Πώς θα ενθαρρύνετε την κοινωνική ζωή του παιδιού στο νηπιαγωγείο
Στο νηπιαγωγείο το παιδί αποκτάει πιο γρήγορα και πιο εύκολα φιλίες. Οργανώνονται αυθόρμητα σε ομάδες, πρώτα για τα παιχνίδια και αργότερα για ομαδικές δραστηριότητες.
Η πρώτη ιδέα της συνεργασίας και των πλεονεκτημάτων της προπαρασκευάζεται σ’ αυτήν την κοινή εργασία. Με την αλληλεγγύη ξυπνάει το αίσθημα της ασφάλειας.
Η μάθηση της κοινωνικής ζωής διευκολύνεται μ’ αυτήν τη συμμετοχή των παιδιών σε μια κοινωνία όμοιων, πραγματικά ιδανική, γιατί η νηπιαγωγός προσπαθεί να επικρατεί η τάξη με την έννοια της οργάνωσης και του προγράμματος, την ειρήνη με την έννοια της ηρεμίας και της δικαιοσύνης με την έννοια της ισότητας.
Έτσι το παιδί ανακαλύπτει αξίες όπως της υπευθυνότητας, της τάξης, της φροντίδας, της αλληλοβοήθειας και της ευγένειας. Μαθαίνει να σέβεται το περιβάλλον του, την έννοια του σωστού και του επιτρεπτού. Το να νιώθει στο νηπιαγωγείο το παιδί ότι ανήκει σε μια οικογένεια, σε μια κοινότητα, αποτελεί για το παιδί, ένα μεγάλο παράγοντα ασφάλειας και βοηθάει στην συναισθηματική του ισορροπία.
Μέσα από όλες αυτές τις αξίες αρχίζει να διαμορφώνεται και η κοινωνική του προσωπικότητα και η ικανότητα της ομαδικής συνεργασίας. Κατά τον Durkheim αλλά και άλλους επιστήμονες της παιδικής ψυχολογίας, «το παιδί είναι ουσιαστικά ένα πλάσμα εγωιστικό. Η καλή καθοδήγηση στο σπίτι, στο σχολείο και στην κοινότητα βοηθάει το παιδί να αποκτήσει κατανόηση, εκτίμηση και ιδέες που θα συντελέσουν αποτελεσματικά στην προσαρμογή του στην κοινωνία, εξασφαλίζοντας την υιοθέτηση κοινωνικών κανόνων και συμπεριφορών που θα το βοηθήσουν στην ευημερία του».
Η αγωγή της κοινωνικής συμπεριφοράς των παιδιών ευνοεί την ανάπτυξη των θετικών χαρακτηριστικών της προσωπικότητας καθώς και την μείωση αρνητικών, ιδιαίτερα στην προσχολική ηλικία κατά την οποία, σύμφωνα με τους παιδαγωγούς, καθορίζονται οι βάσεις του χαρακτήρα του παιδιού. Με μια ορθή αγωγή σ αυτή την ηλικία σχηματίζεται η ευνοϊκή βάση για τη μελλοντική ανάπτυξη των κοινωνικών ιδιοτήτων του ανθρώπου.
Το νοητικό δυναμικό του παιδιού 5-6 χρονών του επιτρέπει να συγκρίνει τις επιτυχίες του με αυτές των άλλων παιδιών και να συγκρίνει την γνώμη και την σκέψη του με τα άλλα παιδιά.
Το χαρακτηριστικό που κυριαρχεί στην προσχολική ηλικία αυτή, είναι ο εγωισμός που έχει πηγή του στο ένστικτο της συντήρησης στο νηπιαγωγείο, όμως συχνά αυτή η συμπεριφορά μειώνεται γιατί το νήπιο μπορεί να εκλογικεύσει περισσότερα πράγματα.
Καμιά φορά, η συμπεριφορά του παιδιού προς τους συνομηλίκους του είναι δυνατόν να μοιάζει αντικοινωνική. Ο R. Coucinet (1943) , σύμφωνα με το ΥΠΕΠΘ (1994), υποστηρίζει ότι αυτό είναι φαινομενικό, γιατί στην πραγματικότητα το παιδί επιδιώκει τη συνεργασία με τους άλλους αλλά δεν γνωρίζει ακόμη το σωστό τρόπο για να την πετύχει. Γι ’ αυτό χαρακτήρισε «αδέξια» την πρώτη αυτή επαφή των μικρών παιδιών.
Σιγά σιγά, με την ωρίμανση του νευρικού και μυϊκού συστήματος, αλλά και την πρόοδο στις νοητικές διεργασίες του, το παιδί αρχίζει να επικοινωνεί αποτελεσματικότερα με το κοινωνικό του περιβάλλον. Μόλις είναι σε θέση να συγχρονίζει τις κινήσεις του με τις κινήσεις των άλλων, μπορούμε να πούμε ότι έχει κανονικά ενταχθεί στην κοινωνική ομάδα της τάξης του, γιατί μπορεί να συμμετέχει στις δραστηριότητές της και να νιώθει γι ’ αυτό ικανοποίηση.
Η συμβουλή του Ειδικού
Για να πετύχει ένα παιδί απόλυτη ατομική και κοινωνική προσαρμογή, εξαρτάται από τις προδιαθέσεις του αλλά και από το φυσικό, νοητικό, κοινωνικό και συναισθηματικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει, καθώς και από την αγωγή της οικογένειας και των άλλων ενηλίκων, με τους οποίους έρχεται σε στενή επαφή.
