσαμε τη γνώμη μίας ειδικού και συγκεκριμένα, της νηπιαγωγού των Εκπαιδευτήριων Δούκα, Βασιλικής Φανουργιάκη, η οποία μας εξήγησε το πώς ο συναρπαστικός «κόσμος» του STREAM, συνιστά το ιδανικό περιβάλλον για να δώσουμε στα μικρά μας την ώθηση να γίνουν οι αυριανοί… «Λεονάρντο Ντα Βίντσι»!

Από την αυστηρή λογική του STEM στη δημιουργικότητα του STREAM

Αρχικά, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ποιοι ήταν οι λόγοι οι οποίοι συντέλεσαν στη δημιουργία του προγράμματος STEM. Τα Μαθηματικά (Maths) και οι Φυσικές Επιστήμες (Science), ήταν ανέκαθεν δύο από τους «ακρογωνιαίους» λίθους των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, σε κάθε σχολική βαθμίδα. Ωστόσο, με την ένταξη της τεχνολογίας στην καθημερινότητά μας, ήταν αναγκαίο να προστεθεί ένα σχετικό επιστημονικό πεδίο, το οποίο θα δημιουργούσε το κατάλληλο «έδαφος» για τη μετέπειτα προσάρτηση της Μηχανικής (Engineering) -η οποία μέχρι πρόσφατα αφορούσε μόνο σε φοιτητές και όχι σε μαθητές βασικής εκπαίδευσης. Το γεγονός αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στην αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια, αφού οι βασικές γνώσεις Μηχανικής, άρχισαν να θεωρούνται απαραίτητες.

Όσο για τη μετατροπή του ακρωνύμιου STEM σε STREAM, η νηπιαγωγός Βασιλική Φανουργιάκη, μας εξήγησε πως «κάθε ανθρώπινο ον διακρίνεται όχι μόνο από τη λογική, αλλά και από το συναίσθημα». Έτσι, «επειδή η παραγωγή συνήθως δεν βαίνει παράλληλα με τη δημιουργικότητα, η Τέχνη προβάλλει ως το μοναδικό μέσο ανάπτυξης της δημιουργικής σκέψης των παιδιών». Το STEM, λοιπόν, έγινε STEAM με την προσθήκη της λέξης «Art» και εν συνεχεία, ακολούθησε η προσθήκη του «Reading», καθιερώνοντας τον πλήρη όρο STREAM, εμπλουτισμένο με το βασικό στοιχείο για την ανθρώπινη επικοινωνία και την επιτυχία κάθε εγχειρήματος, εκείνο του λόγου, τόσο του προφορικού, όσο και του γραπτού.

Μπαίνοντας από νωρίς στον συναρπαστικό «κόσμο» του STREAM

Λαμβάνοντας υπόψη μας όλα τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε γιατί ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα όπως το STREAM, είναι ακριβώς αυτό που χρειάζονται τα μικρά μας για να αρχίσουν να εξασκούν έγκαιρα τα πολλαπλά τους ταλέντα.

Πότε είναι όμως, η κατάλληλη στιγμή για να εισέλθουν τα παιδιά στον συναρπαστικό «κόσμο» του STREAM; Σύμφωνα με έρευνες, η ιδανική περίοδο έναρξης της STREAM διδασκαλίας είναι η προσχολική ηλικία, κάτι που επιβεβαιώνει και η νηπιαγωγός των Εκπαιδευτηρίων Δούκα. Γιατί; Κατά την κυρία Φανουργιάκη, «τα νήπια, καθώς παρατηρούν, δύνανται να κάνουν υποθέσεις, να συνεργάζονται σε δραστηριότητες που εμπλέκουν πολλούς τομείς επιστημών, να διακρίνουν τις διαφορετικές οπτικές ενός προβλήματος και να ανακαλύπτουν εναλλακτικές οπτικές επίλυσής του». Έτσι, «η συνεχής ενίσχυση των εκπαιδευτικών για ενεργή εμπλοκή, ανάπτυξη ερμηνειών, κριτική και αξιολόγηση κάθε σταδίου ή φαινομένου, ανοίγει τον δρόμο για την ανάπτυξη μαθησιακών στρατηγικών που εμπεριέχουν και τους πέντε επιστημονικούς τομείς, χωρίς αποκλεισμούς». Με λίγα λόγια, χάρη στην καθοδήγηση ενός έμπειρου και καταρτισμένου εκπαιδευτικού, τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να έρθουν άμεσα σε επαφή και να γνωρίσουν δύσκολες έννοιες, όπως η μοντελοποίηση και η κριτική σκέψη, μαθαίνοντας και βρίσκοντας λύσεις πάνω σε κρίσιμα ζητήματα και προβλήματα, μέσω του παιχνιδιού.

Περνώντας από τη θεωρία στην πράξη, πώς θα σας φαινόταν για παράδειγμα, εάν τα παιδιά σας αντικαθιστούσαν τους κλασικούς μαρκαδόρους και ζωγράφιζαν με χρωματιστά παγάκια; Μέσα από μία απλή αλλά πρωτότυπη δραστηριότητα όπως αυτή, τα νήπια μαθαίνουν να μεταφέρουν και να καταμερίζουν το νερό ισόποσα μέσα στις παγοθήκες, να πειραματίζονται και να παίζουν με τα χρώματα, αναζητώντας παράλληλα ένα «εργαλείο» για να μπορούν να διαχειρίζονται τον πάγο, χωρίς να κρυώνουν τα χέρια τους. Με αυτόν τον τρόπο και μέσω της εικαστικής έκφρασης, τα παιδιά ανακαλύπτουν τις απλές και συγχρόνως πολύπλοκες διαδικασίες της τήξης και της πήξης των υγρών, ενώ εξασκούνται και στο πώς να εκφράζουν λεκτικά την εμπειρία τους!

Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε, λοιπόν, για να φέρουμε στην επιφάνεια τον μικρό… «Λεονάρντο Ντα Βίντσι» που «κρύβει» μέσα του το παιδί μας, είναι να του ανοίξουμε την πόρτα για να εισέλθει στον «κόσμο» του STREΑΜ, έχοντας στο πλευρό του έμπειρους συνοδοιπόρους, όπως η νηπιαγωγός Βασιλική Φανουργιάκη των Εκπαιδευτηρίων Δούκα.