«Στο Νησί της Ροδιάς». Ο συγγραφέας Μάνος Κοντολέων μιλά στο Mothersblog για το νέο του παιδικό βιβλίο
Ο Μάνος Κοντολέων είναι ένας από τους σημαντικότερους και πιο αγαπητούς έλληνες συγγραφείς παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας, με πολύ σημαντικές διακρίσεις. Είναι όμως και δικός μου ιδιαίτερα αγαπημένος, αφού έχω περάσει ώρες ατέλειωτες με τα βιβλία του ως παιδί και ως έφηβη.
Είχα τη μεγάλη χαρά και τιμή να μου μιλήσει με αφορμή το καινούριο του βιβλίο «Στο Νησί της Ροδιάς», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε εικονογράφηση της Μυρτώς Δεληβοριά, και τον ευχαριστώ θερμά. Ήξερα πως πρόκειται για έναν εξαιρετικό συγγραφέα.
Μέσα από αυτή τη συνέντευξη γνώρισα και έναν πολύ γλυκό και ευαίσθητο άνθρωπο, ειλικρινή τόσο απέναντι στον εαυτό του όσο και απέναντι στα παιδιά. Αυτή η ειλικρίνεια είναι που χαρακτηρίζει άλλωστε και τα βιβλία του.
Συνέντευξη στη Φοίβη Λέκκα
Εχετε γράψει βιβλία τόσο για παιδιά όσο και για εφήβους, αλλά και για ενήλικες. Αγαπάτε εξίσου και τα τρία είδη; Σας δυσκολεύει κάποιο περισσότερο;
Αυτή την ερώτηση μου την κάνουν συχνά και ομολογώ πως κάθε φορά με ξαφνιάζει. Γιατί ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω που είναι το ασυνήθιστο. Όπως ως κοινωνικό άτομο έχω την διάθεση (και ελπίζω την ικανότητα) να επικοινωνώ με ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, έτσι και ως συγγραφέας θέλω (και ελπίζω πως μπορώ) να γράφω άλλοτε για παιδιά, άλλοτε για εφήβους κι άλλοτε για ενήλικες. Τώρα ποιο από τα τρία αυτά είδη με δυσκολεύει περισσότερο, θα έλεγα πως το καθένα έχει τις δικές του ευκολίες και δυσκολίες. Πάντως και με τα τρία μου συγγραφικά προσωπεία στην ουσία παραμένω πάντα ο ίδιος.
Προσωπικά με εντυπωσιάζει ο τρόπος με τον οποίο γράφετε για μια τόσο δύσκολη και μεταβατική περίοδο όπως είναι η εφηβεία. Τι είναι αυτό που σας προσελκύει στους εφήβους;
Οι έφηβοι με όλες εκείνες τις αντιθέσεις τους, με όλα εκείνα τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα, με τα όνειρα και τους εφιάλτες τους, αποτελούν μια θαυμάσια πρώτη ύλη για ένα συγγραφέα. Θα έλεγα μάλιστα πως όταν γράφω ένα μυθιστόρημα με ήρωες εφήβους, βιώνω έντονα κι εγώ αυτές τις αντιθέσεις. Ίσως γι αυτό και τα έργα μου τα εφηβικά τόσο τα αγαπούν οι ίδιοι οι νέοι.
Στα βιβλία σας πραγματεύεστε δύσκολα θέματα. Είναι σημαντικό πιστεύετε τα παιδιά και οι έφηβοι να έρχονται σε επαφή με αυτά, όσο σκληρό και αν είναι;
Δύσκολα και σκληρά θέματα! Μα η ίδια η ζωή είναι δύσκολη και σκληρή, ακριβώς όπως είναι και γλυκιά και χαρούμενη. Η λογοτεχνία -παιδική, εφηβική ή ενήλικη- πρέπει να παρουσιάζει την αλήθεια. Όχι όμως με τρόπους τηλεοπτικούς, αλλά με εμβάθυνση και σεβασμό.
Όταν σέβεσαι τον αναγνώστη σου, αυτός το καταλαβαίνει, σε εμπιστεύεται και έτσι ακόμα κι όταν του αφηγείσαι μια σκληρή ιστορία, δεν τον πληγώνεις μα αντίθετα των ενδυναμώνεις. Θα έλεγα -κυρίως για τα κείμενα της παιδικής λογοτεχνίας- πως όσο πιο ζαχαρωμένα γράφει κανείς, τόσο πιο επικίνδυνος ως συγγραφέας είναι. Κι αυτό γιατί όπως η ζάχαρη κάνει κακό στο σώμα μας, έτσι και η ζαχαρωμένη ιστορία καταστρέφει την ψυχή μας.
