Ζωρζ Σαρή: Η συγγραφέας με την παιδική ψυχή

Η Ζωρζ Σαρή γεννήθηκε σε μια πολυπολιτισμική οικογένεια, γεγονός που καθόρισε την προσωπικότητα, τη ζωή και το έργο της. Η μητέρα της, Γαλλίδα από τη Σενεγάλη, συνάντησε και ερωτεύτηκε τον πατέρα της, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας, ενώ μαζί έζησαν στο Ιστανμπούλ, στην Οδησσό και στην Αθήνα.

Η Ζωρζ έζησε την παιδική της ηλικία στην Ελλάδα, όμως πριν ολοκληρώσει τις σπουδές της ξεσπά ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος. Από νεαρή ηλικία έδειξε κλίση προς το θέατρο και κάνει μαθήματα με τον Βασίλη Ρώτα. Τα χρόνια της Κατοχής ολοκλήρωσε το σχολείο και μαθήτευσε στη Δραματική Σχολή του Δημήτρη Ροντήρη. Παράλληλα, συμμετείχε στην Αντίσταση και την ΕΠΟΝ, αποκομίζοντας πολλές εμπειρίες, που αργότερα αποτελέσαν υλικό έμπνευσης για το συγγραφικό της έργο.

«Ο καιρός της Κατοχής ήταν καιρός χαράς και ελευθερίας. Από δυστυχισμένοι γίναμε ευτυχισμένοι. Και αυτό επειδή διαλέξαμε τον δρόμο της ζωής κι ας υπήρχε μέσα ο θάνατος. Κλαίγαμε και χαιρόμασταν όλοι μαζί, αλλά δεν φοβόμασταν.Υπήρχε ένας κοινός στόχος: η απελευθέρωση»

Μάλιστα, οι εμπειρίες της από εκείνα τα ταραχώδη χρόνια αργότερα έγιναν το κύριο θέμα ορισμένων βιβλίων της, αλλά συνέβαλαν και στην υποκριτική της καριέρα.

Η ζωή στο Παρίσι

Το 1947, εν μέσω του εμφυλίου πολέμου, αναγκάστηκε να φύγει εξόριστη για το Παρίσι. Εκεί δούλεψε σε διάφορες δουλειές, ενώ συγχρόνως φοιτούσε στη σχολή του Σαρλ Ντυλλέν.

Παράλληλα, γνώρισε σημαντικές προσωπικότητες, όπως τον Κώστα Αξελό, τη Μελίνα Μερκούρη, τον Μαρσέλ Μαρσό και πολλούς άλλους ακόμα. Αξίζει να σημειωθεί πως τότε γνώρισε τον Αιγύπτιο χειρουργό Μαρσέλ Καρακώστα, με τον οποίο παντρεύτηκαν και απέκτησαν δύο παιδιά.

Η επιστροφή στην Ελλάδα και η φιλία της με την Άλκη Ζέη

Το 1962 επέστρεψε οριστικά στην Ελλάδα και άρχισε να εμφανίστηκε στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Ως συγγραφέας πρωτοεμφανίσθηκε το 1969, με το μυθιστόρημα Ο Θησαυρός της Βαγίας, που ξεκίνησε σαν παιχνίδι με τα παιδιά της και τους φίλους τους. Το βιβλίο είχε και εξακολουθεί να έχει μεγάλη εκδοτική επιτυχία και το 1985 μεταφέρθηκε στην τηλεόραση.

Μαζί με τη φίλη της Άλκη Ζέη ανανέωσαν την παιδική λογοτεχνία που μεχρι τα τέλη του 19ου αιώνα ήταν διδακτική και ηθικοπλαστική, και την τοποθέτησαν σε μια πιο ρεαλιστική βάση με ιστορικά και πολιτικά στοιχεία.

Στα βιβλία τους τα παιδιά δεν είναι άβουλα όντα που χρειάζονται υπερβολική προστασία από τους ενήλικες. Η Ζωρζ Σαρή σε συνέντευξη στο παρελθόν είχε δηλώσει: «Το μυστικό είναι να μην μπεμπεκίζουμε στα παιδιά . Να γράφουμε σα να γράφουμε για μεγάλους. Τα παιδιά είναι μικρά. Δεν είναι ηλίθια.»

Την επομένη του θανάτου της Σαρή, στις 10 Ιουνίου 2012, η Άλκης Ζέη για την αγαπημένη της φίλη:

«Ήταν από μικρή ένα πολύ γενναίο κορίτσι. Γνωριζόμασταν από δώδεκα ετών. Σε ό,τι της άρεσε έπεφτε με τα μούτρα να το πραγματοποιήσει. Αν δεν ήθελε να κάνει κάτι, δεν το έκανε καθόλου. Δεν υπήρχαν ενδιάμεσες καταστάσεις. Το ίδιο συνέβη και στην Αντίσταση. [...] Από το 1991, όταν και ξεκίνησε η συνεργασία της Άλκης Ζέη με τις εκδόσεις Πατάκη, πουλήθηκαν ως τον θάνατό της πάνω από 1,5 εκατομμύρια αντίτυπα. Η συγγραφική της αφετηρία είχε γίνει το 1969 με τον «Θησαυρό της Βαγίας» από τις εκδόσεις Κέδρος.»

