Πώς η κατανόηση των συναισθημάτων βοηθά τον έφηβο να παίρνει σωστές αποφάσεις
Κατά τη νηπιακή και παιδική ηλικία, παρατηρείται μία ραγδαία ανάπτυξη στον συναισθηματικό κόσμο ενός παιδιού και κατά την εφηβεία, τα παιδιά, βιώνουν έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις.
Στην προσχολική ηλικία, μπορούν να αναγνωρίζουν τα θετικά συναισθήματα των άλλων, όπως και ένας ενήλικας, όμως δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα αρνητικά, δηλαδή δεν έχουν ανεπτυγμένη την ενσυναίσθηση. Με τον όρο ενσυναίσθηση εννοούμε την ανάπτυξη των ώριμων συναισθημάτων και της ηθικής ανάπτυξης.
Η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης διευκολύνεται από θετικά (π.χ. συμπόνια, θαυμασμός) αλλά και δυσάρεστα (αρνητικά) συναισθήματα (π.χ. θυμός, ενοχή) και ενισχύεται η ηθική συμπεριφορά. Η συναίσθηση της ενοχής προϋποθέτει, ο έφηβος, να έχει ενσυναίσθηση και ανάλογες κοινωνικές εμπειρίες ώστε να μπορέσει να κατανοήσει τη σημαντικότητα/ συνέπειες των πράξεων του.
Έτσι, παρόλο που παιδιά ηλικίας 2.5-3 ετών και με ποσοστό πάνω από 90% μπορούν να κατανοήσουν τον όρο «φοβάμαι», μόνον δύο στα δέκα παιδιά μεταξύ 4,5 και 5 χρόνων μπορούν να κατανοήσουν τον όρο «ένοχος».
Θα πρέπει να σημειώσουμε, ωστόσο, ότι η αδυναμία των νηπίων να χρησιμοποιήσουν τον όρο «ένοχος» και «ενοχή» δε σημαίνει απαραίτητα και ότι δεν είναι σε θέση να βιώσουν το συναίσθημα της ενοχής.
Η συμβουλή του Ειδικού
Η κατανόηση των συναισθημάτων είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Όταν ένας έφηβος μπορεί να κατανοεί και να ερμηνεύει τα συναισθήματα του, έχει ένα βασικό πλεονέκτημα, να γνωρίζει πώς να παίρνει σωστές αποφάσεις, να ισοζυγίζει την λογική σκέψη με τα συναισθήματα και να αποφασίζει. Αντίθετα, συναισθηματικά ανώριμοι έφηβοι οδηγούνται από τα παροδικά συναισθήματα, άλλοτε είναι χαρούμενοι και αισιόδοξοι, ενώ άλλοτε πολύ λυπημένοι και απαισιόδοξοι.
