Ψυχική υγεία, παιδική παχυσαρκία και κακοποίηση ανηλίκων στο επίκεντρο της Πολιτείας

Τη σημασία της ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου δικτύου υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων, υπογράμμισε η υφυπουργός Υγείας Κατερίνα Παπακώστα, σημειώνοντας ότι αποτελεί αναπόσπαστο μέρος ενός συστήματος ψυχικής υγείας που είναι, όχι μόνο αποτελεσματικό, αλλά και οικονομικά αποδοτικό - υπό το πρίσμα μιας ανάλυσης κόστους-αποτελεσματικότητας- καθώς, οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων προλαμβάνουν τα συμπτώματα των ψυχικών διαταραχών της ενήλικης ζωής. Η υφυπουργός, ανέφερε επίσης ότι το υπουργείο Υγείας έχει αναπτύξει και λειτουργεί μονάδες ψυχικής υγείας για παιδιά και εφήβους που έχουν υποστεί κακοποίηση, παραμέληση ή ενδοοικογενειακή βία.

Αναφερόμενη στην παιδική παχυσαρκία, η κ. Παπακώστα τη χαρακτήρισε ως επιδημία, από τις διαστάσεις που έχει λάβει τα τελευταία χρόνια στις δυτικές χώρες. Όπως είπε, πρόθεση και απόφαση της πολιτικής ηγεσίας είναι η προβολή του θέματος, και μέσα από την πρόληψη να αποφευχθούν παθογόνες καταστάσεις.

Σύμφωνα με την αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής και Εφηβικής Ενδοκρινολογίας, Ευαγγελία Χαρμανδάρη, στην Ελλάδα το ποσοστό υπερβαρότητας και παχυσαρκίας, κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, υπερβαίνει το 30%. Όπως είπε, στη χώρα μας υλοποιείται το Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Υπερβαρότητας και Παχυσαρκίας κατά την Παιδική και Εφηβική Ηλικία», με το σύνθημα «Χάνω Βάρος – Κερδίζω Ζωή», το οποίο έχει στόχο την ηλεκτρονική καταγραφή παιδιών και εφήβων με αυξημένο βάρος, την καθοδήγηση των παιδιάτρων και την αξιολόγηση των προτεινόμενων παρεμβάσεων στο Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους Σώματος, το οποίο λειτουργεί καθημερινά στο Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Διαβήτη της Α' Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών.

Άλλο θέμα που απασχόλησε την ημερίδα ήταν η παιδική κακοποίηση και σύμφωνα με την Παιδοψυχίατρο Έφη Μπάρλου, είναι πολύ σημαντικό να μην κλείνουμε τα μάτια σε ένα ζήτημα «ταμπού», τα στοιχεία του οποίου παραμένουν στη χώρα μας «σκοτεινά» (αγγίζει το 10%), με συνεχώς ανοδική τάση. Όπως είπε, η πρόληψη και η παρέμβαση χρειάζονται χρόνο, τόλμη, υπομονή ώστε ένας νέος άνθρωπος να υπερασπιστεί το σώμα του.

Η επίκουρος καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής, Άρτεμις Τσίτσικα, μιλώντας για το θέμα «Παιδί, έφηβος και διαδίκτυο», σημείωσε πως ο διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying), η διαδικτυακή αποπλάνηση (grooming), το ακατάλληλο περιεχόμενο και ο διαδικτυακός εθισμός είναι μερικά από τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά τα παιδιά και οι έφηβοι στην ενασχόλησή τους με το διαδίκτυο. Αναφερόμενη σε πρόσφατες έρευνες, τόνισε πως τα ποσοστά υψηλού κινδύνου στο διαδίκτυο είναι σημαντικά για τη χώρα μας. Όπως είπε, η ενημέρωση παιδιών, γονέων και εκπαιδευτικών, αλλά και συντονισμός όλων των φορέων και των ειδικών υγείας είναι απαραίτητος για να περιορίσουμε τα αρνητικά σημεία της χρήσης του πιο συναρπαστικού μέσου στην ιστορία μας.

Ο καθηγητής, Κωνσταντίνος Βαρδαβάς, μιλώντας για το «κάπνισμα και το παιδί» σημείωσε πως η εξάρτηση των εφήβων στην νικοτίνη ξεκινά από τα πρώτα κιόλας τσιγάρα και θεωρείται ως εξάρτηση ακόμα και όταν ο έφηβος καπνίζει 1-2 τσιγάρα τον μήνα. Στην Ελλάδα, νεότερες μελέτες της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας δείχνουν αύξηση κατά 15% σε παιδιά ηλικίας 13-15 ετών. Όπως χαρακτηριστικά είπε, αν συνεχίσουμε με αυτόν τον ρυθμό, από όλα τα παιδιά που ζουν στην Ελλάδα σήμερα, 300.000 θα πεθάνουν πρόωρα από το κάπνισμα.

Ο ψυχίατρος - ψυχοθεραπευτής- επιστημονικός υπεύθυνος προγραμμάτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση του εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας, Άλκης Τσιάντης, κατά την ομιλία του σημείωσε, ότι τα ποσοστά του σχολικού εκφοβισμού, τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζονται αυξημένα ως προς τον αριθμό των μαθητών που εκφοβίζονται σε σχέση με προηγούμενες έρευνες.

Η παιδοψυχίατρος, Αναστασία Κουμούλα, αναφερόμενη στη χρήση τοξικών ουσιών στην εφηβεία υπογράμμισε πως η σχέση του εφήβου με τις τοξικές ουσίες προκύπτει από μια αλληλεπίδραση προστατευτικών παραγόντων και παραγόντων κινδύνου σε ατομικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο. Για τον λόγο αυτό, τα προγράμματα πρόληψης πρέπει να εστιάζουν στην πρώιμη παρέμβαση κατά την παιδική ηλικία, ώστε να δυναμώσουν τους θετικούς ή προστατευτικούς παράγοντες, όπως είναι η ζεστή συναισθηματική σχέση του παιδιού με την οικογένεια, η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και η επιτυχία στο σχολείο, πριν εμφανιστούν τα προβλήματα συμπεριφοράς.

Οι πολιτικές για το παιδί είναι ανάμεσα στις προτεραιότητες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, καθώς τα παιδιά είναι η επένδυση μιας κοινωνίας, επεσήμανε κατά το χαιρετισμό της η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Χριστίνα Παπανικολάου, ενώ ο καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, Ιωάννης Τούντας, μιλώντας για τη σημασία της πρόληψης στα παιδιά και τους εφήβους υπογράμμισε ότι η υγεία του ανθρώπου, ως σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία, χτίζεται στα παιδικά και εφηβικά χρόνια, γι' αυτό και είναι πολύ σημαντική, η σωστή ενημέρωση των γονιών, η έγκυρη διάγνωση και οι τακτικοί εμβολιασμοί.