Αρνείται να πληρώσει τη διατροφή των παιδιών; Αυτές είναι οι κυρώσεις

Σε περίπτωση διαζυγίου ή διάστασης, οι σύζυγοι υποχρεούνται σε διατροφή των ανήλικων τέκνων τους και των ενήλικων, εφόσον αυτά σπουδάζουν.
Το μέτρο και το περιεχόμενο της διατροφής, όπως ορίζει το οικογενειακό δίκαιο κατά το άρθρο 1493 Α.Κ., καθορίζεται με βάση την ηλικία των τέκνων, την κοινωνικοοικονομική κατάσταση της ζωής τους, τις πάγιες ανάγκες συντήρησης, διατροφής και ψυχαγωγίας τους, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής τους και ανάλογα με την περίπτωση το δικαστήριο επιδικάζει ένα ορισμένο ποσό για διατροφή, ένδυση, υπόδηση, ψυχαγωγία και εκπαίδευση του τέκνου.
Εφόσον οι σύζυγοι δεν τακτοποιήσουν εξωδικαστικά το θέμα της διατροφής του τέκνου, για το ποσό που θα καταβάλλεται για αυτό και για το χρόνο καταβολής του, αρμόδια είναι τα πολιτικά δικαστήρια ώστε να ορίσουν το ύψος της διατροφής. Για τον καθορισμό της διατροφής, λαμβάνονται υπ' όψιν ο αριθμός των τέκνων, η ηλικία και τα συνήθη μηνιαία έξοδά τους, τα έξοδα και τα έσοδα του γονέα που έχει την επιμέλεια και τα έξοδα και έσοδα του υπόχρεου προς διατροφή γονέα.

Έτσι, το παιδί δικαιούται τέτοιο ποσό διατροφής όπως αυτό προκύπτει από τις ανάγκες του σε συνδυασμό με τις οικονομικές δυνάμεις των γονιών του, δηλαδή σε συνδυασμό με τα χρήματα που κερδίζει ο πατέρας του ή η μητέρα του ανάλογα από την εργασία τους ή από άλλες πηγές όπως ενοίκια, τόκους καταθέσεων κ.λ.π.

Είθισται, υπόχρεος προς διατροφή να είναι ο πατέρας των τέκνων, καθώς την επιμέλεια έχει κατά κύριο λόγο η μητέρα. Έτσι, αγωγή για τη διατροφή του ανηλίκου τέκνου κατά κανόνα μπορεί να ασκήσει όποιος έχει την επιμέλεια, καθώς το ίδιο δεν μπορεί να ασκήσει την αγωγή λόγω ανηλικότητας.
Σε περίπτωση μη καταβολής από τον ένα γονέα της διατροφής που του έχει επιδικασθεί από το δικαστήριο, τούτος μπορεί να βρεθεί κατηγορούμενος για το αδίκημα του άρθρου 358 Π.Κ., όπως αναλύεται κατωτέρω. Ακόμα και όταν δεν υπάρχουν εισοδήματα ή περιουσιακά στοιχεία, ο υπόχρεος εξακολουθεί να έχει ποινική ευθύνη.

Η παραβίαση της υποχρέωσης για διατροφή από τον υπόχρεο γονέα συνιστά το ποινικό αδίκημα του αρθρ. 358 του Π.Κ., με ποινή φυλάκισης μέχρι ενός έτους και αποτελεί διαρκές έγκλημα. Το διαρκές αυτό αδίκημα έχει την ιδιαιτερότητα ότι δεν ισχύουν τα χρονικά όρια του τυπικού αυτοφώρου (που ισχύει για όλη την ημέρα τέλεσης του εγκλήματος συν όλη την επομένη, μέχρι τις 24:00) γεγονός που σημαίνει ότι, εφόσον έχει υποβληθεί έγκληση-μήνυση, είναι δυνατόν ο υπόχρεος να συλληφθεί και να δικαστεί με την αυτόφωρη διαδικασία ακόμη και αρκετές ημέρες μετά την υποβολή της εγκλήσεως-μηνύσεως.
Κατά τη διάταξη του άρθρου 358 του Ποινικού Κώδικα, "όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής, που του την έχει επιβάλει ο νόμος και έχει αναγνωρίσει, έστω και προσωρινά, το δικαστήριο, με τρόπο τέτοιο, ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχθεί βοήθεια άλλων, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ενός έτους".

Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της παραβίασης της υποχρεώσεως για διατροφή απαιτείται δεδηλωμένη παράλειψη του φερόμενου ως υπόχρεου προς διατροφή, προβλεπόμενη από το νόμο και αναγνωρισμένη με δικαστική απόφαση και όχι με απλό ιδιωτικό συμφωνητικό, το οποίο δεν αποτελεί απόφαση, έστω και προσωρινώς που διατηρεί την ισχύ της και οφειλόμενη σε κακοβουλία, δηλαδή στην ενδιάθετη βούληση μη συμμορφώσεως του δράστη προς την υποχρέωση, από κακεντρέχεια ή κακή θέληση, παρότι είχε την οικονομική δυνατότητα να καταβάλει το χρηματικό ποσό που επιδικάσθηκε για την κάλυψη των αναγκών επιβιώσεως του δικαιουμένου προσώπου για το προσδιορισμένο χρονικό διάστημα.
Το φαινόμενο της μη καταβολής διατροφής του τέκνου από τον υπόχρεο στην εποχή μας είναι ιδιαίτερα συχνό και λόγω της παρατεταμένης κρίσης ολοένα και αυξάνεται με αποτέλεσμα την σύγκρουση των γονέων και ιδίως τις αρνητικές συνέπειες στην ομαλή ανάπτυξη των τέκνων.

Δημήτριος Ν. Αυλωνίτης
Δικηγόρος, LL.B.
Δημητσάνας 42, Αθήνα, 11 522
τηλ. 210 3314536, fax: 210 3235632
κιν. 6972205516, e-mail: info@avlonitislaw.gr
http://www.avlonitislaw.gr