15 Αυγούστου - Μία ημέρα με τις καλύτερες αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων

Για κάποιους, η αγαπημένη ημέρα του χρόνου είναι τα Χριστούγεννα, για άλλους η ημέρα των γενεθλίων τους και για άλλους η Πρωτοχρονιά με τα περίφημα new year resolutions. Για εμένα, δεν είναι καμία από τις παραπάνω. Είναι η 15η Αυγούστου.

Για την λατρεία μου αυτήν σίγουρα ευθύνονται οι αναμνήσεις που έχω από εκείνη την ημέρα, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Μεγάλωσα στην Κρήτη, στο Ρέθυμνο, και κάθε χρόνο τέτοια μέρα πηγαίναμε στο χωριό του πατέρα μου. Το χωριό λέγεται Κάλυβος, αλλά επειδή πιθανότατα δεν θα το γνωρίζετε, ας πούμε ότι είναι κοντά στα Ανώγεια. Κάπου εκεί λοιπόν, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, έχω περάσει τις πιο όμορφες στιγμές της παιδικής μου ηλικίας.

Κάθε χρόνο, φτάναμε από νωρίς και η ημέρα ξεκινούσε με το γνωστό εκκλησίασμα. Τόπος συνάντησης, το σπίτι της γιαγιάς και όλοι μαζί, γονείς, αδερφές, θείοι, θείες και ξαδέρφια ξεκινούσαμε με τα πόδια για την εκκλησία της Παναγίας που είναι λίγο πιο έξω από το χωρίο. Η γιαγιά μου πήγαινε αξημέρωτα και μάλιστα πολλές φορές ξυπόλητη. «Έχω κάνει τάμα» έλεγε.

Στην εκκλησία συναντούσαμε όλο το χωριό και πολλούς άλλους που είχαν έρθει από Ρέθυμνο, Αθήνα, Ηράκλειο, τα γύρω χωριά, αλλά και από άλλα μέρη της Ελλάδας. Ο δεκαπενταύγουστος ήταν η μοναδική μέρα που ξέραμε ότι θα δούμε ακόμα και τους πιο μακρινούς συγγενείς. Ο μπαμπάς μου ξανάβλεπε τους συμμαθητές του από το σχολείο, αλλά και όλους εκείνους που όταν ήταν παιδιά, έπαιζαν μαζί στα χωράφια και στους δρόμους του χωριού. Είναι φοβερό αν το σκεφτείτε. Ο κάθε ένας έχει πλέον τραβήξει το δικό του δρόμο και όμως, αυτήν την ημέρα, αυτό το μικρό χωριό ήταν τόπος συνάντησης για όλους.

Η εκκλησία είναι αρκετά μικρή και οι περισσότεροι ήμασταν μαζεμένοι στο προαύλιο. Μετά το τέλος της λειτουργίας, κοινωνούσαμε και περιμέναμε στη μεγάλη ουρά για να φιλήσουμε την εικόνα της Παναγίας. Έπειτα, σειρά είχαν οι λαχνοί. Οι λαχνοί μοιράζονταν εκείνο το πρωί και μετά το τέλος της λειτουργίας όλοι κρέμονταν από τα χείλη του παπά-Αντώνη μήπως πει το νούμερο που είχαν διαλέξει ανάμεσα στα τυχερά. Λίγο πριν κλείσει το λόγο του, ο παπάς, μας έλεγε για τη σπουδαιότητα αυτής της ημέρας, αλλά και για τη σημασία του «αγαπάτε αλλήλους» και άλλων διδαγμάτων της εκκλησίας. Για το τέλος, άφηνε τις αναγγελίες των γάμων που θα γίνονταν τις επόμενες ημέρες και που φυσικά ήταν καλεσμένο όλο το χωριό "εντός και εκτός", όπως έλεγε χαρακτηριστικά. Πλησιάζοντας προς την έξοδο, παίρναμε ένα κομμάτι άρτο ο κάθε ένας και παίρναμε τον δρόμο της επιστροφής.

Στο σπίτι επιστρέφαμε γύρω στις 11. Οι μεγάλοι έπιναν καφέ στην ηλιόλουστη βεράντα και έτρωγαν άρτο και τυρί. Οι πόρτες του σπιτιού ήταν πάντα ανοιχτές και όλο και κάποιος συγχωριανός ή συγγενής ερχόταν. Εμείς, τα παιδιά, πίναμε κακάο με γάλα και ξεχυνόμασταν στις αυλές και στα μπαλκόνια για παιχνίδι.

Το σπίτι έσφυζε από ζωή και σε κάθε σημείο του ακούγονταν ομιλίες και γέλια. Έπειτα, ξεκινούσε η προετοιμασία για το φαγητό και οι δουλειές μοιράζονταν. Οι άντρες αναλάμβαναν τα κρέατα -όποιος έχει δοκιμάσει το αντικριστό αρνί της Κρήτης σίγουρα δεν έχει φάει νοστιμότερο- και οι γυναίκες το περίφημο πιλάφι, τις πίτες και ό,τι άλλο είχαμε πάνω στο τραπέζι. Αξίζει να αναφέρω και τους ντολμάδες της γιαγιάς οι οποίοι μέχρι και σήμερα είναι ένας από τους λόγους που χαίρομαι όταν μου στέλνουν οι δικοί μου δέμα από την Κρήτη.

