Μία γυναίκα «σύμβολο» γεννήθηκε σαν σήμερα

Η Όντρεϊ Χέπμπορν μέχρι τις μέρες μας παραμένει ένα πρότυπο ομορφιάς και στιλ. Συχνά την αποκαλούσαν μια από τις ομορφότερες γυναίκες όλων των εποχών. Ο τρόπος ντυσίματός της παραμένει δημοφιλής ανάμεσα στο γυναικείο πληθυσμό. Αντίθετα με την εικόνα αυτή, και παρόλο που στη Χέπμπορν άρεσε η μόδα, δεν έδινε και τόση σημασία στο θέμα. Συχνά προτιμούσε απλό και άνετο ντύσιμο. Επίσης, ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό της ιδιαίτερα ελκυστικό. Σε μια συνέντευξη το 1959 είπε: «Μπορείς ακόμη και να πεις πως μισούσα τον εαυτό μου για κάποιες περιόδους. Ήμουν πολύ χοντρή, ή ίσως πολύ ψηλή, ή απλά πολύ άσχημη...»

Πολλά και γνωστά όσα έχουν γραφτεί για την καριέρα της ως ηθοποιός, με τους περισσότερους από εμάς να την έχουμε στο μυαλό μας σαν το απόλυτο fashion icon, όταν στην ταινία Breakfast at Tiffany's («Πρόγευμα στο Τίφανις») του 1961 εμφανίστηκε με το υπέροχο "μικρό μαύρο φόρεμα" του Ζιβανσί. (Δείτε το βίντεο παρακάτω με την αρχή της διάσημης ταινίας!). Το φόρεμα πωλήθηκε σε πλειστηριασμό του Οίκου Christie's στις 5 Δεκεμβρίου 2006 για £467,200 (περίπου $920,000), περίπου εφτά φορές πάνω από την αρχική του τιμή. Αυτή είναι η μεγαλύτερη τιμή που έχει ποτέ δοθεί για φόρεμα από ταινία. Τα έσοδα πήγαν σε φιλανθρωπικό ίδρυμα που βοηθά μη προνομιούχα παιδιά στην Ινδία.

Η Χόλυ Γκολάιτλι της Χέπμπορν έγινε ένας χαρακτήρας σύμβολο του Αμερικανικού Σινεμά για τον 20ο αιώνα. Αποκάλεσε το ρόλο «τον πιο τζαζ της ζωής μου». Όταν ρωτήθηκε για την πρόκληση του ρόλου, απάντησε: «Είμαι εσωστρεφής. Το να υποδυθώ ένα εξωστρεφές κορίτσι ήταν το δυσκολότερο πράγμα που έκανα ποτέ». Στην ταινία φορούσε μοδάτα ρούχα που σχεδίασε η ίδια από κοινού με τον Ζιβανσύ και προσέθεσε ξανθιές ανταύγειες στα καστανά μαλλιά της, εμφάνιση που διατήρησε και εκτός οθόνης.

Η Χέπμπορν έκανε δύο γάμους, πρώτα με τον Αμερικανό Μελ Φέρρερ και κατόπιν με τον Ιταλό γιατρό, Αντρέα Ντόττι. Με τον καθένα τους απέκτησε από έναν γιο – τον Σων με τον Φέρρερ το 1960, και τον Λούκα το 1970 από τον Ντόττι. Η Χέπμπορν είναι διάσημη για το ποίημα «Time Tested Beauty Tips», το οποίο συνήθιζε να λέει στους γιους της. Το ποίημα περιλαμβάνει στίχους όπως: «Για όμορφα μαλλιά, άφηνε ένα παιδί να περνά ανάμεσά τους τα δάχτυλά του μια φορά τη μέρα» και «Για μια κομψή σιλουέτα, μοιράσου το φαγητό σου με τους πεινασμένους». Το ποίημα αποδίδεται συχνά σε εκείνη, ωστόσο στην πραγματικότητα γράφτηκε από τον Σαμ Λέβενσον.

Τους τελευταίους μήνες της ζωής της, η Χέπμπορν ολοκλήρωσε δύο σχέδια: παρουσίασε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Gardens of the World with Audrey Hepburn», που έκανε πρεμιέρα στο κανάλι PBS τη μέρα του θανάτου της, και ηχογράφησε ένα άλμπουμ αφήγησης, το «Audrey Hepburn's Enchanted Tales», με αναγνώσεις κλασικών ιστοριών για παιδιά, με το οποίο κέρδισε μετά θάνατον το Βραβείο Γκράμι για το Καλύτερο Αφηγηματικό Άλμπουμ για Παιδιά.

