Πώς τα tablets και οι υπολογιστές μπορούν να δημιουργήσουν διαταραχές στον ύπνο και αϋπνία;

Μόλις δουν την οθόνη αμέσως προσηλώνονται. Υπάρχουν παραπάνω από μία σε κάθε σπίτι αναζητώντας χρήστες. Είναι σχεδόν αδύνατο για εμάς τους γονείς να τις αποκλείσουμε από τη ζωή του παιδιού μας. Αφού δεν μπορούμε να τις αποκλείσουμε τότε θα πρέπει να είμαστε ενημερωμένοι για την ορθολογική χρήση και τους πιθανούς κινδύνους.

Ποιοι είναι κίνδυνοι στην υγεία των παιδιών από την χρήση των υπολογιστών;

Οι διαταραχές που μπορούν να εμφανιστούν είναι πολλές και διαφορετικές και αρκετοί γονείς μπορεί να μην τις γνωρίζουν. Η συχνή χρήση στις οθόνες μπορεί να δημιουργήσει:
• κοινωνικές δυσκολίες
• επικοινωνιακές δυσκολίες στον λόγο και στην ομιλία
• διάσπαση προσοχής
• ΔΕΠΥ
• Εθισμός
• μέχρι και διαταραχές στον ύπνο και αϋπνία

Πώς μπορεί η χρήση αυτών των συσκευών, τις βραδινές ώρες, να διαταράξει το ύπνο του παιδιού μας

Τι γνωρίζουμε από τις επιστημονικές μελέτες για τις διαταραχές ύπνου και τη χρήση των υπολογιστών

Σύμφωνα με μελέτες, η έκθεση σε ηλεκτρονικές συσκευές, προτού κοιμηθούμε, αυξάνει τον κίνδυνο της αϋπνίας, το οποίο και αποτελεί σημαντικό πρόβλημα που όλοι οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουμε. Η χρήση τους έχει αρνητικές συνέπειες τόσο για την ποσότητα, όσο και για την ποιότητα του ύπνου, με αποτέλεσμα τα παιδιά να είναι νυσταγμένα την επόμενη μέρα

Τι μπορεί να προκαλέσει στα παιδιά η χρήση του tablet προτού κοιμηθούν;

Μελέτες δείχνουν ότι ο νυχτερινός ύπνος του παιδιού μπορεί να μειωθεί κατά 20 λεπτά αν το παιδί χρησιμοποιεί τις οθόνες κατά τις νυχτερινές ώρες. Επίσης μπορεί να αρχίσουν και άλλες διαταραχές στον ύπνο όπως είναι η αϋπνία και το παιδί να ξαγρυπνά.

Πώς οι οθόνες, τα tablets και οι υπολογιστές επηρεάζουν τον ύπνο του παιδιού μας;

• Αυτό συμβαίνει γιατί το έντονο φως που εκπέμπουν οι οθόνες των tablets και των υπολογιστών, επηρεάζουν και εξαντλούν την ορμόνη που ρυθμίζει τον ύπνο, τη μελατονίνη. Ο έντονος φωτισμός των οθονών απορυθμίζουν αυτή την ορμόνη και τότε το βιολογικό μας ρολόι αποσυντονίζεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αϋπνία και την ανεπαρκή ανάπαυση.
• Επιπλέον, η προσήλωση του παιδιού στο παιχνίδι και η ταύτιση πολλές φορές, με τους ήρωες ή τους ρόλους που παίζει ένα παιδί, η προσπάθεια και η αγωνία να κερδίσει μια ακόμα πίστα διεγείρει τον εγκέφαλο δημιουργώντας, συναισθηματική εγρήγορση και ένταση. Το αποτέλεσμα είναι το παιδί να ξαγρυπνά και να δυσκολεύεται να κοιμηθεί εύκολα και στην προκαθορισμένη ώρα που πρέπει.
• Πολλά παιδιά σχολικής και εφηβικής ηλικίας κρυφά μπορεί να παίζουν παιχνίδια χωρίς οι γονείς να το γνωρίζουν έχοντας στο δωμάτιο τους τις συσκευές και κάτω από τα σεντόνια ή τις κουβέρτες. Σε αυτή την περίπτωση το πρόβλημα είναι διπλό. Το πρώτο πρόβλημα είναι ότι τα παιδιά μπορεί να παίζουν πολλές ώρες, χωρίς να καταλάβουν πως πέρασε η ώρα και το δεύτερο πρόβλημα είναι η ακτινοβολία των αλλά και η φωτεινότητα που εκπέμπουν οι οθόνες μέσα στο σκοτεινό υπνοδωμάτιο που μπορεί να τους επηρεάσει και την όραση. Η χρήση πάνω από μια ώρα, προτού κοιμηθούν, σύμφωνα με αρκετές μελέτες, μπορεί να διαταράξει τον ρυθμό του ύπνου.

