Πόσες ώρες πρέπει να κοιμούνται τα παιδιά όταν πηγαίνουν στο σχολείο (δημοτικό);

Γράφει η κα. Ιωάννα Παχούλα, Παιδίατρος, Επιστημονική Συνεργάτης Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

Εκτός από την ευεργετική του δράση στη σωματική ξεκούραση, ο ύπνος παίζει παράλληλα σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της συμπεριφοράς και τις γνωστικές και συναισθηματικές λειτουργίες στο σύνολό τους. Η μη ικανοποιητική δηλαδή διάρκεια και ποιότητα ύπνου έχει συσχετιστεί με ένα πλήθος συμπτωμάτων και προβλημάτων με κυρίαρχα την αρνητική διάθεση, την υπνηλία (μάθηση, δεξιότητες), τα προβλήματα προσοχής και απομνημόνευσης, την υπερκινητικότητα και τη συναισθηματική αστάθεια (ευερεθιστότητα, αδιαφορία).

Επιδημιολογικές μελέτες καταλήγουν σαφώς σε φτωχότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση όταν ο ύπνος είναι ανεπαρκής. Παράλληλα, η μη ικανοποιητική διάρκεια ύπνου έχει συσχετιστεί με αύξηση του κινδύνου για ατυχήματα καθώς και εμφάνιση χρόνιων παθήσεων όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, η παχυσαρκία και η κατάθλιψη.

Τα σύγχρονα βιβλιογραφικά δεδομένα (American Academy of Sleep Medicine guidelines, AASM, 2016), ορίζουν ως αναγκαία διάρκεια ύπνου (βραδινού) τις 9-12 ώρες για τα παιδιά σχολικής ηλικίας 6-12 ετών.

Πολλοί γονείς θα νιώσουν άγχος για την εφαρμογή ενός αυστηρού προγράμματος ύπνου αλλά αυτό που θεωρείται το πιο σημαντικό είναι η προσπάθεια να υιοθετήσουν τα παιδιά τους «καλές συνήθειες ύπνου».

Η εφαρμογή δομημένων συνηθειών όπως μπάνιο, βούρτσισμα δοντιών, ντύσιμο και σταδιακή μείωση των δραστηριοτήτων πριν την κατάκλιση θα βοηθήσει τη διαδικασία του ύπνου. Δυνητικά διεγερτικές δραστηριότητες όπως το έντονο παιχνίδι, η τηλεόραση, η χρήση υπολογιστών ή smart phones και βίντεο παιχνιδιών, συνηθειών δηλαδή που διαταράσσουν τη φυσιολογική εισαγωγή του ύπνου, πρέπει να αποφεύγονται (ακόμα και στην περίοδο των διακοπών).

Επίσης το περιβάλλον όπου το παιδί κοιμάται πρέπει να διαμορφώνεται κατάλληλα (ένα βιβλίο, μια εικονογραφημένη ιστορία,ένα λούτρινο ή μια αγκαλιά πριν τον ύπνο, ένα αναμμένο φωτάκι στο παιδικό δωμάτιο ή χαλαρωτική μουσική μπορεί να επιστρατευτούν ως βοηθήματα). Ο ύπνος είναι κι αυτός ένας τομέας της ζωής των παιδιών όπου κατακτούν την ανεξαρτησία τους. Με σεβασμό στους βιορυθμούς του παιδιού, τα όρια σχετικά με τον ύπνο πρέπει να τίθενται από τους γονείς νωρίς στην παιδική ηλικία και να τηρούνται χωρίς εκείνοι να ενδίδουν σε αιτήματα που παρατείνουν τη διαδικασία.

Τέλος, οι γονείς πρέπει να βοηθούν το παιδί να διατηρεί μια ισορροπία ανάμεσα στα καθήκοντα του στο σχολείο και το σπίτι, στον χρόνο που ξοδεύει στην οικογένεια, τους φίλους και τον ελεύθερο χρόνο του. Όταν τα παιδιά κατακλύζονται από εξωσχολικές δραστηριότητες, μετατοπίζουν τη βραδινή κατάκλιση για να ολοκληρώσουν τις υποχρεώσεις τους ενώ παράλληλα βιώνουν με άγχος την καθημερινότητα, χωρίς παιχνίδι και δημιουργία.

Είναι σημαντικό τα παιδιά, ιδίως φτάνοντας στην εφηβεία, να καταλάβουν την αξία του ύπνου, δηλαδή ότι όταν κοιμούνται καλά θα λειτουργούν καλύτερα σε όλους τους τομείς της ζωής τους.