Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Internet: Συμβουλές για γονείς και όχι μόνο!

Γράφει ο Δημήτρης Μαλλάς

Το Internet είναι ένα εργαλείο με απίστευτες δυνατότητες που έχει βελτιώσει σημαντικά την καθημερινότητα μας, αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν ελλοχεύουν κίνδυνοι και χρειάζεται προσοχή τόσο από τους ενήλικες όσο και -κυρίως- από τους ανήλικους. Και δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα (9 Φεβρουαρίου) είναι η Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου (Safer Internet Day), στόχος της οποίας είναι να αναδείξει τους τρόπους προστασίας από τους κινδύνους του Διαδικτύου.

Αυτό που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι δεν είναι μόνο τα παιδιά και οι έφηβοι που κινδυνεύουν κατά την πλοήγηση τους στο Διαδίκτυο. Και οι ενήλικες είναι αρκετά πιθανό να βρεθούν αντιμέτωποι με ζητήματα όπως η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων, ο εθισμός στη χρήση του Διαδικτύου, οι διαδικτυακές απάτες, ο διαδικτυακός εκφοβισμός, το προσβλητικό περιεχόμενο κ.ά. Μάλιστα, οι ειδικοί τονίζουν ότι αν οι γονείς και οι ενήλικες γενικότερα δεν προστατεύουν τους ίδιους τους εαυτούς τους, δεν είναι και τόσο εύκολο να πείσουν τα παιδιά τους να είναι και αυτά με τη σειρά τους αρκετά προσεκτικά όσον αφορά στη χρήση του Διαδικτύου.

Προστατεύστε τον εαυτό σας

Ορισμένες πρακτικές συμβουλές προς τους ενήλικες είναι οι εξής:

• Προστατεύστε τις υπολογιστικές σας συσκευές, χρησιμοποιώντας κάποια από τα ουκ ολίγα προγράμματα προστασίας που υπάρχουν. Και όταν λέμε υπολογιστικές συσκευές δεν αναφερόμαστε μόνο στον επιτράπεζιο ή φορητό υπολογιστή που χρησιμοποιούμε. Αλλά και στο tablet ή και στο smartphone μας.
• Γίνετε ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά στο άνοιγμα των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Για παράδειγμα, μην ανοίγετε συνδέσμους ακόμη και σε emails από φίλους σας, οι οποίοι σας μοιάζουν λίγοι περίεργοι.
• Προστατεύστε τους κωδικούς σας και μην χρησιμοποιείτε τον ίδιο κωδικό για όλες τις υπηρεσίες στις οποίες είστε εγγρεγραμμένοι. Το κυριότερο είναι σε κάποιες βασικές υπηρεσίες (π.χ. το email σας, το Facebook ή το e-banking) χρησιμοποιείτε κωδικούς που είναι δύσκολο να τους μαντέψει κάποιος χάκερ. Δύσκολο να τους θυμάστε μετά, αλλά είναι ένα θέμα που χρήζει προσοχής.
• Όταν θέλετε να κάνετε μία αγορά, πρέπει να είστε επιπλέον προσεκτικοί και τουλάχιστον θα πρέπει να επιλέγετε καταστήματα που εμπιστεύεστε. Όπως και να προσέχετε όταν βάζετε τα στοιχεία της κάρτας σας, η ιστοσελίδα να έχει ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας. Δηλαδή, να ξεκινά ως https και όχι απλώς ως http.
• Πριν κάνετε οποιοδήποτε post ή σχόλιο στο Facebook, tweet στο Twitter ή «ανεβάσετε» φωτογραφία στο Instagram, σκεφτείτε το λίγο παραπάνω. Ιδίως τις φωτογραφίες και τα video. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων μας είναι κάτι παραπάνω από σημαντική αν δεν θέλουμε να βρεθούμε προ δυσάρεστων εκπλήξεων.
• Σε περίπτωση που πέσεις θύμα παρενόχλησης είτε στα social media είτε στο Διαδίκτυο, μην το αφήσεις χωρίς να κάνεις τίποτα. Έχεις αρκετές επιλογές, μεταξύ των οποίων η αναφορά στο ίδιο το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που μπορεί να αφαιρέσει το περιεχόμενο είτε στις ειδικές γραμμές βοήθειας που υπάρχουν που μπορείς να βρεις στο www.saferinternet.gr

