Παιδί και παιχνίδι, η σημασία του ελεύθερου παιχνιδιού για την υγεία του παιδιού

Στην εποχή των τάμπλετ και του υπολογιστή, τα παιδιά έχουν λιγότερες ευκαιρίες για ελεύθερο παιχνίδι.

Τι είναι το ελεύθερο παιχνίδι;

Ελεύθερο παιχνίδι είναι κάθε αυθόρμητη δραστηριότητα των παιδιών, που δεν είναι δομημένη- οργανωμένη από κάποιον ενήλικα, δεν ακολουθεί κάποιο σενάριο και δεν έχει κανένα απώτερο σκοπό, πέρα από την ίδια τη δραστηριότητα, δηλαδή το παιχνίδι.

Ο περιορισμός του ελεύθερου παιχνιδιού έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη του παιδιού, τόσο τη σωματική, όσο και την κοινωνικοσυναισθηματική.

Ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και συνδέουν τον περιορισμό του παιχνιδιού με προβλήματα που τον τελευταίο καιρό είναι αυξημένα στην παιδική ηλικία. Πιο συγκεκριμένα, κάνουν λόγο για:

Χαμηλότερα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας

Παχυσαρκία

Τα παιδιά που έχουν κοντά στο σπίτι τους κάποιο πάρκο είναι πιο πιθανό να έχουν κανονικό βάρος σε σχέση µε τα υπόλοιπα παιδιά

Μη αναπτυγμένες κινητικές δεξιότητες

Όταν τα παιδιά δεν παίζουν παιχνίδια, που εμπεριέχουν κίνηση, έχουν περιορισμένες ευκαιρίες να αναπτύξουν βασικές κινητικές δεξιότητες (αδρή και λεπτή κινητικότητα)

Μη αναπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες

Όταν τα παιδιά παίζουν ομαδικά, έχουν τη δυνατότητα να µάθουν να συνεργάζονται, να µοιράζονται, να λύνουν τις διαφορές τους και γενικότερα κοινωνικοποιούνται

Προβλήματα στην ψυχική υγεία

Κατάθλιψη, άγχος, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας- ΔΕΠΥ

Αδυναμία...

να διαχειριστούν στρεσογόνες ή τραυματικές καταστάσεις στο ομαδικό παιχνίδι αναπτύσσεται ο ανταγωνισμός. Πολλά παιδιά αποφεύγουν αυτά τα παιχνίδια γιατί αδυνατούν να διαχειριστούν αυτές τις έντονες συναισθηματικές αλληλοεπιδράσεις.

να αξιολογούν και να διαχειρίζονται το ρίσκο πολύ συχνά το παιδί χρειάζεται να δοκιμάσει τις δυνάμεις του. Το επιδέξιο παιδί γνωρίζει τα όριά του και ρισκάρει με μέτρο, ενώ αντίθετα το ανώριμο παιδί συχνά είναι παράτολμο και θέτει τον εαυτό του σε κίνδυνο. Μαθαίνοντας να ρισκάρει μαθαίνει να τολμά και να δοκιμάσει τις δυνάμεις του.

Μείωση δημιουργικότητας

Τα παιδιά που δεν παίζουν δεν αναπτύσσουν τη φαντασία τους και κατ’ επέκταση τη δημιουργικότητά τους. Τα έτοιμα παιχνίδια και κυρίως τα ηλεκτρονικά είναι πλατφόρμες με ένα εικονικό περιβάλλον που σε οδηγούν σε ένα συγκεκριμένο τρόπο παιχνιδιού, έτσι σου στερούν τη δυνατότητα να γίνεις δημιουργικός. Το ελεύθερο παιχνίδι, το αυτοσχέδιο αναγκάζει το παιδί να φανταστεί και να επινοήσει.

Η µείωση του παιχνιδιού στη γειτονιά έχει όμως επιπτώσεις και στη συνοχή του κοινωνικού ιστού

Όταν τα παιδιά παίζουν στη γειτονιά, οι γονείς, που τα εποπτεύουν, έχουν την ευκαιρία να γνωριστούν καλύτερα και να ανταλλάξουν πληροφορίες για τον τρόπο διαπαιδαγώγησης που ακολουθούν. Ειδικά στα αστικά κέντρα, δεν γνωρίζουμε πια τους γείτονές μας, κάτι που επιδρά αρνητικά τόσο στα παιδιά όσο και σε μας τους ίδιους.

Συμβουλές για γονείς

Παιχνίδι σημαίνει ελευθερία

Το παιχνίδι αποτελεί µια φυσική συμπεριφορά για τα παιδιά, η οποία είναι αυθόρμητη και αυτοκατευθυνόμενη. Οι γονείς πρέπει να δημιουργούν ευκαιρίες για ελεύθερο παιχνίδι χωρίς όμως να παρεμβαίνουν και να προγραμματίζουν λεπτομερώς την κάθε διαδικασία του.

Περισσότερος χρόνος για ελεύθερο παιχνίδι

Το ελεύθερο παιχνίδι απαιτεί περισσότερο χρόνο για να σχεδιαστεί και να ξεκινήσει. Τα παιδιά πρέπει να εγκλιματιστούν, να ξεπεράσουν την αρχική αμηχανία και να συνεργαστούν. Για να επωφεληθούν πλήρως από το ελεύθερο παιχνίδι ο ιδανικός χρόνος είναι τα 40 λεπτά. Το καθημερινό πρόγραμμα του παιδιού απαιτεί να έχει το παιδι χρόνο να παίξει ομαδικά με συνομηλίκους σε ένα εξωτερικό χώρο

Περισσότερες ευκαιρίες για παιχνίδι στη φύση σε πάρκα

Για το ελεύθερο παιχνίδι ιδανικός χώρος είναι η φύση. Κάποιο πάρκο ή κάποια παιδική χαρά, όπου θα μπορέσει το παιδί να ασκήσει το σώμα του με κάθε τρόπο (τρέξιμο, αναρρίχηση, σκαρφάλωμα). Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια, είναι ο χώρος αυτός να είναι καθαρός, καλοσυντηρημένος και προστατευμένος, ώστε τα παιδιά να παίζουν ελεύθερα και με ασφάλεια.

Περισσότερα αυτοσχέδια ομαδικά παιχνίδια και λιγότερα έτοιμα

Η επαφή των παιδιών με τη φύση και τα στοιχεία της είναι πολύ σημαντική για την υγιή ανάπτυξή τους. Καλό είναι, λοιπόν, τα παιδιά να έρχονται σε επαφή με το νερό, το χώμα, τη λάσπη, τα ξύλα και να συγκρίνουν τις ποικίλες ιδιότητές τους.

Περισσότερα ομαδικό ελεύθερο παιχνίδι και λιγότερα αγοραστά παιχνίδια

Το ελεύθερο παιχνίδι έκτος από το γεγονός ότι είναι πιο δημιουργικό είναι και οικονομικό ή δε χρειάζεται χρήματα. Απλά υλικά μπορούν με φαντασία να μετατραπούν σε αριστουργήματα. Και βέβαια, πολλά παιχνίδια, όπως το κρυφτό, το κυνηγητό, τα μήλα, το κουτσό, τα αγαλματάκια, χρειάζονται ελάχιστα ως και καθόλου υλικά.