Στο τραπέζι κάθονταν στη μία πλευρά οι άντρες, στην άλλη οι γυναίκες και εμείς τα παιδιά στο ενδιάμεσο. Το αστείο είναι ότι ακόμα έτσι καθόμαστε. Οι στιγμές εκείνες ήταν μοναδικές. Τρώγαμε, μιλούσαμε, γελούσαμε. Φέρνω αυτές τις εικόνες στο μυαλό μου και συνειδητοποιώ ότι χαμογελάω ασυναίσθητα.

Μετά το φαγητό, οι δουλειές και πάλι μοιράζονταν και ο κάθε ένας αναλάμβανε το «πόστο» του. Τα παιδιά, συνήθως αναλαμβάναμε να μαζέψουμε το τραπέζι, οι γυναίκες να φτιάξουν τους καφέδες και να σερβίρουν τα γλυκά και οι άντρες να φυλάξουν το αρνί που περίσσεψε. Πάντα ψήναμε παραπάνω αρνί σε περίπτωση που έρθει κάποιος και για να πάρουμε στο σπίτι φεύγοντας.

Η ημέρα κυλούσε με καφέ και γλυκό για τους μεγάλους, παγωτά και εξόρμηση στην πλατεία του χωριού για εμάς, τα παιδιά. Εκεί ξεκινούσαν και οι ετοιμασίες για το βραδινό πανηγύρι. Όλο το χωριό μύριζε πιλάφι και ψητό κρέας και όλοι βοηθούσαν με όποιον τρόπο μπορούσαν. Το βράδυ κυλούσε εξίσου όμορφα. Η μουσική του λυράρη και του λαουτιέρη ακούγονταν σε όλο το χωριό και εμείς χορεύαμε συρτό και πεντοζάλι στο ρυθμό των κρητικών τραγουδιών. Οι μεγάλοι μιλούσαν και χόρευαν και εμείς, πότε χορεύαμε και πότε τρέχαμε γύρω από τα τραπέζια.

Συνήθως, το βράδυ του δεκαπενταυγούστου μέναμε στο χωριό. Οι ξαδέρφες και οι αδερφές μου κοιμόμασταν μαζί. Σε κάθε δωμάτιο είχαμε και από ένα ή δύο διπλά κρεβάτια και οι βραδινές συζητήσεις μόλις πέφταμε για ύπνο και σβήναμε τα φώτα, ήταν η καλύτερή μας. Όταν λίγο μεγαλώσαμε και ήμασταν πια στην εφηβεία, βγαίναμε στην ταράτσα και απολαμβάναμε τον πεντακάθαρο και φωτεινό ουρανό. Τόσα αστέρια, δεν θυμάμαι να έχω ξαναδεί αλλού. Ο ύπνος εκείνο το βράδυ ήταν γλυκός και ήρεμος. Έκλεινα τα μάτια και αφηνόμουν στον ήχο της λύρας και του λαούτου που ακούγονταν ακόμα από το πανηγύρι. Αυτό ήταν και το καλύτερο νανούρισμα.

Τα χρόνια πέρασαν και νιώθω πολύ τυχερή που έχω αυτές τις αναμνήσεις, αλλά και που και σήμερα, κάπως έτσι θα κυλήσει ο δεκαπενταύγουστός μου. Και σήμερα θα μαζευτούμε όλοι μαζί. Και σήμερα θα ανάψουμε φωτιά και θα ψήσουμε το αντικριστό αρνί. Και σήμερα μας περιμένει ήδη η κατσαρόλα με τους ντολμάδες της γιαγιάς.

Κάποια από τα παιδιά που ήμασταν κάποτε, έχουν δικά τους πλέον παιδιά. Και σήμερα όμως, θα μαζευτούμε και θα πειράξει ο ένας τον άλλον. Και σήμερα το σπίτι θα γεμίσει φωνές και χαρές και εύχομαι αυτή η παράδοση να συνεχιστεί για πολλά πολλά ακόμη χρόνια.

Για μένα λοιπόν, δεκαπενταύγουστος σημαίνει οικογένεια και είναι μία ημέρα αφιερωμένη στους δικούς μου ανθρώπους.

Δεν έχει σημασία εάν είστε στην Κρήτη, στην Πελοπόννησο ή στην Αθήνα. Σημασία έχει να είστε και εσείς με τους δικούς σας αγαπημένους ανθρώπους και να περάσετε όμορφες στιγμές.

Χρόνια πολλά.

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: cretanmagazine.gr
Πηγή άλλων φωτογραφιών: George Kokkinos (ξάδερφος!)