Η Όντρεϊ Χέπμπορν απεβίωσε στις 20 Ιανουαρίου 1993 στο Tolochenaz της Ελβετίας και κηδεύτηκε εκεί. Ήταν εξήντα τριών ετών.

Η ανθρωπιστική της δράση και η αγάπη της για τα παιδιά

Σύντομα μετά το τέλος της καριέρας της στον κινηματογράφο, η Χέπμπορν ανακηρύχθηκε Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της Οργάνωσης για τα Παιδιά των Ηνωμένων Εθνών. Ευγνώμων για την καλή της τύχη να επιβιώσει της γερμανικής κατοχής ως παιδί, αφιέρωσε το υπόλοιπο της ζωής της για τη βοήθεια παιδιών σε φτωχές χώρες.

Παρόλο που είχε συνεργαστεί με τη UNICEF και τη δεκαετία του '50, ξεκινώντας το 1954 με παρουσιάσεις στο ραδιόφωνο, τώρα αφιερώθηκε σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Αυτοί που ήταν κοντά της λένε πως η σκέψη του θανάτου πάμφτωχων αβοήθητων παιδιών την απορρόφησε εντελώς. Η πρώτη της αποστολή ήταν στην Αιθιοπία το 1988. Επισκέφτηκε ένα ορφανοτροφείο στο Μεκ'ελε που φιλοξενούσε 500 παιδιά που λιμοκτονούσαν, για τα οποία η UNICEF έστειλε φαγητό. Από το ταξίδι, είπε έπειτα: «Η καρδιά μου ράγισε. Αισθάνομαι απελπισία. Δεν αντέχω στην ιδέα πως δύο εκατομμύρια άνθρωποι είναι σε άμεσο κίνδυνο θανάτου από ασιτία, πολλοί από τους οποίους παιδιά, ενώ υπάρχουν τόνοι φαγητού που απλά κάθονται στο βόρειο λιμάνι της Σόα και δεν μπορεί να διανεμηθούν. Πήγα σε μια επαναστατημένη χώρα και είδα μητέρες με τα παιδιά τους που εργάστηκαν για δέκα μέρες, ακόμη και τρεις εβδομάδες, ψάχνοντας για φαγητό, εγκατεστημένοι στην έρημο σε κατασκηνώσεις όπου και ίσως πεθάνουν. Αποτρόπαιο. Αυτή η εικόνα είναι πολλή για να την αντέξω. "Τρίτος Κόσμος" είναι ένας όρος που δεν μου αρέσει πολύ, επειδή είμαστε όλοι ένας κόσμος. Θέλω οι άνθρωποι να γνωρίζουν πως το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας υποφέρει».

Τον Αύγουστο του 1988, η Χέπμπορν πήγε στην Τουρκία σε μια εκστρατεία ανοσοποίησης. Αποκάλεσε την Τουρκία το «ομορφότερο παράδειγμα» των δυνατοτήτων της UNICEF. Από το ταξίδι, είπε: «ο στρατός μας έδωσε φορτηγά, οι ψαροπώλες μας έδωσαν τα καρότσια τους για τα εμβόλια, και όταν η ημερομηνία ορίστηκε, μας πήρε δέκα ημέρες για να εμβολιάσουμε όλη τη χώρα. Όχι κι άσχημα».

Τον Οκτώβριο, η Χέπμπορν πήγε στη Νότια Αμερική. Για τη Βενεζουέλα και το Εκουαδόρ, η Χέπμπορν είπε στο Κογκρέσο: «Είδα μικροσκοπικές κοινότητες στα βουνά, φτωχογειτονιές και τενεκεδουπόλεις να λαμβάνουν συστήματα ύδρευσης από κάποιο θαύμα – και το θαύμα είναι η UNICEF. Είδα αγόρια να χτίζουν το δικό τους σχολείο με τούβλα και τσιμέντο που παρείχε η UNICEF».

Η Χέπμπορν περιόδευσε στην Κεντρική Αμερική το Φεβρουάριο του 1989 και συναντήθηκε με πολιτικούς αρχηγούς στην Ονδούρα, το Ελ Σαλβαδόρ και τη Γουατεμάλα. Τον Απρίλιο η Χέπμπορν επισκέφτηκε το Σουδάν ως μέρος μιας αποστολής με τίτλο «Operation Lifeline». Εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου, η παροχή φαγητού από συνεργεία βοήθειας είχε διακοπεί. Η αποστολή ήταν να μεταφέρει φαγητό στο νότιο Σουδάν. Είπε: «Δεν είδα παρά μια αλήθεια που έλαμπε: Αυτές δεν είναι φυσικές καταστροφές, αλλά τραγωδίες από ανθρώπινο χέρι για τις οποίες υπάρχει μόνο μια λύση από ανθρώπινο χέρι – η ειρήνη».