[...] «Η επιτυχία της είναι και αυτή δείγμα του πείσματός της» είχε τονίσει η Αλκη Ζέη. «Μου την έφερε! Είχαμε συμφωνήσει από μικρές ότι εγώ θα γίνω συγγραφέας και εκείνη ηθοποιός, πράγμα που έγινε. Όταν όμως αποφάσισε να γίνει και συγγραφέας, ήταν βέβαιο πως θα πετύχει αφού, όπως σας είπα ήδη, έπεφτε με τα μούτρα σε ό,τι έκανε».

Από τότε και μέχρι και το θάνατό της, στις 9 Ιουνίου το 2012, έγραψε είκοσι μυθιστορήματα , μια νουβέλα, εννέα παιδικά βιβλία και τέσσερα θεατρικά έργα.

Επιπλέον, τιμήθηκε για το συγγραφικό της έργο, αλλά μια και ήταν πάντα δυναμική και δραστήρια, δεν αρκέστηκε στα βραβεία. Ήθελε να είναι πραγματικά κοντά στα παιδιά και γι’αυτό επισκέφθηκε πολλά σχολεία της Ελλάδας παροτρύνοντας τα παιδιά να διαβάζουν λογοτεχνία.

Χαρακτηριστικά της γραφής της

Γνωρίσματα της γραφής της είναι το λιτό, άμεσο και ρεαλιστικό ύφος. Η Σαρή απέφυγε κάθε ίχνος ηθικοπλαστικού διδακτισμού ή διαμόρφωσης μιας εθνικής ταυτότητας, που ήταν στοιχεία των προηγούμενων γενεών συγγραφέων και εισήγαγε την πολιτική και την ιστορική σκέψη στο παιδικό βιβλίο, χρησιμοποιώντας τα προσωπικά της βιώματα πλεγμένα με στοιχεία μυθοπλασίας, επιδιώκοντας με τον τρόπο αυτό να καλλιεργήσει την κοινωνική συνείδηση στα παιδιά. Ο πυρήνας των βιβλίων της αποτελείται από ήρωες καθημερινούς, απλούς, χωρίς εξωπραγματικές διαστάσεις που αντιμετωπίζουν την καθημερινότητα.

Τιμητικά βραβεία και διακρίσεις

• Το 1994 βραβεύτηκε με το Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου για το μυθιστόρημα «Νινέτ».
• Το 1995 και το 1999 βραβεύτηκε από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.
• Το 1988 προτάθηκε για το διεθνές βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν για το βιβλίο «Τα Χέγια».
• Ως ηθοποιός τιμήθηκε το 1960 με το βραβείο Β' Γυναικείου ρόλου του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ταινία του Ντίνου Κατσουρίδη «Έγκλημα στα Παρασκήνια».

«Εγώ μεγάλωσα με τη μητέρα σας»

Ο Αλέξης Καρακώστας, ο γιος της συγγραφέας, σε συνέντευξή του το 2022 στην «Καθημερινή», είχε δηλώσει: «Ξέρετε, δεν έχω ταμπέλα που γράφει «είμαι ο γιος της Ζωρζ Σαρή». Αν όμως το φέρει η συζήτηση, θα το πω. Και το έχω ζήσει άπειρες φορές: να βλέπω το βιβλίο της μάνας μου σε έναν πάγκο, σε ένα νησί για παράδειγμα, να το ξεφυλλίζω, η πωλήτρια να με ρωτάει «Σας ενδιαφέρει;», εγώ να της εξηγώ ποιος είμαι και εκείνη να βάζει τα κλάματα και να λέει «Εγώ μεγάλωσα με τη μητέρα σας». Αυτό το πράγμα με συγκινεί πολύ.»

Η τελευταία της επιθυμία

Η Ζωρζ Σαρή έφυγε από τη ζωή το 2012, σε ηλικία 87 χρονών. εκπληρώνοντας μια τελευταία επιθυμία της, να «την πάρει ο Θεός» πριν από τη φίλη της Άλκη Ζέη.

«Όσον αφορά τις δικές μου αξίες, πάνω απ’ όλα είναι η ελευθερία μου και η αξιοπρέπειά μου. Και η φιλία. Να νιώθω ελεύθερη και να είμαι όρθια.»

Σήμερα το όνομά της έχει συνδεθεί με τη λογοτεχνία του τόπου μας και οι αφηγηματικές τεχνικές και η θεματολογία των έργων της έχουν σφραγίσει τη σύγχρονη ελληνική παιδική λογοτεχνία .

Οι προσωπικές της αξίες , η αγάπη της για τα παιδιά και η «εξάρτησή» της από τη συγγραφή δίνουν το στίγμα του συγγραφικού της έργου, το οποίο υπηρέτησε πιστά ως το τέλος της ζωής της.

^{Πηγές: sansimera.gr , zorzsari.gr}