Συμβουλές για τους γονείς

Τι γίνεται, όμως, με την προστασία των παιδιών μας; Υπάρχουν διάφορες ενέργειες που μπορεί να κάνει ένας γονέας, αν και το βασικότερο όλων είναι να έχει επικοινωνία με το παιδί του ώστε να μπορεί να εντοπίσει γρήγορα το πρόβλημα. Ορισμένες από τις βασικές συμβουλές είναι οι εξής:

• Σκεφτείτε πώς καθοδηγείτε την οικογένειά σας στον πραγματικό κόσμο και κάντε το ίδιο στον ψηφιακό κόσμο (ακόμα κι αν μερικές φορές νιώθετε πως ο γιος σας ή η κόρη σας είναι, στο σπίτι σας, ο ειδικός στην τεχνολογία!)
• Κάντε μια δοκιμή με κάποιες από τις τεχνολογίες με τις οποίες ψυχαγωγείται το παιδί σας. Αν δεν το ’χετε κάνει ήδη, «κατεβάστε» μουσική, φτιάξτε ένα προφίλ στο Facebook ή παίξτε ένα παιχνίδι με την παιχνιδομηχανή του παιδιού σας.
• Μιλήστε στους φίλους σας και την οικογένειά σας (και στους γονείς των φίλων του παιδιού σας) για το πώς βοηθούν τα δικά τους παιδιά να χειριστούν τον ψηφιακό τους κόσμο, και ίσως πάρετε μερικές χρήσιμες συμβουλές.
• Προσπαθήστε να μην χρησιμοποιείτε την τεχνολογία ως μπέιμπι σίτερ σας. Όλοι το κάνουμε κάποιες φορές, αλλά είναι σημαντικό να ξέρεις τι κάνει το παιδί σου.
• Μην φοβάστε να θέσετε όρια και κανόνες, ιδιαίτερα στα μικρότερα παιδιά. Η διαδικτυακή τους υπόληψη θα τα ακολουθεί για πάντα, άρα δεν είναι ποτέ πολύ νωρίς για να γίνει η αρχή.
• Εκμεταλλευτείτε στο μέγιστο τα ενσωματωμένα εργαλεία (built-in tools), όπως τις επιλογές Parental Contols, SafeSearch (Γονικοί Έλεγχοι, Ασφαλής Αναζήτηση) και τους ελέγχους απορρήτου (privacy controls).
• Υπενθυμίστε στα μεγαλύτερα αδέρφια ότι κάποιοι ιστότοποι (websites) και συσκευές (devices) ίσως δεν ενδείκνυνται για το μικρότερό τους αδελφό ή αδελφή, και ζητήστε τους να έχουν το νου τους σε σχέση μ’ αυτά.
• Κάντε τα ψηφιακά θέματα μέρος της καθημερινής συζήτησης και μην διστάζετε να μιλήσετε σε εφήβους για δύσκολα ζητήματα όπως είναι για παράδειγμα ο διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying), η αποστολή μηνυμάτων με ερωτικό περιεχόμενο (sexting) και η παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright infringement).
• Επικοινωνείτε διαρκώς. Δείξτε στο παιδί σας πως κατανοείτε πόσο σημαντική είναι γι’ αυτό η τεχνολογία και διαβεβαιώστε το ότι μπορεί να έρθει σε εσάς για οτιδήποτε του γεννά ανησυχία στον ψηφιακό του κόσμο.