25η Μαρτίου-Διπλός εορτασμός για τους Έλληνες

Η Ελληνική Επανάσταση ή Επανάσταση του 1821 ήταν η ένοπλη εξέγερση των Ελλήνων εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με σκοπό την αποτίναξη της οθωμανικής κυριαρχίας και τη δημιουργία ανεξάρτητου εθνικού κράτους.

Εκ των πραγμάτων είναι η πιο σημαντική ημερομηνία στην ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, ως αφετηρία της εθνικής παλιγγενεσίας.

Η επέτειος να γιορτάζουμε τον εθνικό ξεσηκωμό στις 25 Μαρτίου καθιερώθηκε στις 15 Μαρτίου 1838 από τον βασιλιά Όθωνα, προκειμένου να συνδεθεί με το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ήταν και επιθυμία του Αλέξανδρου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας να συνδεθεί η έναρξη της επανάστασης με μια μεγάλη εκκλησιαστική εορτή για να τονωθεί το φρόνημα των υπόδουλων Ελλήνων.

Τι συνέβη, άραγε, στις 25 Μαρτίου του 1821 και την έχουμε αναδείξει ως την ημέρα της εθνικής μας εορτής; Οι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι τη συγκεκριμένη ημερομηνία δεν ξεκίνησε η επανάσταση. Ούτε καν η ύψωση του λαβάρου της Μονής της Αγίας Λαύρας και η ορκωμοσία των παλληκαριών από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό.

Στην πραγματικότητα η επανάσταση άρχισε λίγες ημέρες νωρίτερα στην Πελοπόννησο, μία περιοχή με συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς και μικρή στρατιωτική παρουσία των Τούρκων. Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, ο στρατιωτικός και πολιτικός διοικητής της Πελοποννήσου (Μόρα Βαλεσί) Χουρσίτ Πασάς βρισκόταν στα Γιάννινα για να εξοντώσει τον Αλή Πασά, ο οποίος είχε αυτονομηθεί από την Υψηλή Πύλη. Πριν από την αναχώρησή του, ο Χουρσίτ είχε λάβει διαβεβαιώσεις από τους προεστούς του Μοριά ότι οι φήμες που κυκλοφορούσαν για τον επικείμενο ξεσηκωμό των ραγιάδων ήταν ανυπόστατες.

Στις 21 Μαρτίου αρχίζει η πολιορκία των Καλαβρύτων από τον Σωτήρη Χαραλάμπη και τους Πετμεζαίους. Είναι η πρώτη πολεμική ενέργεια της Επανάστασης και θα λήξει νικηφόρα μετά από πέντε ημέρες.

Η 23η Μαρτίου είναι ο πρώτος σημαντικός σταθμός του εθνικού αγώνα και θα μπορούσε κάλλιστα να είχε πάρει τη θέση της 25ης Μαρτίου στο εορταστικό καλεντάρι της χώρας μας.

Ο εορτασμός "εἰς τὸ διηνεκὲς" της Επανάστασης την 25η Μαρτίου καθιερώθηκε το 1838 με το Βασιλικό Διάταγμα 980 / 15(27)-3-1838 [11][12] της Κυβέρνησης Όθωνος και συγκεκριμένα του Γεώργιου Γλαράκη, γραμματέα της Επικρατείας (υπουργού) επί των Εκκλησιαστικών, Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και Εσωτερικών.

Η πρώτη εγκύκλιος για την Εθνική Εορτή
Δύο μέρες μετά την έκδοση του διατάγματος εκδόθηκε από την Γραμματεία της Επικρατείας εγκύκλιος που κοινοποιούσε το διάταγμα στην Περιφερειακή Διοίκηση και έδινε οδηγίες για τον λαμπρό εορτασμό της μεγάλης ιστορικής ημέρας σε όλη την Ελλάδα.

Ο εορτασμός έγινε με βάση το επίσημο πρόγραμμα που εκδόθηκε το έτος εκείνο στις 23 Μαρτίου. Τη γενική επιμέλεια του, όπου περιλαμβανόταν και το καθιερωμένο «προβάδισμα των εν Αθήναις δημοσίων αρχών» είχε ο τότε διοικητής της Αττικής Κωνσταντίνος Αξιώτης, που τελικά πέτυχε στο έργο του και επαινέθηκε δημόσια.

Η Αθήνα του 1838 κατά τον πρώτο εορτασμό της Εθνικής Παλιγγενεσίας, μολονότι ένδοξη και ιστορική πόλη, είχε πολλές ελλείψεις. Ήταν μια μικρή πληθυσμιακά πόλη με ελλείψεις σε κτίρια και δρόμους και αντιμετώπιζε γενικά δύσκολες συνθήκες ζωής. Τρία μόλις χρόνια είχαν περάσει από τότε που οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του νεοσύστατου κράτους είχαν μεταφερθεί εδώ από το Ναύπλιο. Το Ναύπλιο, ως γνωστόν, είχε γίνει η πρώτη προσωρινή πρωτεύουσα του ελληνικού έθνους.