Τα παιδιά που ασχολούνται πολλές νυχτερινές ώρες με οθόνες και tablet μπορεί μετά από χρόνια χρήση να παρουσιάσουν συμπτώματα όπως:
• Κουράζονται πιο εύκολα στην καθημερινότητα τους και στο σχολείο
• Κοιμούνται την ώρα του μαθήματος
• Έχουν λίγη ενέργεια στο μάθημα
• Παρουσιάζουν κόπωση και είναι ευερέθιστα
• Έχουν μειωμένη ικανότητα μάθησης και περιορισμένο ενδιαφέρον για τις σχολικές τους υποχρεώσεις

Πόση ώρα μπορεί ένα παιδί να ασχολείται την ημέρα με tablet και υπολογιστές;

• Ένα παιδί από 3 έως 6 χρόνων δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την μιάμιση ώρα ανά εβδομάδα
• Ενώ ένα παιδί από 6 έως 12 ετών τις 2 ώρες την εβδομάδα
• Ένας έφηβος, από 12 ετών και πάνω, δεν θα πρέπει να ενασχολείται με το tablet πάνω από μία ώρα

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς με παιδιά και εφήβους που χρησιμοποιούν tablet και υπολογιστές;

Τα όρια για την χρήση των πολυμέσων θα πρέπει να είναι ξεκάθαρα και να τεθούν από πολύ νωρίς. Ένας έφηβος δύσκολα θα δεχτεί περιορισμούς για κάτι που μέχρι πρότινος ήταν δεδομένο. Θα θυμώσει, θα εξαγριωθεί και γενικά θα είναι αδύνατο να συνεργαστεί μαζί μας και να μας ακούσει.
• Οι γονείς δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούν τη χρήση του tablet ούτε σαν μέσο επιβράβευσης, ούτε σαν μέσο τιμωρίας, «μάζεψες το δωμάτιο σου και για αυτό θα έχεις το tablet παραπάνω μία ώρα ή επειδή δεν έγραψες καλά στο τεστ, δεν θα έχεις το tablet για δυο μέρες».
• Ένα παιδί δεν θα πρέπει να έχει το δικό του προσωπικό tablet, τουλάχιστον μέχρι να γίνει 6 χρόνων. Μόλις γίνει ιδιοκτήτης τέτοιου είδους συσκευών, δύσκολα θα βάλουμε περιορισμούς, με αποτέλεσμα η χρήση του θα είναι ανεξέλεγκτη

Η συμβουλή του Ειδικού

Το να μάθει ένα παιδί να χρησιμοποιεί τις οθόνες τα tablet και τους υπολογιστές ορθολογικά και να τηρεί τα όρια, αποτελεί θεμέλιο λίθο της ανάπτυξης του, από την πρώτη νηπιακή ηλικία. Εμείς οι γονείς θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί και να μην τα δίνουμε με ευκολία, επειδή αυτό μας βολεύει. Πρώτη επιλογή μας είναι να ασχοληθούμε με το παιδί και να του προτείνουμε να κάνουμε κάτι μαζί ή να του προτείνουμε μια άλλη δραστηριότητα που μπορεί να το ενδιαφέρει. Όταν αυτό συμβαίνει συχνά, σχεδόν όλα τα παιδιά θα το επιλέξουν και με αυτό τον τρόπο κατανοούν ότι οι οθόνες αποτελούν μια επιλογή διασκέδασης αλλά όχι την μοναδική. Συνεπώς στην ερώτηση «πόσο πρέπει να ασχολείται το παιδί μας με τις οθόνες;» είναι σχετικά απλή, να είμαστε κοντά στο παιδί μας, να ασχολούμαστε και να του δίνουμε επιλογές.