Τον Οκτώβριο, η Χέπμπορν και ο Γουόλντερς πήγαν στο Μπαγκλαντές. Ο Τζον Άιζακ, ένας φωτογράφος των Ηνωμένων Εθνών, είπε: «Πολλές φορές τα παιδιά ήταν καλυμμένα με μύγες, μα εκείνη απλά πήγαινε και τα αγκάλιαζε. Δεν το είχα ποτέ ξαναδεί. Άλλοι ένιωθαν κάποιο δισταγμό, αλλά εκείνη απλά τα άρπαζε. Τα παιδιά έρχονταν να της κρατήσουν το χέρι [...] ». Τον Οκτώβριο του 1990, η Χέπμπορν πήγε στο Βιετνάμ σε μια προσπάθεια να συνεργαστεί με την κυβέρνηση για την εθνική ανοσοποίηση και παροχή καθαρού νερού, ένα πρόγραμμα που υποστήριξε η UNICEF.

Το Σεπτέμβριο του 1992, τέσσερις μήνες πριν το θάνατό της, η Χέπμπορν πήγε στη Σομαλία. Αποκάλεσε το θέαμα «της Αποκάλυψης» και είπε: «Περπατούσα σε έναν εφιάλτη. Είχα δει το λιμό στην Αιθιοπία και το Μπαγκλαντές, μα τίποτα σαν και αυτό – πολύ χειρότερο από ό,τι θα μπορούσα να φανταστώ. Δεν ήμουν προετοιμασμένη γι΄ αυτό. Η γη είναι κόκκινη – ένα πρωτόγνωρο θέαμα – αυτό το βαθύ κόκκινο της τερακότα. Και βλέπεις τα χωριά, τα προσφυγικά στρατόπεδα και η γη είναι ρυτιδωμένη γύρω τους σαν το βυθό του ωκεανού. Και αυτά ήταν οι τάφοι. Υπήρχαν τάφοι παντού. Κατά μήκος του δρόμου, γύρω από τα μονοπάτια που έπαιρνες, κατά μήκος των ποταμών, κοντά σε κάθε στρατόπεδο – υπήρχαν τάφοι παντού».

Παρόλο που πληγώθηκε από αυτά που είδε, η Χέπμπορν ακόμη ήταν γεμάτη ελπίδα. «Το να φροντίζεις παιδιά δεν έχει να κάνει τίποτα με την πολιτική. Πιστεύω πως ίσως με τον καιρό, αντί να υπάρχει πολιτικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας, θα έρθει εξανθρωπισμός της πολιτικής». «Όποιος δεν πιστεύει στα θαύματα δεν είναι ρεαλιστής. Είδα το θαύμα του νερού το οποίο η UNICEF βοήθησε να γίνει πραγματικότητα. Όπου για αιώνες οι γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια περπατούσαν μίλια για να φέρουν νερό, τώρα έχουν καθαρό πόσιμο νερό κοντά στα σπίτια τους. Το νερό είναι ζωή, και το καθαρό νερό τώρα σημαίνει υγεία για τα παιδιά αυτού του χωριού». «Οι άνθρωποι σε αυτούς τους τόπους δεν ξέρουν την Όντρεϊ Χέπμπορν, αλλά αναγνωρίζουν το όνομα UNICEF. Όταν βλέπουν UNICEF τα πρόσωπά τους φωτίζονται, γιατί ξέρουν πως κάτι συμβαίνει. Στο Σουδάν για παράδειγμα, ονόμασαν UNICEF μια αντλία νερού".

Το 1992, ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζωρτζ Μπους της απένειμε το "Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας" ως αναγνώριση για της δουλειά της με τη UNICEF, και η Ακαδημία των Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών το "Βραβείο Ανθρωπισμού Τζιν Χέρσολτ" για τη συνεισφορά της στην ανθρωπότητα. Αυτό της δόθηκε μετά θάνατον και το παρέλαβε εκ μέρους της ο γιος της. Το 2006, το Sustainable Style Foundation εγκαινίασε το "Style & Substance Award in Honor of Audrey Hepburn" για να αναγνωρίσει πρόσωπα υψηλού προφίλ που εργάζονται για να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των παιδιών σε όλο τον κόσμο. Το πρώτο δόθηκε στη Χέπμπορν μετά θάνατον και το έλαβε το Audrey Hepburn Children's Fund.