Όλα τα βραβεία με τα οποία έχετε τιμηθεί, πέρα από προσωπική επιβράβευση, λειτούργησαν για σας και ως κίνητρο για να συνεχίσετε;
Θα είμαι ειλικρινής. Πάντα ένα βραβείο σου δίνει χαρά. Αλλά μεγαλύτερη είναι η χαρά όταν βλέπεις την αποδοχή από τους ίδιους τους αναγνώστες σου. Κι ακόμα πιο μεγάλο βραβείο είναι αυτό που σου προσφέρουν πρόσωπα που αγαπάς και που τους έχεις στερήσει την παρουσία σου για να γράψεις τις ιστορίες σου. Κάποτε η κόρη μου –μικρό κοριτσάκι τότε- μου έδωσε το δικό της βραβείο. Το είχε γράψει σε σελίδα του τετραδίου της. Λοιπόν, αυτό το βραβείο το έχω μαζί με όλα τα άλλα που κατά καιρούς έχω πάρει. Και ίσως να είναι και αυτό που πιο πολύ εκτιμώ.
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να ξεκινήσετε να γράφετε για παιδιά;
Νομίζω η ανάγκη μου να μπορώ να κάνω αυτό που από μικρός ονειρευόμουνα (να είμαι, δηλαδή, συγγραφέας) μαζί με την διάθεσή μου αυτά που γράφω να τα μοιράζομαι με όσους αγαπώ. Και επειδή ως γονιός αγαπώ πολύ τα παιδιά μου, ξεκίνησα να γράφω ιστορίες για παιδιά όταν η κόρη μου κι ο γιος μου ήταν μικροί, για εφήβους όταν μπήκανε στην εφηβεία... Και τώρα το ίδιο, ξαναρχίζω κοιτώντας τον εγγονό μου.
Στο τελευταίο σας βιβλίο «Στο Νησί της Ροδιάς» μιλάτε για την αξία της αγάπης και της ανιδιοτελούς προσφοράς. Πιστεύετε ότι σε μια εποχή τόσο ωφελιμιστική όπου κυριαρχεί ο εγωκεντρισμός, τέτοια μηνύματα έχουν απήχηση;
Αν δεν πίστευα στις δυνατότητες της καλής πλευράς των ανθρώπων δεν θα έγραφα βιβλία και κυρίως βιβλία για παιδιά. Έτσι κι αλλιώς η συγγραφή είναι μια πράξη αισιόδοξη καθώς αμφισβητεί τη λήθη. Και πόσο μάλλον όταν γράφεις για παιδιά. Γιατί το παιδί είναι το μέλλον.
Μιλήστε μου λίγο παραπάνω για το βιβλίο αυτό.
Είναι το δεύτερο βιβλίο της σειράς «Ιστορίες για τα παιδιά του κόσμου» που αποτελεί και τη συνεργασία μου με τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Το πρώτο είχε κυκλοφορήσει πριν από ένα περίπου χρόνο. Και τα δυο είναι πανέμορφα εκδοτικά και τα κοσμούν οι μοναδικές εικόνες της Μυρτώς Δεληβοριά. Οι κεντρικοί ήρωες είναι ο μεγάλος Μάνος και ο μικρός Μάνος, ο παππούς και ο εγγονός. Μέσα από καθημερινές καταστάσεις και οι δυο αποφασίζουν να κάνουν πράξεις συμπαράστασης προς συνανθρώπους τους που έχουν ανάγκη από τη βοήθεια των άλλων. Και στα δύο βιβλία μέρος των κερδών δίδονται σε φιλανθρωπικές οργανώσεις. Του πρώτου στη Unicef, του δεύτερου στα Χωριά SOS.
Τι είναι αυτό που σας κάνει να συνεχίζετε να γράφετε μετά από τόσα χρόνια;
Μα για μένα γράφω σημαίνει αναπνέω. Κι άλλωστε δεν είμαι δα και τόσο μεγάλος! Κι ας σημειώσω πως ένας συγγραφέας δεν έχει σημασία πόσο νέος ή μεγάλος είναι. Θα έλεγα μάλιστα πως η ηλικία του προσφέρει πλούτο εμπνεύσεων. Και τον ίδιο-όταν μάλιστα γράφει και για παιδιά- τον διατηρεί νέο.
Ποιο είναι το πιο πολύτιμο πράγμα που έχετε κερδίσει από την επαφή σας με τα παιδιά;
Τη διαρκή παιδικότητα.